Την πρώτη επίσκεψη στη λιγνιτική περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας που βιώνει την αγωνία της επόμενης μέρας προγραμματίζει στο τέλος της εβδομάδας ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, έχοντας στο πλευρό του τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΔΕΗ Γιώργο Στάσση.
Ο υπουργός καλείται να πείσει την τοπική κοινωνία ότι ο κυβερνητικός σχεδιασμός για το κλείσιμο των εργοστασίων της ΔΕΗ είναι ρεαλιστικός, παρά τις επιφυλάξεις και τις ανησυχίες που διατυπώνουν οι τοπικές αρχές τόσο για το θέμα της τηλεθέρμανσης όσο και για το θέμα της ομαλής μετάβασης.
«Το οικονομικό κριτήριο δεν μπορεί να είναι το μόνο που θα πρυτανεύσει στο σχεδιασμό και στο ρυθμό απολιγνιτοποίησης» επισήμανε τις προηγούμενες μέρες σε εκδήλωση της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF για το σχέδιο δίκαιης μετάβασης, ο Δήμαρχος Κοζάνης, Λάζαρος Μαλούτας.
Ο ίδιος αμφισβήτησε ότι η περιοχή μπορεί να αλλάξει σελίδα μέσα στα επόμενα 3,5 χρόνια και να απορροφήσει τους πόρους που απαιτούνται για να γυρίσει ο διακόπτης από το λιγνίτη σε άλλες παραγωγικές δραστηριότητες.
Τέσσερις μήνες μετά την επίσκεψη στην περιοχή του Υφυπουργού Ενέργειας Γεράσιμου Θωμά με ένα ηπιότερο μέχρι τότε σχεδιασμό απολιγνιτοποίησης με αντιμετώπισε με δυσπιστία η τοπική κοινωνία, η κυβέρνηση ξεκινά εντατικό διάλογο με τις λιγνιτικές περιοχές, έχοντας πλέον ένα πιο απαιτητικό σχέδιο στα χέρια της, το οποίο προβλέπει το σφράγισμα όλων των λιγνιτικών μονάδων (πλην Πτολεμαίδας 5) έως το 2023.
Στο θέμα της απολιγνιτοποίησης αναφέρθηκε και ο κ. Στάσσης σε συνέντευξη που έδωσε το Σάββατο στα ΝΕΑ. Ο επικεφαλής της ΔΕΗ επισήμανε την ανάγκη να εξορθολογιστεί η λειτουργία της Επιχείρησης, σχέδιο που υπηρετεί το κλείσιμο όλων των μονάδων, τόνισε όμως ότι για την εξασφάλιση της επάρκειας του ηλεκτρικού συστήματος αυτό δεν μπορεί να γίνει. Επανέλαβε όμως την ανάγκη θέσπισης ενός μηχανισμού επανάκτησης του κόστους, που όπως σημείωσε πολύ σύντομα θα οριοθετηθεί.
«Το αν χρειαστεί να παραταθούν ο μηχανισμός αυτός και η λειτουργία λιγνιτικών μονάδων θα εξαρτηθεί από τη γενικότερη πολιτική των Βρυξελλών σε θέματα στήριξης και αμοιβής νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που πρόκειται να κατασκευαστούν.
Θα το δούμε στα επόμενα τέσσερα χρόνια» σημείωσε ο κ. Στάσσης. Η δήλωση του επικεφαλής της ΔΕΗ δίνει τροφή στις απόψεις που διατυπώνονται το τελευταίο διάστημα στην αγορά ότι το σχέδιο της βίαιης απολιγνιτοποίησης δεν είναι εύκολη άσκηση και ότι πιθανώς να χρειαστεί αναπροσαρμογή του χρονοδιαγράμματος.
Για το θέμα της τηλεθέρμανσης που είναι ένα από τα αγκάθια της απεξάρτησης από τον άνθρακα, ο κ. Στάσσης ανέφερε ότι είναι σε «εξέλιξη επένδυση από τρίτο, η οποία αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία φέτος». Εκτίμησε όμως ότι έως τον Σεπτέμβριο ο σταθμός του Αμύνταιου θα μπορεί να σταματήσει.
Η κυβέρνηση αναμένεται να εντείνει τις διεργασίες για την προετοιμασία του σχεδίου δράσης για την μετά λιγνίτη εποχή, τηρώντας τις δεσμεύσεις της για την κατάρτιση του master plan μέχρι τα τέλη Ιουνίου.
Με βάση τις κυβερνητικές εξαγγελίες, μέχρι το 2027, υπολογίζεται ότι για την χώρα μας θα διατεθούν κοινοτικοί, εθνικοί αλλά και ιδιωτικοί πόροι συνολικού ύψους από 3,7 δις. μέχρι 4,4 δις. Για το εθνικό σχέδιο θα υπάρξει μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας αλλά θα ανατεθούν και άλλες μελέτες όχι μόνο για τα ενεργειακά αλλά και για την αναπτυξιακή πορεία των περιοχών που πλήττονται με δράσεις στους τομείς της βιομηχανίας, της γεωργίας και του αγροτουρισμού.
Πάντως η λειτουργία του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης που θα σηκώσει το βάρος της απολιγνιτοποίσης σε όλη την Ευρώπη αλλά και στην χώρα μας, αφού προηγουμένως έχει ωριμάσει το εθνικό σχέδιο για την μετά λιγνίτη εποχή και έχει προηγηθεί η διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, θα ξεκινήσει το 2021.
Για το 2020 στα λιγνιτικά κέντρα της χώρας θα διατεθούν πόροι από το ΕΣΠΑ, τα έσοδα από το τέλος ΔΕΗ (130 εκατ. ευρώ) και 60 εκατ. ευρώ, τα οποία θα προέλθουν από το Πράσινο Ταμείο.