Σε λίγη ώρα και συγκεκριμένα στις 12, αναμένεται να ανακοινωθεί ο φετινός νικητής για το Νόμπελ Ειρήνης.
Για την Ελλάδα φέτος το Νόμπελ Ειρήνης έχει ξεχωριστή σημασία και το αποτέλεσμα αναμένεται με αγωνία καθώς ανάμεσα στους υποψήφιους βρίσκονται και οι Έλληνες των ακριτικών νησιών που με αυτοθυσία συνέβαλαν στις διασώσεις, ενώ βοήθαγαν ώστε να γίνει πιο εύκολη η καθημερινότητα των προσφύγων και μεταναστών που έκαναν το επικίνδυνο ταξίδι από τις ακτές της Τουρκίας.
Φέτος, για το σπουδαίο βραβείο έχουν κατατεθεί 376 προτάσεις από τις οποίες 228 είναι φυσικά πρόσωπα και τα 148 οργανώσεις και αν μέχρι στιγμής παραμένει «θολό» ποιος τελικά θα είναι ο νικητής, οι στοιχηματικές εταιρείες δίνουν πολλές πιθανότητες στους Έλληνες να είναι τελικά αυτοί που θα ταξιδέψουν τον Δεκέμβριο στο Όσλο για την τελετή παραλαβής.
Τι λένε τα στοιχηματικά γραφεία
Χαμηλές αποδόσεις πάντως στις στοιχηματικές εταιρείες σημειώνουν και οι White Helmets, η οργάνωση που βοηθάει στις διασώσεις στη Συρία, η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ για τη συμβολή της στο προσφυγικό, ο Πάπας Φραγκίσκος, αλλά και οι Juan Manuel Santos και Timoleon Jimenez, οι αρχιτέκτονες του ειρηνευτικού σχεδίου στη Κολομβία και ο Ντένις Μουγκέγκε, Κονγκολέζος χειρούργος που περιποιείται θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.
Δύο Έλληνες υποψήφιοι μαζί με τη Σούζαν Σάραντον
Η 85χρονη γιαγιά της Συκαμνιάς Αιμιλία Καμβύση και ο 40χρονος ψαράς Στρατής Βαλιαμός είναι οι δύο Έλληνες υποψήφιοι στο πρόσωπο των οποίων θα τιμηθούν όλοι ο Έλληνες εθελοντές κάτοικοι του Αιγαίου. Επίσης η ακτιβίστρια και γνωστή ηθοποιός Σούζαν Σάραντον που ταξίδεψε και έδρασε στη Λέσβο ανακουφίζοντας με τη δράση της τη ζωή των προσφύγων και των μεταναστών έχει προταθεί ώστε στο πρόσωπό της να τιμηθούν όλοι οι ξένοι εθελοντές που έπραξαν ανάλογα σε όλη τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς.
Η Αιμιλία Καμβύση είναι 85 χρονών. Παιδί Μικρασιατών προσφύγων από το Μοσχονήσι έζησε όλη της τη ζωή στο ψαροχώρι της Σκάλας Συκαμνιάς. Μαζί με άλλες δυο φίλες της την 89χρονη Ευστρατία Μαυραπίδου και την 85χρονη Μαρίτσα Μαυραπίδου έγιναν σύμβολα των εθελοντών κατοίκων της Λέσβου όταν ο φωτογραφικό φακός «τις συνέλαβε» να περιποιούνται ένα βρέφος παιδί μιας γυναίκας πρόσφυγα από τη Συρία που μόλις είχε αποβιβασθεί στην ακτή. Αυτό έκαναν οι τρεςι γιαγιάδες όλον αυτόν τον καιρό που το χωριό τους έγινε το επίκεντρο της προσφυγικής – ανθρωπιστικής κρίσης. Κάθε μέρα κατέβαιναν στην ακτή, και κάθονταν μαζί με άλλους αλληλέγγυους στους πρόσφυγες πολίτες συμπαραστεκόμενοι με όποιον τρόπο μπορούν στους εκατοντάδες ανθρώπους που καθημερινά έφταναν από τις απέναντι τουρκικές ακτές. Όταν τον περασμένο Νοέμβριο επισκέφθηκε τη Συκαμνιά ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και τη συνάντησε για να τη συγχαρεί για ότι έκανε αυτή με τις άλλες δυο φίλες της, απάντησε στον Πρόεδρο «Γιατί μου λές μπράβο γιέ μου; Τι έκανα;». Το ίδιο επιμένει να λέει οπότε τη ρωτάν για το γιατί βοηθάει τους πρόσφυγες. «Καλά παιδιά είναι λέει. Μερικές φορές κουρασμένα από το ταξίδι με βοηθάνε να κουβαλήσουμε τα ξύλα για τη σόμπα μου».
Ο Στρατής Βαλιαμός είναι 40 χρονών, ψαράς στη Σκάλα Συκαμνιάς. Χρόνια τώρα με τη βάρκα του σώζει κόσμο που κινδυνεύει. Όχι μόνο όταν τυχαία τους βρίσκει στο δρόμο του αλλά πολλές φορές επιχειρώντας ο ίδιος με τη μικρή ξύλινη βάρκα του ως διασώστης.Στο χωριό λένε πως ο Στρατής Βαλιάμος μαζί με όλους τους άλλους ψαράδες της Σκάλας Συκαμνιάς έχουν σώσει πολλές χιλιάδες ανθρώπους «έτσι γιατί έπρεπε».
Η γνωστή ηθοποιός του Χόλυγουντ και ακτιβίστρια Σούζαν Σάραντον με δάκρυα στα μάτια επί μέρες τον περασμένο Δεκέμβριο προϋπαντούσε στις ακτές νότια της πόλης της Μυτιλήνης εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες που έφταναν στο νησί.
«Η διεθνής κοινότητα πρέπει να δει τι συμβαίνει σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη. Πρέπει να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος και να το καταλάβει. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να πάψουν να είναι ‘κάποιοι άλλοι’ και να γίνουν οι πρόσφυγες που χρειάζεται να σταθούμε δίπλα τους και να τους υποστηρίξουμε», είχε δηλώσει η ηθοποιός αποκλειστικά στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
«Ως μάνα τριών παιδιών», είχε υποστηρίξει στη δήλωση της, «καταλαβαίνω απόλυτα τι σημαίνει να είσαι μάνα παιδιών που κυνηγημένη από τον πόλεμο και την ανέχεια φτάνεις στην ακτή και υποχρεώνεσαι να κάνεις αυτό το αδιανόητο μεγάλο ταξίδι απλά και μόνο για να επιβιώσεις. Ας ελπίσουμε ότι σύντομα και οι χώρες που δε συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή της σωτηρίας όλων αυτών των ανθρώπων θα το κάνουν» κατέληξε.
Η Σούζαν Σάραντον είχε κινηθεί σε όλες τις ακτές όπου αποβιβάζονται πρόσφυγες και μετανάστες και είχε συζητήσει για την κατάσταση με εθελοντές και μέλη μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που επιχειρούν στην περιοχή.
Επίσης, είχε επισκεφθεί καταυλισμούς προσφύγων ενώ είχε προσφέρει υλικά στην περίθαλψη τους.
«Ήταν σαν εμπόλεμη ζώνη»
«Την Παρασκευή, όταν θα δίνουν το Νόμπελ Ειρήνης, οι βόμβες θα συνεχίζουν να πέφτουν στη Συρία και οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να σκοτώνονται», λέει ο 40χρονος ψαράς Στρατής Βαλαμιός σχολιάζοντας στο «Reuters» τον πόλεμο στη Συρία και την ενδεχόμενη βράβευσή του με το Νόμπελ Ειρήνης και συμπλήρωσε «Δεν αισθάνομαι ούτε χαρούμενος, ούτε λυπημένος. Ξέρω απλά ότι έκανα το σωστό».
Για μήνες ο 40χρονος ψαράς έβγαινε με τη βάρκα του ανοιχτά της Μυτιλήνης και αντί για ψάρια, έβγαζε ανθρώπους… Είτε ζωντανούς, είτε νεκρούς.
Κανένας δεν ξέρει πόσους πρόσφυγες έσωσαν οι ντόπιοι από βέβαιο θάνατο στη θάλασσα. Σύμφωνα με το πρακτορείο «Reuters», όμως, ο αριθμός αυτός υπολογίζεται στις χιλιάδες.
«Το νησί το αξίζει», λέει ο 63χρονος Θανάσης Μαρμαρινός στο πρακτορείο Reuters για το Νόμπελ Ειρήνης, καθώς επιδιορθώνει τα δίχτυα του στο λιμάνι της Σκάλας Συκαμνιάς. Σε προσωπικό επίπεδο, όμως, η διεθνής επιβράβευση δεν κρίνεται και τόσο σημαντική: «Είμαι ηθικά ικανοποιημένος με ό,τι έκανα, για το ότι βοήθησα αυτούς τους ανθρώπους. Όλα τα άλλα, συμπεριλαμβανομένου και του Νόμπελ, δεν είναι σημαντικά».
Λίγο πέρα από το λιμάνι, η 86χρονη Αιμιλία Καμβύση, κόρη προσφύγων του 1922 και η ίδια, λέει ότι ένιωσε υποχρεωμένη να βοηθήσει, έχοντας ακούσει τις ιστορίες της οικογένειάς της. «Θα πεθάνω με τη συνείδησή μου καθαρή», λέει χαρακτηριστικά.
Ο κ. Βαλαμιός χαρακτηρίζει «εμπόλεμη ζώνη» το χωριό του, τη Σκάλα Συκαμνιάς, στη Μυτιλήνη, το νησί που αποτέλεσε το κύριο «μέτωπο» της προσφυγικής κρίσης και δέχτηκε πάνω από 800.000 ανθρώπους το 2015.
Υπήρχαν ημέρες κατά τις οποίες έφταναν στις ακτές του νησιού περίπου 3.000 άτομα. Τα σκάφη που χρησιμοποιούσαν οι πρόσφυγες συχνά βυθίζονταν, σηκώνοντας βάρος τρεις φορές μεγαλύτερο από αυτό για το οποίο είχαν σχεδιαστεί, στην προσπάθεια των διακινητών να αποκομίσουν μεγαλύτερο κέρδος χρεώνοντας περίπου 1.500 δολάρια το άτομο. Εκατοντάδες άνθρωποι πνίγηκαν, πολλοί εξακολουθούν να αγνοούνται.
«Φανταστείτε να βρίσκεστε εδώ και να βλέπετε πνιγμένα παιδιά στην ακτή ή να σώζετε έναν πατέρα του οποίου το παιδί έχει πνιγεί, ή να σώζετε ένα μωρό που έχει χάσει και τους δύο του γονείς», λέει ο κ. Βαλαμιός.
Σύμφωνα με την επιτροπή που ανακοίνωσε την υποψηφιότητα, αν οι κάτοικοι της Μυτιλήνης κερδίσουν, τα 930.000 δολ. που συνοδεύουν το βραβείο θα πάνε στα ελληνικά νοσοκομεία.
Η ζωή στο λιμάνι της Σκάλας Συκαμνιάς άρχισε να επανέρχεται στους φυσιολογικούς της ρυθμούς μετά την σύναψη της συμφωνίας με την Τουρκία και την ΕΕ και έτσι μειώθηκαν κατά πολύ οι ροές. «Η ακτή ήταν κάποτε καλυμμένη από πορτοκαλί σωσίβια και απομεινάρια από σκάφη, τα οποία έχουν πια απομακρυνθεί. Ωστόσο, οι ψαράδες της περιοχής παραμένουν σε επιφυλακή για λέμβους με πρόσφυγες», όπως λέει ο κ. Βαλαμιός.