Όλες οι δεισιδαιμονίες ζωντανεύουν πάντα μία τέτοια ημέρα όπως η σημερινή που είναι Τρίτη και 13.
Για τους προληπτικούς σήμερα είναι τα πάντα μαύρα καθώς στην ημερομηνία αυτή βλέπουν έναν συνδυασμό που θεωρείται ότι φέρνει κακή τύχη και γρουσουζιά. Συστήνουν μάλιστα να καθίσετε στο σπίτι σας και να μην κάνετε τίποτα. Όχι…δα! Έχουμε περάσει και χειρότερα…
Ποιες, όμως, είναι οι ρίζες αυτής της πρόληψης;
Λανθασμένα κάποιοι συγχέουν το γεγονός με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, η οποία έγινε στις 29 Μαΐου 1453 (πάλι Τρίτη ήταν αλλά όχι 13).
Όσον αφορά τον αριθμό 13 κατηγορείται ότι «σέρνει» πίσω του κακοδαιμονίες γιατί σπάει την αρμονία του «τέλειου» αριθμού 12. Δηλαδή, η μέρα χωρίζεται σε δύο 12ωρα, ο χρόνος σε 12 μήνες, ο Χριστός είχε 12 μαθητές, τα Ευαγγέλια είναι 12. Ακόμη και ο Ηρακλής έκανε 12 άθλους…
Όπως γίνεται κατανοητό, το 13, το πρώτο κομμάτι μιας νέας 12άδας χαλάει την αρμονία. Πρέπει να αναφέρουμε βέβαια ότι στις «δυτικές» χώρες γρουσούζικος θεωρείται ο συνδυασμός Παρασκευή και 13.
Προκαταλήψεις και μύθοι
Οι δεισιδαιμονίες δεν επηρεάζουν όλους τους ανθρώπους καθώς έχουν να κάνουν με την αντίληψη τους, την σχέση τους με το εξωπραγματικό και κυρίως την παιδεία του καθενός.
Οι πιο γνωστές προκαταλήψεις είναι οι εξής:
– Αν δεις μαύρη γάτα στο δρόμο, είναι γρουσουζιά
– Αν ένα σκύλος σε ακολουθήσει μέχρι το σπίτι σου, θα έχεις καλή τύχη
– Αν βρεις στο δρόμο χρήματα, θα κερδίσεις χρήματα στη δουλειά σου
– Όταν ένα παιδί βγάζει δόντια, θα πρέπει να τα πετάξει στα κεραμίδια, ώστε τα νέα δόντια να είναι γερά
– Το πέταλο αλόγου φέρνει οικονομική ανάταση
– Αν σπάσεις καθρέφτη, θα έχεις 7 χρόνια γρουσουζιά
– Όταν δεις αστέρι να πέφτει από τον ουρανό, η ευχή που θα κάνεις θα γίνει πραγματικότητα
– Ο ιστός αράχνης στις γωνίες του σπιτιού, αλλά και το σκόρδο, φέρνει καλή τύχη
– Είναι γρουσουζιά να περνάς κάτω από σκάλα ή να αφήνεις τα παπούτσια σου ανάποδα
– Για να στεριώσει το σπίτι που χτίζεις, πρέπει να σφαχτεί ένας κόκορας στα θεμέλια
– Όταν αφήνεις τις ντουλάπες του σπιτιού ανοιχτές, ευνοείς τις κακές γλώσσες
Όλες αυτές οι προλήψεις είναι μόνο μερικές από τις εκατοντάδες που περιλαμβάνονται στη λαογραφία μας.
Όπως και η Παρασκευή και 13 η σημερινή μέρα θεωρείται γρουσούζικη σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες που χάνονται στα βάθη των αιώνων. Εδράζονται όμως κάπου αυτές οι αντιλήψεις ή είναι όλα μια ιδέα; Οι αριθμοί πάντοτε ασκούσαν μια γοητευτική έλξη στους ανθρώπους. Ειδικά στις πλατιές μάζες που παλιότερα δεν είχαν πρόσβαση στην γνώση και την πληροφόρηση.
Οι δεισιδαιμονίες και οι προλήψεις στα αγροτικά στρώματα ήταν σύνηθες φαινόμενο που ξεκινούσε ακριβώς από την αμάθεια. Πώς όμως και σήμερα έχουν διατηρηθεί αυτές οι ιδεοληψίες; Η εξήγηση προφανώς βρίσκεται στο γεγονός ότι έρχονται από πολύ παλιά, έχουν «ποτίσει» ολόκληρες γενιές και ρίζωσαν στο ασυνείδητο…
Η Τρίτη θεωρείται, εδώ και τουλάχιστον 6-7 αιώνες, από τους Έλληνες ως η χειρότερη μέρα της εβδομάδας. Επειδή ίσως ήταν μέρα Τρίτη όταν έπεσε η Κωνσταντινούπολη στα χέρια των Τούρκων; Η πτώση της βασιλεύουσας ήταν πάντα για τον Eλληνισμό ένα κομβικό ιστορικό σημείο. Και θα μπορούσε…
Η μέρα που έπεσε η Πόλη στα χέρια των Οθωμανών είναι από μόνη της αποφράδα. Είναι λοιπόν μια λογική εξήγηση ότι η Τρίτη ως μέρα πτώσης της Πόλης σε συνδυασμό με το νούμερο 13 είναι στο μυαλό των περισσότερων γρουσούζικη…Ωστόσο, ο Νικόλαος Πολίτης που ερεύνησε το θέμα υποστηρίζει ότι αυτές οι δοξασίες είναι τουλάχιστον ένα αιώνα παλιότερες από το 1453. Και αποδίδει την αποστροφή του ελληνικού λαού προς την ημέρα αυτή στην επανάσταση των Ψαρομηλίγγων, το 1348 στην Κρήτη! Την ήττα εκείνη οι Κρήτες επαναστάτες-που είχαν μυθοποιήσει τους Ψαρομηλίγγους- την απέδωσαν στην μέρα που ήταν και πάλι Τρίτη…
Υπάρχει βεβαίως και άλλη εκδοχή, ίσως πολλές άλλες….Άλλοι λαογράφοι και ερευνητές συνδέουν την Τρίτη με το θεό Άρη και παλιότερα πίστευαν μέχρι και στην επικράτηση μεταξύ Άρη και Κρόνου, πράγμα που σύμφωνα με τους ιστορικούς καταδεικνύει ότι και η συγκεκριμένη δεισιδαιμονία είναι θέμα περισσότερο πχ αστρολόγων και τσαρλατάνων παρά ιστορικής εμπειρίας.
Είναι όμως πραγματικά απίθανες οι εκδηλώσεις του φαινομένου των προλήψεων που αφορούν και την Τρίτη. Μην φας, μην δουλέψεις, μην σχεδιάσεις καινούργια επιχείρηση, μην πάρεις μια σημαντική απόφαση για τη ζωή σου την Τρίτη. Ως και το παιδί που γεννιέται λένε την Τρίτη είναι «ακατάδεκτο, αψύ , αυστηρό, αδιάνθρωπο , καματάρικο, αλλά ταυτόχρονα και έμπειρο σε μάθηση, καλορίζικο σε πόλεμο, τολμηρό». Έμεινε παροιμιώδης και η φράση «Σάββατο γιο μην χαίρεσαι και Τρίτη θυγατέρα»!
Αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς ότι άπαντες οι λαοί θεωρούν την Τρίτη αποφράδα ημέρα. Για παράδειγμα στη Βοημία και στη Μοραβία την θεωρούν την καλύτερη και πιο τυχερή μέρα για τους γάμους, στη Σουηδία την προτιμούν για να ξεκινήσουν μια καινούργια δουλειά…