Τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών στην Τουρκία δείχνουν ότι ένα μεγάλο κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας εξακολουθεί να διψά για δημοκρατική αλλαγή.
Αν κανείς λάβει υπόψιν του τον σχεδόν πλήρη κυβερνητικό έλεγχο των ΜΜΕ και το πλήθος των διώξεων εναντίον δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και πολιτικών, οι νίκες των υποψηφίων της αντιπολίτευσης στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι ακόμα πιο σημαντικές.
Η έντονη οικονομική ανασφάλεια των τελευταίων μηνών φαίνεται ότι επηρέασε σημαντικά την κρίση των Τούρκων πολιτών. Η τουρκική οικονομία έχει μπει πλέον σε ύφεση, η ανεργία είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων ετών ενώ η άνοδος του πληθωρισμού μειώνει σημαντικά την αγοραστική δύναμη των μεσαίων και χαμηλότερων εισοδημάτων. Όσους εχθρούς κι αν επινοεί ο Πρόεδρος Ερντογάν, η πραγματικά οικονομία αποτελεί τον καθρέφτη των αποτυχημένων κυβερνητικών επιλογών του.
Αναλαμβάνοντας μετά από πολλά χρόνια τη διακυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, τα κόμματα της Αντιπολίτευσης αποκτούν σημαντική πρόσβαση στον κρατικό μηχανισμό, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη διαμόρφωση των νέων πολιτικών συσχετισμών. Η αρμονική συνεργασία μεταξύ των Κεμαλιστών του CHP, των εθνικιστών της Μεράλ Αξενέρ και του φιλοκουρδικού κόμματος HDP δείχνει ότι ίσως σταδιακά δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια συμπαγή εκλογική συμμαχία απέναντι στο σύστημα Ερντογάν.
Η συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση όμως έχει χαρακτηριστικά προσωπικής ήττας για τον Τούρκο ηγέτη. Οι Δήμαρχοι Κωνσταντινούπολης και Άγκυρας που ηττήθηκαν είναι στενά συνδεδεμένοι μαζί του. Όμως στο Δημοτικό Συμβούλιο της Άγκυρας, ο νέος Δήμαρχος ελέγχει περίπου 40 Συμβούλους, ενώ αυτοί που πρόσκεινται στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) είναι 100. Παρόμοια είναι και η κατάσταση στην Κωνσταντινούπολη.
Το AKP παραμένει το πλέον δημοφιλές κόμμα της χώρας με ισχυρό μηχανισμό στο σύνολο της τουρκικής επικράτειας. Όμως, η μεγάλη αυτή διαφορά που παρατηρήθηκε μεταξύ των προσωπικών επιλογών του Προέδρου Ερντογάν για υποψηφίους Δημάρχους και στην επιλογή των δημοτικών συμβούλων όπου το ΑΚΡ κυριάρχησε ακόμα και στους δήμους στους οποίους έχασε, ίσως είναι και το πρώτο ισχυρό εσωκομματικό μήνυμα προς τον Ερντογάν. Μία πιθανή εξέλιξη θα μπορούσε να είναι η επιστροφή στην ενεργώ πολιτική ανθρώπων που έχουν τεθεί στο εσωκομματικό περιθώριο, με τον πρώην Πρωθυπουργό και Πρόεδρο της Τουρκίας, Αμπντουλάχ Γκιουλ να συγκεντρώνει τις πιο πολλές πιθανότητες, αφού είναι πολύ πιο δημοφιλής από άλλους πολιτικούς όπως ο Αχμέτ Νταβούτογλου.
Βέβαια, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ταγίπ Ερντογάν παραμείνει ο βασικός πρωταγωνιστής του πολιτικού παιχνιδιού ενώ οι επόμενες εκλογές αργούν πολύ. Διαθέτει τον πολιτικό χρόνο να διαχειριστεί τις συνέπειες της ήττας του στις μεγάλες πόλεις και να προσπαθήσει να ανατρέψει την αρνητική πορεία της οικονομίας.
Τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη, ο τρόπος που θα ερμηνεύσει το εκλογικό αποτέλεσμα ο Ερντογάν παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Αν συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι ανίκητος, ίσως επιδιώξει μια επαναπροσέγγιση με τη Δύση, μιας και η εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από ευρωπαϊκές επενδύσεις είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Αν όμως επιλέξει να συσπειρώσει το εθνικιστικό ακροατήριο υπέρ του, ίσως επιλέξει τον δρόμο της ακόμα μεγαλύτερης όξυνσης των σχέσεων του με την Ε.Ε και τις ΗΠΑ, κάτι που ενδεχομένως θα αυξήσει την ένταση τόσο στο Αιγαίο όσο και στην ΑΟΖ της Κύπρου.
Σε κάθε περίπτωση, Αθήνα και Λευκωσία οφείλουν να διαχειριστούν με υπευθυνότητα και μετριοπάθεια τις όποιες εξελίξεις, χωρίς να παρασυρθούν σε επιπόλαιες κινήσεις. Τα κυριαρχικά δικαιώματα τόσο της Ελλάδας και όσο και της Κύπρου προστατεύονται πλήρως από το Διεθνές Δίκαιο και τα…παζάρια απαγορεύονται.
Νίκος Ανδρουλάκης
Ευρωβουλευτής ΚΙΝΑΛ – ΠΑΣΟΚ