Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Εξαπλώνεται το σχέδιο του «κουρέματος» καταθέσεων;

Αν η Ιταλία και η Ισπανία αρνηθούν να λάβουν μέτρα, ένα υψηλό ποσοστό «κουρέματος» θα είναι απαραίτητο.

Γράφει ο Χρήστος Αλωνιστιώτης
Τεχνικός αναλυτής αγορών της FXCM και του DailyFX.gr

GermanParliamentΈχουν περάσει μερικές εβδομάδες από τα όσα συνέβησαν στην Κύπρο και η αναταραχή έχει κοπάσει μόνο στις αγορές. Οι οποίες αγορές, αντέδρασαν απροσδόκητα ήπια και μάλιστα δεν ανέκοψαν την ανοδική τους πορεία.

Στο κομμάτι της πραγματικής οικονομίας, όμως, τα προβλήματα για τους καταθέτες συνεχίζονται καθώς εκτός από το «κούρεμα» έχουν να αντιμετωπίσουν και μια σειρά περιορισμών στις μετακινήσεις κεφαλαίων. Επίσης, πολλοί κάτοχοι επενδυτικών λογαριασμών σε εταιρίες παροχής υπηρεσιών Forex είδαν τα κεφάλαιά τους να εγκλωβίζονται, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Cysec (Κυπριακή Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς), καταβάλει επίμονες προσπάθειες προκειμένου να υπάρξει αποδέσμευση των κεφαλαίων.

Μένοντας στην πραγματική οικονομία, οι συνέπειες για την Κύπρο θα είναι ανυπολόγιστες, με το ΑΕΠ να αναμένεται να σημειώσει ισχυρότατη πτώση πάνω από 15% ενώ η ανεργία θα εκτοξευτεί στο 30% σύμφωνα και με το μέσο όρο των αναλύσεων που υπάρχουν από μεγάλους επενδυτικούς οίκους.

Θεωρούμε χρήσιμο να αναφέρουμε ότι το «κούρεμα» που επιβλήθηκε στην Κύπρο δεν συνέβη για πρώτη φορά όπως πιστεύουν πολλοί. Έχει συμβεί κατά το παρελθόν στην Ιταλία, όπου ακολούθησε μεγάλη διαρροή καταθέσεων, έχει συμβεί στη Βραζιλία και την Αργεντινή όπου επιβλήθηκαν μέτρα απαγόρευσης της μετακίνησης κεφαλαίων, όπως συνέβη και στην Κύπρο, ενώ με άλλη μορφή έχει επιβληθεί και στην Ιρλανδία μετά από απαίτηση της Τρόικα. Αυτό που είναι πρωτοφανές, είναι το ποσοστό του «κουρέματος» που υπέστησαν οι καταθέσεις στις κυπριακές τράπεζες.

Όσον αφορά τα γεγονότα στην Κύπρο, οι εξελίξεις ήταν προδιαγεγραμμένες πολύ καιρό πριν. Σε κοινή μελέτη μεταξύ των αμερικανικών και των βρετανικών χρηματιστηριακών Αρχών, με ημερομηνία σύνταξης την 10η Δεκεμβρίου 2012, το κούρεμα των καταθέσεων προτείνεται ως ένας τρόπος για τη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος. Ακόμα, τους τελευταίους 3 μήνες, εάν τα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί είναι ακριβή, κεφάλαια ύψους περίπου €25 δισ. έχουν εξέλθει από τις κυπριακές τράπεζες.

Η Κύπρος οδηγήθηκε στη λύση του «κουρέματος» των καταθέσεων με συνοπτικές διαδικασίες. Ο βασικότερος λόγος που προβλήθηκε ήταν το μεγάλο μέγεθος του τραπεζικού τομέα το οποίο ήταν περίπου 8 φορές το μέγεθος του κυπριακού ΑΕΠ. Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί επιλέχθηκε η Κύπρος.

Κατά την εκτίμησή μας το μικρό της μέγεθος και η αδυναμία εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων, καθιστούσαν την Κύπρο μια ιδανική επιλογή για τη Γερμανία προκειμένου να ξεδιπλώσει το επόμενο σκέλος του μεγαλεπίβολου σχεδίου κατάκτησης της Ευρώπης. Η Κύπρος ήταν η ιδανική επιλογή προκειμένου να περάσουμε από την πρακτική του Bail-out στην πρακτική του Bail-in. Χωρίς να μακρηγορήσω, bail-out είναι η διάσωση μέσα από μηχανισμούς στήριξης και bail-in είναι η διάσωση από τους ίδιους τους πιστωτές μια τράπεζας.

Ουσιαστικά και οι δυο πρακτικές επιφέρουν το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα με τη μόνη διαφορά ότι στην περίπτωση ενός bail-in το κόστος διάσωσης φεύγει από τα χέρια της Γερμανίας.

Ένα από τα συμπεράσματα της κίνησης αυτής ήταν και η έμμεση παραδοχή ότι δεν υπάρχουν τα κεφάλαια για τη διάσωση του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου. Μια δεύτερη παραδοχή είναι ότι η Γερμανία δεν έχει πλέον τα περιθώρια να αναλάβει κι άλλο χρέος. Εάν συνυπολογίσουμε τις εγγυήσεις που ήδη έχει αναλάβει θα δούμε ότι σε περίπτωση που κληθεί να πληρώσει, αυτό, θα της κοστίσει το 5% του συνολικού της ΑΕΠ. Σε ολόκληρη τη σύγχρονη οικονομική ιστορία, δεν υπήρξε ποτέ χώρα που να ανέλαβε να πληρώσει πιθανές μελλοντικές εγγυήσεις που ξεπερνούσαν το ποσοστό αυτό.

Ακόμα, η ενέργεια αυτή προκαλεί μια αναζωπύρωση των μετακινήσεων κεφαλαίων προς τη Γερμανία, η οποία με τον τρόπο αυτό χρηματοδοτεί το δικό της προβληματικό τραπεζικό τομέα και επίσης την κάνει και το νόμιμο κάτοχο των κεφαλαίων αυτών.

Πέρα από τα παραπάνω, υπάρχουν κι άλλο κρυφά μηνύματα που προκύπτουν από την ενέργεια αυτή. Η Γερμανία με την ενέργεια αυτή, ουσιαστικά παγίδευσε την Ιταλία και την Ισπανία. Δεδομένης της ισχυρής άρνησης αυτών των χωρών να υπογράψουν κάποιο μνημόνιο, η Γερμανία τους δίνει την «εναλλακτική» μιας διάσωσης μέσα από αυτό το μηχανισμό, ο οποίος είναι βέβαιο πλέον ότι θα συναντήσει πολύ μικρότερες αντιδράσεις από την είσοδο σε κάποιο μνημόνιο, αλλά ουσιαστικά θα έχει τις ίδιες ακριβώς επιπτώσεις.

Όσον αφορά το ποσοστό του «κουρέματος» που θα μπορούσε να επιβληθεί σε αυτές τις δυο χώρες, αυτό θα εξαρτηθεί και από τη διάθεση που θα επιδείξουν στην εφαρμογή μεταρρυθμιστικών μέτρων. Για να το δούμε πιο απλά: αν η Ιταλία και η Ισπανία αρνηθούν να λάβουν μέτρα, ένα υψηλό ποσοστό «κουρέματος» θα είναι απαραίτητο. Οι αντιδράσεις που θα προκληθούν θα οδηγήσουν σε μείωση του ποσοστού «κουρέματος» και με την υπόσχεση για λιγότερες απώλειες στους καταθέτες, θα τους αναγκάσουν ευκολότερα να δεχθούν και μέτρα λιτότητας.

Βέβαια, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν κατηγορηματικά ότι η πρακτική αυτή δεν θα αποτελέσει ένα πρότυπο για μελλοντικές διασώσεις, αφού η περίπτωση της Κύπρου ήταν «ιδιαίτερη». Να υπενθυμίσω ότι και οι περιπτώσεις της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, ήταν επίσης «μοναδικές» και «ιδιαίτερες» και δεν θα εφαρμόζονταν σε άλλες χώρες. Εκτός αυτού, στην συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο Mario Draghi στις 7 Απριλίου, μετά από την απόφαση της ΕΚΤ για τα επιτόκια, δήλωσε ότι η πρακτική που εφαρμόστηκε στην Κύπρο, ήταν μια σωστή κίνηση.

Δεδομένων των τεράστιων χρηματοδοτικών αναγκών που υπάρχουν στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο, οι αγορές μπορούν ανά πάσα στιγμή να οδηγήσουν και σε νέα εφαρμογή του «προτύπου».

Συνεχίζοντας, η Κύπρος αποτελούσε έναν φορολογικό παράδεισο ο οποίος όμως λειτουργούσε εντός της Ευρωζώνης και με βάση ένα ενιαίο νόμισμα. Η είσοδος της Κύπρου στο ευρώ, σήμανε και την αντίστροφη μέτρηση για την οικονομική της αφαίμαξη. Πλέον είναι φανερό ότι έχουμε μια ευθεία επίθεση εναντίων των φορολογικών παραδείσων. Ποιοι από αυτούς είναι ευάλωτοι και ποιοι όχι; Όσοι είναι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χρησιμοποιούν ή πρόκειται να χρησιμοποιήσουν το ευρώ, βρίσκονται στο στόχαστρο. Συνήθως οι χώρες αυτές, έχοντας βασιστεί σε αυτές τις ιδιαιτερότητες, έχουν διογκωμένο τραπεζικό κλάδο. Δυο από αυτές τις χώρες είναι το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, με τον τραπεζικό κλάδο στο Λουξεμβούργο να είναι 22,5 φορές μεγαλύτερος από το ΑΕΠ.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των φορολογικών παραδείσων τύπου Κύπρος, Λουξεμβούργο και Βέλγιο είναι ότι δεν λειτουργούν αμφίδρομα αλλά αντιθέτως λειτουργούν ως χώρες «παρκαρίσματος» μετρητών. Με τον όρο αμφίδρομα, εννοούμε ότι οι χώρες αυτές δεν χρησιμοποίησαν τον πλούτο αυτό προκειμένου να αγοράζουν γερμανικά ομόλογα, ενώ αντιθέτως Λουξεμβούργο και Βέλγιο, εμφανίζονται στην πρώτη δεκάδα με τους μεγαλύτερους αμερικανικούς πιστωτές.

Με την κρίση να εντείνεται, το ρευστό γίνεται ακόμα πιο σημαντικό καθώς ισχυροποιεί αυτόν που το δέχεται. Με αυτή την έννοια χώρες (εντός ΕΕ και ευρώ), οι οποίες χρησιμεύουν ως «παρκινγκ» κεφαλαίων καθίστανται ευάλωτες.

Οι επόμενες εβδομάδες αναμένεται να είναι καθοριστικές για τις εξελίξεις στην κρίση χρέους. Όσον αφορά τις αγορές, ήδη έχουν υπάρξει τα πρώτα επίμονα σημάδια αδυναμίας.

 

By