Εϊκε Μπατίστα: Ο βραζιλιάνος κροίσος που έμεινε στον άσσο
Τον Απρίλιο του 2012, ο 55χρονος Εϊκε Μπατίστα ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Βραζιλία και όγδοος στην παγκόσμια κατάταξη των δισεκατομμυριούχων. Ηταν ιδιοκτήτης πέντε εισηγμένων εταιρειών μεταξύ αυτών και μιας πετρελαϊκής της OGX Petróleo e Gás και έτοιμος να ξεκινήσει ακόμη ένα επιχειρηματικό εγχείρημα. Η προσωπική του περιουσία άγγιζε τα 34,5 δισ. δολάρια και οι περισσότερες επιχειρήσεις διοικούνται από μια εταιρεία συμμετοχών που φέρει τα αρχικά του, την EBX Group.
Μέτοχοι στις εταιρείες του ήταν ορισμένοι από τους μεγαλύτερους παίκτες στον πλανήτη όπως η BlackRock, η Pimco κι η General Electric. Δεκαοχτώ μήνες μετά την ανακοίνωση της κατασκευής του μεγαλύτερου λιμανιού στην Αμερική, παρουσία και της προέδρου της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρούσεφ, ο Εϊκε Μπατίστα έφτασε να φλερτάρει με τη χρεοκοπία και να είναι πρωταγωνιστής σε μία από τις μεγαλύτερες προσωπικές οικονομικές καταστροφές. Την 1η Οκτωβρίου η OGX δεν κατάφερε να πληρώσει ομολογιακούς τόκους ύψους 45 εκατ. δολαρίων. Ο Μπατίστα αναγκάστηκε να πούλησε τα ιδιωτικά του αεροπλάνα και τα ελικόπτερα, ενώ οι πιστωτές του φιλονικούν για τα απομεινάρια των εταιρειών του πρώην κροίσου της Βραζιλίας. Ο πάλαι ποτέ μεγιστάνας, που φιγούραρε στην λίστα των δισεκατομμυριούχων του Bloomberg και ήταν 8ος στη στην κατάταξη του Forbes, αποτελεί πλέον αστείο στη Βραζιλία. Κάποιος μάλιστα είπε ειρωνικά, ότι ο πάπας Φραγκίσκος σκοπεύει να γυρίσει στη Βραζιλία για να επισκεφτεί τους φτωχούς, συμπεριλαμβανομένου του Μπατίστα.
Ο επιχειρηματίας κρύβεται πλέον από τα φώτα της δημοσιότητας αποφεύγοντας οποιαδήποτε επαφή με δημοσιογράφους, ωστόσο είναι στο επίκεντρο των ερευνών των ρυθμιστικών αρχών της χώρας, καθώς υπάρχουν καταγγελίες από επενδυτές ότι ο Μπατίστα ξεφορτώθηκε 126,7 εκατ. δολάρια σε μετοχές της πετρελαϊκής OGX λίγο πριν ανακοινωθεί ότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να σταματήσει την εξόρυξη πετρελαίου την επόμενη χρονιά. Μιλώντας τον Ιούλιο σε ένα περιοδικό, ο πρώην δισεκατομμυριούχος διαβεβαίωσε ότι θα καλύψει όλες του τις υποχρεώσεις ενώ επέρριψε μέρος της ευθύνης για το οικονομικό του Βατερλό, στην ελεγκτική εταιρεία και στα στελέχη του που δημιούργησαν χωρίς κανένα λόγο προσδοκίες στους μετόχους.
Η πορεία προς την κορυφή
Όσοι τον γνωρίζουν λένε ότι ο Μπατίστα είναι ένας άνθρωπος που δεν χόρταινε να λέει ότι κατάφερε να κάνει πραγματικότητα το όνειρο που είχε ως έφηβος στη Γερμανία, που δεν ήταν άλλο από το να γίνει πλούσιος. Γεννήθηκε πριν 56 χρόνια σε μια κωμόπολη της Βραζιλίας και πέρασε την εφηβεία του με την οικογένειά του σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης ακολουθώντας την επαγγελματική ανέλιξη του πατέρα του. Ο πατέρας του Μπατίστα θεωρείται μια γιγαντιαία φιγούρα για τη βιομηχανοποίηση της Βραζιλίας. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 διοικούσε την κρατική εταιρεία μεταλλευμάτων Vale do Rio Doce, μεταμορφώνοντας την σε έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο, η αξία της οποία σήμερα αποτιμάται στα 80,6 δισ. δολάρια.
Ο Εϊκε Μπατίστα σπούδασε μεταλλουργία και επέστρεψε στη Βραζιλία του 1980. Την εποχή εκείνη χιλιάδες χρυσοθήρες (γνωστοί ως garimpeiros) πήγαιναν στη ζούγκλα του Αμαζονίου για να ψάξουν για το πολύτιμο μέταλλο. Ο Μπατίστα εκμεταλλεύτηκε αυτόν τον «πυρετό» ως αγοραστής αλλά σύντομα άρχισε να εφαρμόζει μεθόδους βιομηχανικής εξόρυξης στα χωράφια όπου έσκαβαν με το χέρι οι χρυσοθήρες. Εξασφαλίζοντας πίστωση μέσω των γνωριμιών του πατέρα του, ο 24χρονος Μπατίστα κατάφερε μέσα σε έξι μόλις χρόνια από απλός προμηθευτής, να κάνει αγοραπωλησίες μεταλλείων χρυσού. Το 1983 εξαγόρασε μια μικρή εισηγμένη στο χρηματιστήριο του Τορόντο εταιρεία αγοραπωλησίας χρυσού την οποία ονόμασε TVX Gold και ως διευθύνων σύμβουλος ανέπτυξε ορυχεία στη Βραζιλία, τον Καναδά και τη Χιλή. Μετά από 13 χρόνια, το 1996 κατάφερε να γίνει δισεκατομμυριούχος με την εταιρεία του να αποτιμάται στα 1,7 δισ. δολάρια. Παντρεύτηκε τη Luma de Oliviera ένα πρώην μοντέλο του Playboy, με την οποία απέκτησε δύο γιους, ωστόσο ο γάμος τους έληξε το 2004.
Ο Μπατίστα και η εξόρυξη χρυσού στην Ελλάδα
Τα σύννεφα δεν άργησαν εμφανιστούν και στην επαγγελματική του ζωή, όταν επιχείρησε να αναπτύξει ένα μεταλλείο χρυσού στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στη Χαλκιδική (σ.σ. μετά την πτώχευσης της TVX Gold, την εταιρεία των μεταλλείων στην περιοχή αγόρασε έναντι 11 εκατ. ευρώ η «Ελληνικός Χρυσός»). Η σχεδιαζόμενη επένδυση από την εταιρεία του Μπατίστα δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ καθώς προκάλεσε την έντονη αντίδραση της τοπικής κοινωνίας και όχι μόνο εξαιτίας των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα είχε.
Μέχρι το 2001 που παραιτήθηκε από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, η TVX από τα 1,7 δισ. δολάρια που άξιζε κάποτε, είχε χάσει πάνω από το 96% της αξίας της και τελικά πουλήθηκε στην Kinross Gold ένα χρόνο μετά προς 847 εκατ. δολάρια. Ωστόσο ο Μπατίστα στάθηκε τυχερός, καθώς το 2002 είναι η χρονιά που η Βραζιλία άρχισε να γνωρίζει μεγάλη οικονομική άνθιση.
Ξεκίνησε έτσι να χτίζει την αυτοκρατορία του και σύντομα σχημάτισε το EBX Group, έναν όμιλο έξι εταιρειών οι οποίες δραστηριοποιούνταν στους τομείς της ενέργειας, της εξόρυξης και της ναυπηγίας. Ενας από τους σημαντικότερους παράγοντες που έπαιξαν ρόλο στην εκτόξευση των εργασιών των εταιρειών του ήταν η ολοένα αυξανόμενη ζήτηση από την πλευρά της Κίνας για πρώτες ύλες.
Η πτώση
Το 2013 όμως οι επιτυχίες του παρελθόντος έσβησαν και ο επιχειρηματικός κολοσσός οδηγήθηκε στην πλήρη οικονομική κατάρρευση. Αιτία, μεταξύ άλλων, είναι η εντυπωσιακή ανάσχεση του ρυθμού αύξησης της βραζιλιάνικης οικονομίας και η κατακόρυφη πτώση της ζήτησης προϊόντων από το εξωτερικό, σε συνδυασμό με παρακινδυνευμένες κινήσεις στον επενδυτικό και χρηματοπιστωτικό τομέα.
Ωστόσο ο πλέον μελαγχολικός Εϊκε Μπατίστα δεν το βάζει κάτω. Οπως είπε στην Wall Street Journal λίγες μέρες πριν, ετοιμάζεται να κάνει δυναμική επιστροφή αναφέροντας ως παράδειγμα την περίπτωση του δισεκατομμυριούχου Elon Musk, ιδρυτή του PayPal και την εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla Motors.