Έντονο προβληματισμό προκαλούν στις Βρυξέλλες οι πληροφορίες για διαφαινόμενη πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης για επιπλέον ενισχύσεις στο πλαίσιο του «κοινωνικού μερίσματος» από την πρόσθετη υπέρ-απόδοση των 350 εκατ. ευρώ με την οποία αναμένεται να κλείσει ο φετινός προϋπολογισμός.
Σαφώς, η εκτίμηση για ακόμη υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2,4% (αντί της πρόβλεψης για 2,2% πριν από ενάμιση μήνα) προκάλεσε θετικά σχόλια, όμως, η προοπτική να αυξηθεί ο λογαριασμός των κοινωνικών ενισχύσεων πέραν του 1,4 δισ. ευρώ, που έχει ήδη ανακοινωθεί, δεν βρίσκει ευήκοα ώτα στις Βρυξέλλες.
Αναμφίβολα, η ελληνική κυβέρνηση έχει πάρει το πράσινο φως από τους πιστωτές για το κοινωνικό μέρισμα, που έχει ήδη ανακοινώσει ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Το διαβεβαίωσε την Τρίτη σε επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκφράζοντας την άποψη ότι η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να αποδώσει το υπέρ-πλεόνασμα ως κοινωνικό μέρισμα ευθυγραμμίζεται με το μνημόνιο. Η δήλωσή του, επεξηγούν στελέχη στην Κομισιόν, αφορούσε στις ανακοινώσεις ύψους 1,4 δις. ευρώ (0,8% του ΑΕΠ), χωρίς να περιλαμβάνεται το ενδεχόμενο νέων ενισχύσεων από την επιπλέον υπερ-απόδοση ύψους 0,2% του ΑΕΠ, η οποία εκτιμάται βάσει του προϋπολογισμού του επόμενου έτους, που κατατέθηκε στην αρχή της εβδομάδας στη Βουλή.
Κληθείς να απαντήσει σε σχετική ερώτηση ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιέρ Μοσκοβισί χθες Τετάρτη κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της φθινοπωρινής δέσμης της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου απέφυγε κάτι τέτοιο, σχολιάζοντας ότι το θέμα των συγκεκριμένων ανακοινώσεων της Κομισιόν δεν αφορούσε στην Ελλάδα, η οποία υπόκειται σε ειδικό πρόγραμμα στήριξης της σταθερότητας.
Ούτως ή άλλως θα πρέπει να υπάρξει καταρχάς τυπική συμφωνία των θεσμών επί του τελικού μεγέθους του υπέρ-πλεονάσματος, κάτι που θα βρεθεί στην ατζέντα των επικεφαλής των εκπροσώπων των θεσμών από τη Δευτέρα 23 Νοεμβρίου, οπότε ξεκινά η δεύτερη επίσκεψή τους στην Αθήνα στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης.
Η ελληνική κυβέρνηση δύσκολα θα πείσει, πάντως, για την ανάγκη επιπλέον κοινωνικών ενισχύσεων. Κύκλοι των Βρυξελλών τονίζουν ότι το υπέρ-πλεόνασμα με το οποίο φαίνεται ότι θα κλείσει ο φετινός προϋπολογισμός οφείλεται εν μέρει στην αναμενόμενη περικοπή των προβλεπόμενων κονδυλίων για επενδύσεις λόγω της καθυστέρησης που καταγράφεται στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Οι θεσμοί θα προτιμούσαν, με άλλα λόγια, καλύτερες αποδόσεις της χώρας στο μέτωπο των δημοσίων επενδύσεων, οι οποίες θεωρούνται απαραίτητες για την ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής που αναπτύσσει τελευταία η χώρα.
Υπενθυμίζουν ακόμη ότι ουσιαστικά ο φετινός προϋπολογισμός παρουσίασε τρύπα ύψους 3 δισ. ευρώ στα έσοδα, τα οποία «καλύφθηκαν» από την απόδοση των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Στο πλαίσιο αυτό δεν θα ήθελαν να δουν περισσότερες κοινωνικές παροχές. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, το επιπλέον υπέρ-πλεόνασμα να χρησιμοποιηθεί για το «μαξιλάρι» ρευστότητας ενόψει της εξόδου στις αγορές στο τέλος του προγράμματος, παρότι η κυβέρνηση έχει ήδη καλύψει το απαιτούμενο ποσό του 1 δισ. ευρώ.
Πάντως όσον αφορά στην πορεία της τρίτης αξιολόγησης κύκλοι στις Βρυξέλλες εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι θα ολοκληρωθεί έγκαιρα, παρότι έχει ήδη ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση, καθώς απομένουν μόλις δύο εβδομάδες μέχρι το επόμενο Eurogroup και με δεδομένο ότι έχει ολοκληρωθεί μόνο μόλις το 30% των 95 προαπαιτουμένων.
Άλλωστε, ο στόχος είναι να επιτευχθεί συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (staff level agreement) για την τρίτη αξιολόγηση στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου, ενώ η κρίσιμη για την ολοκλήρωση των εκκρεμών προαπαιτουμένων ημερομηνία έχει μεταφερθεί στο Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου, οπότε και αναμένεται η έγκριση από τους υπουργούς Οικονομικών της εκταμίευσης της επόμενης δόσης. Η ανάσα του επιπλέον χρονικού διαστήματος θεωρείται αναγκαία, διότι οι εκπρόσωποι των δανειστών επιδιώκουν να κλείσει όσο το δυνατόν ομαλότερα το πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας τον Αύγουστο του 2018 χωρίς να προκληθούν «κακοφωνίες», εξέλιξη που θα επηρέαζε αρνητικά τις αγορές στις οποίες προετοιμάζεται να απευθυνθεί για δανεισμό η χώρα μετά τον τέλος των μνημονίων.
Σπεύδουν, πάντως, παρά την αισιοδοξία, να υπογραμμίσουν ότι «θα πρέπει να γίνουν βήματα σε ορισμένα δύσκολα ζητήματα». Ποια είναι αυτά; Η λειτουργία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει στις 29 Νοεμβρίου, όταν ακόμη οι Ντέλια Βελκουλέσκου, Ντέκλαν Κοστέλο, Φραντσέσκο Ντρούντι και Νικόλα Τζιαμαρόλι θα βρίσκονται στην Αθήνα. Τα μάτια των επικεφαλής των κλιμακίων είναι στραμμένα στα πρώτα αποτελέσματα της δρομολογημένης εφαρμογής.
Οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν ένα επιπλέον δύσκολο ζήτημα, όπου οι επικεφαλής των θεσμών αναμένουν να δουν συγκεκριμένη ατζέντα για διαγωνισμούς, οι οποίοι έχουν καθυστερήσει, αλλά και τελικές αποφάσεις για την πώληση μονάδων λιγνίτη της ΔΕΗ, ζήτημα το οποίο έχει αναδειχθεί σε επίμονο αγκάθι στις διαπραγματεύσεις.