«Το καθεστώς λιτότητας είναι η προϋπόθεση για τη συνέχιση της βοήθειας από τη ζώνη του ευρώ»
Το Grexit επέστρεψε, μας ενημερώνει το Bloomberg View σε νέο του δημοσίευμα, αυτή τη φορά από την Megan McArdle.
Η αρθρογράφος επισημαίνει ότι βρισκόμαστε τρεις εβδομάδες μακριά από τις ελληνικές εκλογές, τις οποίες φαίνεται πιθανό να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα που θέλει να δώσει τέλος στο καθεστώς λιτότητας. “Το πρόβλημα είναι ότι το καθεστώς λιτότητας είναι η προϋπόθεση για τη συνέχιση της βοήθειας από τη ζώνη του ευρώ. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει όντως τις εκλογές και προσπαθήσει να κάνει πράξη τις υποσχέσεις του, τότε η Ελλάδα μπορεί να οδηγηθεί εκτός ευρώ”.
Σύμφωνα με την McArdle, οι οικονομικές κρίσεις διαρκούν περισσότερο από ό,τι νομίζει κανείς. Επικαλούμενη τον Rudiger Dornbusch, “η κρίση διαρκεί πολύ περισσότερο χρόνο να έρθει από ό,τι νομίζει κανείς, και τότε συμβαίνει πολύ ταχύτερα από ό,τι θα περίμενε κάποιος. Χρειάζεται πολύ καιρό για να έρθει, αλλά όταν έρθει συμβαίνει σε μια νύχτα”.
Σημειώνει δε πως η επίτευξη μιας “διευκολυντικής” κατάστασης στη διάρκεια της προηγούμενης κρίσης, δεν σημαίνει ότι το ευρώ είναι ασφαλές, και ακόμη και αν η Ελλάδα διαπραγματευτεί με ασφάλεια αυτή τη φορά, δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν θα αποχωρήσει τελικά από το ευρώ. Υάρχει ένα πολύ σοβαρό διαρθρωτικό πρόβλημα στη ζώνη του ευρώ, μεταξύ των πλούσιων μελών που απαιτούν συγκεκριμένο είδος νομισματικής πολιτικής, και των φτωχότερων μελών, που θα είχαν καλύτερες επιδόσεις με μια πολύ διαφορετικού είδους νομισματική πολιτική. “Αυτή η σχισμή στο σύστημα δεν έχει ακόμη επιδιορθωθεί”.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε δεν είναι καλή για την Ελλάδα πλέον. Τότε, εάν έφευγε από το ευρώ η χώρα θα ήταν σε σαφώς χειρότερη θέση, διότι είχε πρωτογενές έλλειμμα, ακόμη κι αν η Ελλάδα κήρυττε στάση πληρωμών σε όλα της τα ομόλογα, θα παρέμενε “στο κόκκινο”. Κάτι το οποίο σήμαινε ότι μια άμεση χρεοκοπία θα σήμαινε ακόμη μεγαλύτερη λιτότητα από ό,τι η παραμονή στο ευρώ. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή έχει πρωτογενές πλεόνασμα (“ή έτσι λένε τέλος πάντων”). Αυτό σημαίνει ότι η χρεοκοπία είναι μια πιο πολύ ελκυστική επιλογή.
Επίσης, εκτιμά ότι και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο. Η δυστυχία στην Ελλάδα είναι πραγματική, και η χώρα και οι άνθρωποι είναι πολύ πιο φτωχοί από ό,τι οι ξένοι πιστωτές τους οποίους αγωνίζονται να αποπληρώσουν. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι Έλληνες αγανακτούν με αυτό, και θέλουν να σταματήσει. Εξίσου πραγματικές και εύστοχες είναι οι γερμανικές ανησυχίες για τον ηθικό κίνδυνο του να αφήσουν την Ελλάδα να δανειστεί ένα σωρό χρήματα με την πίστωση της Γερμανίας ουσιαστικά, και στη συνέχεια να απαιτήσει διάσωση με ήπιους όρους για να παραμείνει στο ευρώ. “Δυστυχώς, δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να συμβιβαστούν αυτές οι απόψεις”.
Ο εθνικισμός παραμένει μια πραγματική και ισχυρή δύναμη. Η Αργεντινή έχει πυροβολήσει πολλές φορές το πόδι της με τις διεθνείς αγορές ομολόγων. Υπάρχει μια βαθιά εσωτερική ανθρώπινη ανάγκη να αντιστέκεσαι σε κάποιον που δίνει διαταγές, ιδιαίτερα όταν σε διατάζουν να ξεκινήσεις ένα σχέδιο λιτότητας με μεγάλες προσωπικές θυσίες. Στις επόμενες εβδομάδες, πολύ πιο σοβαρές, λεπτομερείς και σωστές αναλύσεις θα αποδείξουν πέραν κάθε λογικής αμφιβολίας ότι η Ελλάδα θα ήταν καλύτερα να συμμορφωθεί με τη λιτότητα και να μείνει στο ευρώ.
Εάν συμβεί, μια έξοδος από το ευρώ θα ήταν καταστροφή. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα έπρεπε να “παγώσει” ώστε οι άνθρωποι να μην αποσύρουν όλα τους τα ευρώ για να βρουν καταφύγιο για αυτά στο εξωτερικό. Μακροπρόθεσμα, η Ελλάδα ίσως ήταν καλύτερα, αλλά βραχυπρόθεσμα, θα υπάρξει τεράστιος πόνος. Και η μετάδοση μπορεί να συνεχιστεί και πέρα από την Ελλάδα. Η Ιρλανδία φαίνεται να έχει ξεφύγει, αλλά η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία όλες παραμένουν ευάλωτες
Η έξοδος μπορεί να γίνει μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Εάν οι άνθρωποι πιστέψουν ότι θα συμβεί, θα τρέξουν να αποσύρουν τα λεφτά τους από το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η προκύπτουσα κατάρρευση θα αναγκάσει την Γερμανία να δώσει περισσότερα λεφτά με πιο ήπιους όρους, ή την Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ. Η τρέχουσα αναταραχή στην αγορά δεν είναι καλό σημάδι, αν και ακόμη είναι μακριά από το να οριστεί μια κρίσιμη αντίδραση.