Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων, γνωστών ως «fake news» έκαναν σημαντικοί διεθνείς όμιλοι μέσων ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων The Washington Post, The Economist and Trinity Mirror, οι οποίοι υπέγραψαν ένα σύνολο προτύπων αναφοράς που θα διευκολύνουν τον διαχωρισμό των ειδήσεων σε αξιόπιστες και ψευδείς.
Η πρωτοβουλία αυτή ονομάζεται «Trust Project» και αποτελεί μια κοινοπραξία 75 ειδησεογραφικών οργανισμών που κατέληξαν σε οκτώ βασικούς δείκτες οι οποίοι υποδηλώνουν το ήθος των μέσων ενημέρωσης. Οι δείκτες αυτοί προέκυψαν μετά από έρευνα με τη συμμετοχή αναγνωστών από το ευρύ κοινό σχετικά με τον προβληματισμό που έχει εκδηλωθεί τους τελευταίους μήνες για το πόσο αξιόπιστες είναι οι ειδήσεις που διαβάζουμε.
Οι εν λόγω αρχές προβλέπουν την κοινοποίηση στοιχείων στο κοινό, όπως ποιος χρηματοδοτεί το ειδησεογραφικό μέσο, ποια διαδικασία επιμέλειας ακολουθείται και εάν το κάθε άρθρο αποτελεί είδηση, άρθρο γνώμης ή διαφημιστικό περιεχόμενο.
Με βάση αυτόν τον «οκτάλογο», τα κυρίαρχα μέσα δικτύωσης όπως Google, Facebook, Bing και Twitter θα είναι σε θέση να αξιολογούν με μεγαλύτερη ευκολία, ταχύτητα και εγκυρότητα την ποιότητα του ειδησεογραφικού περιεχομένου ώστε να προσθέτουν στα έγκυρα άρθρα μια ειδική σφραγίδα εγκυρότητας -το λεγόμενο «Trust Mark». Οι οργανισμοί που συμμετέχουν σε αυτή την πρωτοβουλία θα μπορούν, εάν θέλουν, να προσθέτουν τη σφραγίδα εγκυρότητας στον ιστότοπό τους, υποδηλώνοντας ότι συμμετέχουν στην «κοινοπραξία των έγκυρων ειδήσεων».
Η Σάλι Λέρμεν, δημοσιογράφος και επικεφαλής της πρωτοβουλίας από το Markkula Center for Applied Ethics του Πανεπιστημίου της Σάντα Κλάρα στις ΗΠΑ, εξηγεί ότι η κοινοπραξία προϋπήρχε των πρόσφατων ανησυχιών σχετικά με τις ψευδείς ειδήσεις, οι οποίες έχουν πάρει μετά τις αμερικανικές εκλογές διαστάσεις… επιδημίας. Μάλιστα, δημιουργήθηκε το 2014 με σκοπό να βρεθούν τρόποι χρήσης των αλγορίθμων εκείνων που συνδέονται με την ποιότητα των άρθρων.
«Βλέπουμε για πρώτη φορά τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς να ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν την κρίση εμπιστοσύνης που κλονίζει τον ειδησεογραφικό κλάδο», αναφέρει. «Για μένα, ως δημοσιογράφο, το ζήτημα αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό εξαιτίας του ρόλου που διαδραματίζουν οι δημοσιογράφοι στις αποφάσεις που λαμβάνουμε καθημερινά, από απλά ζητήματα της καθημερινής ζωής έως πώς λειτουργεί το κράτος».
Οι τεχνολογικοί κολοσσοί έχουν δεχθεί ισχυρές πιέσεις τον τελευταίο χρόνο προκειμένου να βρουν τρόπους να στηρίξουν την έγκριτη δημοσιογραφία τραβώντας μια ευδιάκριτη διαχωριστική γραμμή από τις ψευδείς ειδήσεις στις πλατφόρμες τους.
Η Google, η οποία συνδράμει σε αυτή την προσπάθεια, δηλώνει ότι στόχος της είναι να δημοσιοποιεί περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζει κάθε ειδησεογραφικό μέσο και τους συντάκτες των ειδήσεων που εμφανίζονται στα αποτελέσματα αναζήτησης, προσθέτοντας επιπλέον τις ενδείξεις «σχόλιο» ή «είδηση» στο Google News. Το Facebook, με τη σειρά του, έχει δηλώσει ότι θα χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες αυτές στο πλαίσιο μιας δοκιμής που εφαρμόζει ώστε να κοινοποιεί περισσότερο περιεχόμενο για τα άρθρα που εμφανίζονται στο χρονολόγιο των χρηστών του δικτύου.
Τα οκτώ πρότυπα, τα οποία επιλέχθηκαν μεταξύ 37, προβλέπουν τη δημοσιοποίηση πληροφοριών όπως αναφορές και παραπομπές για εις βάρος διερεύνηση των ειδήσεων. Επιπλέον, θα καταγράφονται αναλυτικά οι μέθοδοι που ακολούθησαν οι συντάκτες και ο λόγος για τον οποίο ανέδειξαν το εκάστοτε θέμα. Οι οργανισμοί θα πρέπει, με τη σειρά τους, να επιδιώξουν τη λήψη σχολίων από το κοινό, το οποίο θα ενθαρρύνεται να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία αναφοράς.
Τη χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας έχουν αναλάβει ο ιδρυτής του φιλανθρωπικού Craiglist Fund, το ίδρυμα John S. and James L. Knight, το Democracy Fund και το Markkula Foundation. Εκτός από τους προαναφερθέντες οργανισμούς, συμμετέχουν επίσης το γερμανικό πρακτορείο DPA, οι ιταλικές La Repubblica και La Stampa και οι καναδικές The Globe και Mail στον Καναδά. Οι Financial Times υποστηρίζουν την πρωτοβουλία αλλά δεν λάβει ακόμη τη «σφραγίδα» συμμόρφωσης.