Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

New York Times: Άθλιες συνθήκες και απελπισία στη Μόρια

Εκτενές αφιέρωμα στον καταυλισμό των προσφύγων στην Μόρια και στις συνθήκες που επικρατούν εκεί παρουσιάζουν σήμερα οι New York Times. Στο άρθρο φιλοξενούνται μαρτυρίες μεταναστών που ζουν στον καταυλισμό, ενώ επισημαίνεται πως οι απόπειρες αυτοκτονίας, λόγω των άθλιων συνθηκών επιβίωσης είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο.

Αναλυτικά το άρθρο αναφέρει: «Επέζησε τα βασανιστήρια στο Κονγκό και ένα ταξίδι από την Τουρκία. Ο Μάικλ Τάμπα, πρώην πολιτικός κρατούμενος από το Κονγκό, πλησίασε τον θάνατο μόνο αφού υποτίθεται ότι βρήκε καταφύγιο στο μεγαλύτερο προσφυγικό καταυλισμό της Ευρώπης.

Κολλημένος για μήνες στον καταυλισμό της ελληνικής Λέσβου, ο κ. Τάμπα, 31 ετών, προσπάθησε να δώσει τέλος στη ζωή του πίνοντας ένα μπουκάλι λευκαντικό. Η σκανδάλη: ο ίδιος ο καταυλισμός της Μόρια.

«Έντεκα μήνες στη Μόρια, Μόρια, Μόρια», δήλωσε ο κ. Τάμπα, ο οποίος επέζησε αφού έσπευσαν να τον μεταφέρουν στο νοσοκομείο. «Είναι πολύ τραυματικά».

Η εμπειρία του κ. Τάμπα έχει γίνει κοινή στο Μόρια, έναν καταυλισμό περίπου 9.000 κατοίκων που ζουν σε ένα χώρο σχεδιασμένο για μόλις 3.100 άτομα, όπου οι άθλιες συνθήκες και μια ανυπόφορη διαδικασία ασύλου έχουν οδηγήσει σε ό, τι οι ομάδες βοήθειας περιγράφουν ως κρίση ψυχικής υγείας.

Ο υπερπληθυσμός είναι τόσο ακραίος που οι αιτούντες άσυλο περνούν έως και 12 ώρες την ημέρα περιμένοντας σε σειρά για τρόφιμα που είναι μερικές φορές χαλασμένο Την περασμένη εβδομάδα, υπήρχαν περίπου 80 άτομα για κάθε ντους και περίπου 70 ανά τουαλέτα, με τους εργαζόμενους να διαμαρτύρονται για την διαρροή ακατέργαστων λυμάτων σε σκηνές όπου ζουν παιδιά. Οι σεξουαλικές επιθέσεις, οι επιθέσεις με μαχαίρια και οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι κοινές.

Οι συνθήκες έχουν πυροδοτήσει κατηγορίες ότι ο καταυλισμός έχει αφεθεί σε αυτή την κατάσταση για να αποτρέψει τη μετανάστευση και ότι τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρέχονται για να βοηθήσουν την Ελλάδα στην αντιμετώπιση των αιτούντων άσυλο έχουν καταχραστεί. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, η υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσε πως ξεκινάει έρευνα.

Στο ζενίθ της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής κρίσης το 2015, η Μόρια ήταν απλώς ένας σταθμός, καθώς δεκάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο – πολλοί πολέμιοι που εγκαταλείπουν τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν – σταματούσαν στην περιοχή έχοντας προορισμό τη βόρεια Ευρώπη. Τότε, οι αριθμοί ήταν τόσο μεγάλοι, οι μετανάστες ουσιαστικά ήταν περαστικοί.

Σταδιακά, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπάθησαν να αποκτήσουν τον έλεγχο της κατάστασης κλείνοντας τα εσωτερικά σύνορα και οικοδομώντας καταυλισμούς στην περιφέρεια του μπλοκ σε μέρη όπως η Λέσβος, όπου έφτασαν πολλοί πρόσφυγες. Τώρα είναι κολλημένοι εδώ.

Σήμερα, η Μόρια είναι το πιο ορατό σύμβολο της σκλήρυνσης της ευρωπαϊκής στάσης απέναντι στους μετανάστες – η οποία έχει μειώσει δραστικά τη μη εξουσιοδοτημένη μετανάστευση, αλλά σε αυτό που οι κριτικοί βλέπουν ως βαθύ ηθικό και ανθρωπιστικό κόστος.

Έξω από την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση «φλερτάρει» με τις αυταρχικές κυβερνήσεις στην Τουρκία, το Σουδάν και την Αίγυπτο, ενώ η Ιταλία διαπραγματεύτηκε με πολέμαρχους στη Λιβύη, σε μια επιτυχημένη προσπάθεια να σταματήσει τη ροή των μεταναστών προς τη Μεσόγειο.

Όσοι εξακολουθούν να φτάνουν στα ελληνικά νησιά – περίπου 23.000 έφτασαν φέτος, από τις 850.000 το 2015 – πρέπει τώρα να παραμείνουν σε καταυλισμούς όπως η Μόρια μέχρι να διευθετηθούν οι υποθέσεις τους. Αυτό μπορεί να διαρκέσει δύο χρόνια, πριν οι αιτούντες άσυλο είτε αποσταλούν στο σπίτι είτε μετακινηθούν αλλού.

«Έχω βρεθεί σε αρκετούς τρομερά καταστροφικούς καταυλισμούς και καταστάσεις», δήλωσε η Λουίζ Ρολάντ Γκοσελίν, η οποία είναι επικεφαλής της αποστολής στην Ελλάδα για τους γιατρούς χωρίς σύνορα και πέρασε πέντε χρόνια σε περιοχές στο Κονγκό και το Νότιο Σουδάν. «Πρέπει να πω ότι η Μόρια είναι ο καταυλισμός στον οποίο έχω δει το υψηλότερο επίπεδο ταλαιπωρίας».

Ο επικεφαλής ψυχίατρος της ομάδας στη Λέσβο Αλεσάντρο Μπαρμπιέρο, δήλωσε ότι δεν είχε δει ποτέ τέτοιο συντριπτικό αριθμό σοβαρών περιπτώσεων ψυχικής υγείας. Από τους περίπου 120 ανθρώπους που μπορεί η ομάδα του να κουράρει, στην μεγάλη πλειοψηφία έχει συνταγογραφηθεί αντιψυχωτική φαρμακευτική αγωγή.

«Η Μόρια έχει γίνει μια αιτία για μια οξεία έκφραση της ψύχωσης και της μετατραυματικής διαταραχής άγχους», δήλωσε ο Δρ Μπαρμπιέρο.

Η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης, μια ομάδα βοήθειας με μικρότερη παρουσία στο νησί, δήλωσε ότι το ένα τρίτο των 126 ατόμων που οι ψυχοκοινωνικοί εργαζόμενοί της έχουν αξιολογήσει στην Μόρια από τον Μάρτιο έχουν επιχειρήσει να αυτοκτονήσουν.

Οι περισσότεροι κάτοικοι του καταυλισμού είναι πρόσφυγες της Συρίας, του Ιράκ και του Αφγανιστάν, πολλοί από τους οποίους υπέστησαν τραυματισμούς από τον πόλεμο, που επιδεινώνονται από τις υπερπλήρεις και στατικές συνθήκες, οι οποίες τροφοδοτούν την απόγνωση τους.

Όπως και στην περίπτωση του κ. Τάμπα, λίγες προσπάθειες αυτοκτονίας καταλήγουν σε θάνατο, οι σκηνές είναι τόσο γεμάτες που ανακαλύπτονται συνήθως γρήγορα, λένε οι εργάτες. Αλλά η ζημιά μπορεί να διαρκέσει – η προσπάθεια του κ. Τάμπα έκανε ζημιά το στομάχι του, το οποίο εξακολουθεί να τον ενοχλεί.

Αφού εντοπίστηκε τελικά ως ευάλωτη περίπτωση, ο κ. Τάμπα, ο οποίος λέγεται ότι συνελήφθη σε πολιτική διαδήλωση στο Κονγκό, του επιτράπηκε να μετακομίσει σε άλλο στρατόπεδο στην ελληνική επικράτεια. Όμως οι συνθήκες δεν είναι πολύ καλύτερες και ο κ. Τάμπα ανησυχεί εάν θα έχει πρόσβαση στα φάρμακα τώρα που θα μετακινηθεί.

Η ελληνική κυβέρνηση αναφέρει ότι σχεδιάζει να μεταφέρει το ένα τρίτο των κατοίκων στην ηπειρωτική χώρα τις επόμενες εβδομάδες. Ο πληθυσμός του καταυλισμού τον Σεπτέμβριο ήταν τόσο μεγάλος που πολλοί ζούσαν κάτω από μουσαμάδες, σε μια ανεμοδαρμένη περιοχή πέρα ​​από τους φράχτες.

Μια ζωή ουρές

Ο Ραχμουντίν Ασράφι, αφγανός αγρότης, έφτασε εδώ τον Ιούνιο με τη σύζυγό του Σοχαέλα και τα τρία μικρά παιδιά τους. Στο Αφγανιστάν, ο κ. Ασράφι, 34 ετών, δήλωσε ότι το σπίτι και η γη τους καταστράφηκαν σε μάχες μεταξύ των Ταλιμπάν και του αφγανικού στρατού. Στη Μόρια, οι πέντε μοιράζονται τώρα μια μικρή σκηνή δύο ατόμων.

Η τυπική ημέρα της οικογένειας ξεκινά στις 4 π.μ., όταν ο κ. Ασράφι πηγαίνει στην ουρά για νερό και ψωμί που σερβίρεται συνήθως τέσσερις ώρες αργότερα στις 8 το πρωί. Περίπου στις 9:30 π.μ., πηγαίνει ξανά στην ουρά για μεσημεριανό γεύμα, στο οποίο τείνει να φτάσει μετά από άλλες τέσσερις ώρες αναμονής. Δύο ώρες αργότερα, προσέρχεται σε μια άλλη ουρά 4 ωρών για το δείπνο.

Τις μέρες που χρειάζεται να πάει για επίσημα έγγραφα ή να επισκεφτεί τον γιατρό – η τρίχρονη κόρη του νοσηλεύτηκε πρόσφατα με σκωληκοειδίτιδα – μερικές φορές πρέπει να παραλείπει τα γεύματα εντελώς, ή να βασίζεται σε υπολείμματα άλλων Αφγανών.

«Πριν, σκεφτόμουν ότι η Ελλάδα θα είναι ένα από τα καλύτερα μέρη για να ζήσω», δήλωσε ο κ. Ασράφι. «Τώρα νιώθω ότι θα ήταν καλύτερο να πνιγώ ενώ διέσχιζα τη θάλασσα».

Λίγοι κάτοικοι αισθάνονται ασφαλείς. Στην ιδιωτικότητα της σκηνής του, ένας 25χρονος Ιρακινός φοιτητής έβγαλε το μπλουζάκι του για να αποκαλύψει μια πρόσφατη σειρά τραυματισμών. Αυτά ήταν αποτέλεσμα μιας επίθεσης άλλων κατασκηνωτών, είπε, ζητώντας να μην αναφερθεί το όνομά του από φόβο για περαιτέρω αντίποινα.

Η σεξουαλική βία είναι επίσης κοινή. Η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης έχει καταγράψει πάνω από 70 άτομα από τον Μάρτιο που ανέφεραν ότι έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά στο στρατόπεδο. Οι γυναίκες λένε ότι είναι αδύνατον να περπατούν μόνες τους μέσα από το στρατόπεδο τη νύχτα.

Συνδυάζοντας αυτά τα θέματα, πολλοί κάτοικοι αισθάνονται παγιδευμένοι σε μια ατελείωτη γραφειοκρατική διαδικασία αίτησης ασύλου που δεν κατανοούν πλήρως.

Ο κ. Ασράφι έπρεπε να χάσει μια προγραμματισμένη συνέντευξη για να πάει την κόρη του στο νοσοκομείο. Τώρα πρέπει να περιμένει μήνες για άλλο ραντεβού.

Εκείνοι που φτάνουν στο στρατόπεδο τις προσεχείς εβδομάδες πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο για συνέντευξη, δήλωσε ο Φίλιπ Γουόρθινγκτον, διευθύνων σύμβουλος των ευρωπαίων δικηγόρων στη Λέσβο, μια ομάδα νομικής βοήθειας που λειτουργεί στο νησί.

Σε περίπτωση απόρριψης ενός αιτούντος, δεν υπάρχουν επί του παρόντος δικηγόροι που να τους βοηθούν με την προσφυγή τους, κατά παράβαση τόσο του ελληνικού όσο και του ευρωπαϊκού δικαίου.

Ακολουθώντας τα χρήματα

Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία – και τώρα μια έρευνα – για το γιατί η κατάσταση του καταυλισμού είναι τόσο άσχημη όταν έχουν παρασχεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση τόσα χρήματα για τη βελτίωση του ελληνικού συστήματος ασύλου, καθώς τα επίπεδα μετανάστευσης άρχισαν να αυξάνονται το 2014.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαθέσει σχεδόν 1,62 δισεκατομμύρια ευρώ – περίπου 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια – για την ελληνική προσπάθεια ασύλου την περασμένη μισή δεκαετία, εκ των οποίων 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν ήδη καταβληθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαβιβάστηκαν στους The New York Times από το μπλοκ. Πάνω από 20 κυβερνητικά τμήματα και μη κυβερνητικές οργανώσεις έλαβαν χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μια αποσπασματική προσέγγιση στην οποία κανένα θεσμικό όργανο δεν έχει πλήρη επίβλεψη για τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα χρήματα.

Ένας εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου μετανάστευσης, ο Αλέξης Μπούζης, αρνήθηκε κάθε οικονομική κακομεταχείριση εκ μέρους της κυβέρνησης και αποδίδει την κατάσταση σε μια μικρή αύξηση των μεταναστευτικών ροών το καλοκαίρι, γεγονός που οδήγησε σε καθυστερήσεις.

«Κανείς δεν μπορούσε να το προβλέψει», είπε ο κ. Μπούζης.

Ωστόσο, οι ομάδες βοήθειας προειδοποιούν για την ανάγκη επέκτασης των εγκαταστάσεων για αρκετά χρόνια. Για κάποιους, η αποτυχία βελτίωσης του καταυλισμού και της ταχύτερης διαδικασίας ασύλου δείχνει παραμέληση εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης και των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που την χρηματοδοτούν.

Η αντίληψη αυτή ενισχύθηκε σε μια ιδιωτική συνάντηση υπαλλήλων της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 4 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με δύο παρόντες, ένας Βρετανός αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρότεινε τη διατήρηση των βιοτικών επιπέδων χαμηλά στη Μόρια για την αποτροπή της μελλοντικής μετανάστευσης στην Ελλάδα.

Ερωτηθείς για να σχολιάσει αυτή την πρόταση, ένας εκπρόσωπος της επιτροπής δήλωσε ότι δεν αντιπροσωπεύει την επίσημη στάση της υπηρεσίας.

«Δεν έχουμε κανένα συμφέρον να παραμείνουν οι συνθήκες στη Μόρια, όπως είναι» δήλωσε η εκπρόσωπος της κομισιόν Νάτασα Μπερταούντ «γι” αυτό και η Επιτροπή κάνει ό, τι είναι δυνατόν για να βοηθήσει τις ελληνικές αρχές να τις βελτιώσουν».

By