Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Πώς αλλάζει το Brexit τη ζωή των Ευρωπαίων

Η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Τερέζα Μέι, δημοσιοποίησε τον περασμένο Μάιο αυτό που η ίδια περιέγραψε ως μια «γενναιόδωρη προσφορά» για τους πολίτες της ΕΕ που σήμερα διαβιούν στο Ηνωμένο Βασίλειο για τη μετά το Brexit περίοδο.

Τα συγκεκριμένα σχέδια, μέρος των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, παρουσιάστηκαν στους ευρωπαίους ως μια παροχή δικαιωμάτων «σχεδόν ισοδύναμων με εκείνα που απολαμβάνουν οι Βρετανοί πολίτες».

Ωστόσο, στην πραγματικότητα τα συγκεκριμένα σχέδια φαίνεται πως συνεπάγονται για τους πολίτες της ΕΕ και την ταυτόχρονη απώλεια ορισμένων από τα υφιστάμενα δικαιώματά τους. Δώδεκα μήνες έπειτα από αυτή τη «γενναιόδωρη προσφορά» του Μαΐου, οι πολίτες της ΕΕ παραμένουν ουσιαστικά στο σκοτάδι, αναφορικά με τις λεπτομέρειες των σχεδίων αυτών.

Ειδικότερα, ο Νίκολας Χάτον, συνιδρυτής της ομάδας πολιτών της ΕΕ, «3 Εκατομμύρια», σε σχετική τοποθέτησή του στο Business Insider χαρακτήρισε αυτή την έλλειψη προόδου τους τελευταίους 12 μήνες ως «επαίσχυντη».

Τα δικαιώματα που οι ευρωπαίοι πολίτες που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο θα χάσουν μετά από το Brexit

Το δικαίωμα της αποχώρησης

Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες ελεύθερης κυκλοφορίας, οι πολίτες της ΕΕ είναι σε θέση να μετακινούνται μεταξύ οποιουδήποτε κράτους μέλους κατά βούληση. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει δεσμευτεί να τερματίσει αυτό το δικαίωμα μόλις αποχωρήσει η Βρετανία, αντικαθιστώντας το με το δικαίωμα του «ήδη κατοίκου» στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, οι πολίτες της ΕΕ που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο για πέντε χρόνια θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για άδεια παραμονής αόριστης διάρκειας. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση δεν θα ταυτόσημη με εκείνη της ιθαγένειας.

Και ενώ οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ελεύθεροι να εργαστούν στο εξωτερικό ακόμη και για μεγάλες περιόδους και ταυτόχρονα να εξακολουθούν να διατηρούν τη βρετανική τους ιθαγένεια, οι πολίτες της ΕΕ που έχουν την παραπάνω ιδιότητα δεν θα μπορούν. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους προτεινόμενους κανόνες, οποιοσδήποτε πολίτης της ΕΕ στη Μεγάλη Βρετανία θα κινδυνεύει να χάσει αυτό το προνόμιο εάν εγκαταλείψει τη χώρα για πέντε ή περισσότερα χρόνια. Η κυβέρνηση λέει ότι θα μπορούν να ισχύσουν εξαιρέσεις για όλους εκείνους τους ευρωπαίους πολίτες που θα «έχουν ισχυρούς δεσμούς εδώ», αλλά οι σχετικές λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί.

Δύο κατηγορίες πολιτών της ΕΕ

Οι Ευρωπαίοι πολίτες που θα φτάσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν από τη μεταβατική περίοδο της  Βρετανικής Εξόδου που λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2020, θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση για την ιδιότητα του ήδη κατοίκου, υπό τους όρους που διαπραγματεύθηκαν φέτος μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ακόμη δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο που οι πολίτες της ΕΕ που φθάνουν μετά την ημερομηνία του Brexit θα μπορούν να εγκατασταθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά είναι πιθανό αυτό να γίνεται υπό το καθεστώς χορήγησης βίζας. Το ζήτημα του κατά πόσον οι πολίτες της ΕΕ θα τυγχάνουν προνομιακής μεταχείρισης σε σχέση με τους μη κοινοτικούς μετανάστες εξακολουθεί να βρίσκεται υπό καθεστώς διαπραγμάτευσης, αποτελώντας αντικείμενο διενέξεων στο βρετανικό υπουργικό συμβούλιο.

Το δικαίωμα να φέρεις μαζί σου τα μέλη της οικογένειας σου

Οι πολίτες της ΕΕ που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν σήμερα το δικαίωμα να φέρουν τα μέλη της οικογένειας τους για να ζήσουν στη Μεγάλη Βρετανία. Μετά το Brexit, αυτό το δικαίωμα θα αφαιρεθεί ή πρόκειται να αποδυναμωθεί σημαντικά.

Οι διαπραγματευτές της ΕΕ φέτος εξασφάλισαν αρκετές παραχωρήσεις από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, οι οποίες θα επεκτείνουν εν μέρει τα τρέχοντα δικαιώματα οικογενειακής επανένωσης μετά την έξοδο της Βρετανίας, δηλαδή το δικαίωμα να φέρνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο τους υπάρχοντες συζύγους, γονείς και παιδιά – αλλά τα παραπάνω δεν θα ισχύουν και για τους ανύπαντρους συντρόφους.

Σύμφωνα με τον Νίκολας Χάτον, κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως οι νέοι πολίτες της ΕΕ θα υποστούν αθέμιτες διακρίσεις. «Για άλλη μια φορά, αυτό αποτελεί διάκριση για τους νεότερους Ευρωπαίους που θα πρέπει να ξεπεράσουν το όριο εισοδήματος και άλλα εμπόδια προκειμένου να φέρουν στο Ηνωμένο Βασίλειο εκείνο το πρόσωπο που θα ερωτευόταν εκτός Μεγάλης Βρετανίας».

Απώλεια προστασίας από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια

Τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ που ζουν σήμερα στο Ηνωμένο Βασίλειο προστατεύονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ωστόσο, η Τερέζα Μέι έχει δεσμευτεί να εγκαταλείψει τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου μετά το Brexit. Και αυτό είναι πιθανό να αποτελέσει ένα σημαντικό σημείο διαφωνίας στις διαπραγματεύσεις για τη Βρετανική Έξοδο από την ΕΕ.

Ο κ. Κλοντ Μοράες, πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είχε δήλωσει πέρυσι ότι η πρόταση για έξοδο από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο «απειλεί τα δικαιώματα και των πολιτών της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου σε άλλες χώρες της ΕΕ». «Δημιουργούν μεγαλύτερη αβεβαιότητα τόσο για τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου όσο και για τους πολίτες της ΕΕ, ενώ τους αντιστοιχεί περιορισμένος χρόνος στις διαπραγματεύσεις».

Η αποτυχία συμφωνίας για το Brexit θα μετέτρεπε τους πολίτες της ΕΕ σε παράνομους μετανάστες

Η αποτυχία σύναψης συμφωνίας για το Brexit παραμένει μακράν η μεγαλύτερη απειλή για την κατάσταση των πολιτών της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε περίπτωση που η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι δεν καταλήξει σε συμφωνία με τους ομολόγους της στις Βρυξέλλες μέχρι το Μάρτιο του επόμενου έτους, η πλειοψηφία των πολιτών της ΕΕ, πιθανότατα, θα κατοικούσε στο Ηνωμένο Βασίλειο δίχως επίσημο νομικό καθεστώς. Ο Χάτον δήλωσε ότι « ουσιαστικά θα πρόκειται για παράνομους μετανάστες».

By