Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Φορολογία και λαθρεμπόριο «πνίγουν» τα αλκοολούχα ποτά

Αντιμέτωπος με μεγάλες προκλήσεις βρίσκεται ο κλάδος αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα, ο οποίος παρά την κρίση κατάφερε να συνεισφέρει 1,5 δις ευρώ στο ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας ενώ υποστηρίζει περισσότερες από 31.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης και χιλιάδες επιπλέον θέσεις σε άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενους τομείς.

Τα τελευταία χρόνια ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών υπέστη συρρίκνωση κατά περίπου 50% της νόμιμης αγοράς και τη διόγκωση του παράνομου εμπορίου, εξαιτίας των αρνητικών εξελίξεων στην οικονομία και των αυξήσεων στους συντελεστές του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) αλκοολούχων ποτών και του ΦΠΑ.

Κατά το διάστημα 2009-2016, ο ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών έχει αυξηθεί τέσσερις φορές και ο ΦΠΑ έχει αυξηθεί τρεις φορές από 19% σε 24%. Ως προς τον ΕΦΚ, η Ελλάδα έχει την υψηλότερη φορολογία στην ΕΕ σε σχέση με το κατά κεφαλήν εισόδημα. Αρκεί να σημειωθεί ότι ο ΕΦΚ είναι κατά 450% υψηλότερος από τον αντίστοιχο της γειτονικής Βουλγαρίας και κατά 100% υψηλότερος από το μέσο όρο στις 15 ανταγωνιστικές χώρες ως προς το τουριστικό προϊόν.

Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ με τίτλο «Οι προοπτικές του κλάδου αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα», η οποία παρουσιάστηκε αναλυτικά την Τρίτη με τη συμμετοχή των μελών της « Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (Εν.Ε.Α.Π.)», η αύξηση των φόρων στα αλκοολούχα ποτά ενισχύει τα κίνητρα για διασυνοριακές αγορές από γειτονικές χώρες, στις οποίες εφαρμόζονται χαμηλότεροι συντελεστές ΕΦΚ και δίνει ώθηση στη διεξαγωγή λαθρεμπορίου και νοθείας, με αρνητικές συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία, οδηγώντας τελικά σε μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή.

Βάσει συντηρητικών εκτιμήσεων, το λαθρεμπόριο κυμάνθηκε το 2016 περίπου σε 340-680 χιλ. 9λιτρα κιβώτια, δηλαδή περίπου στο 9%-18% της συνολικής αγοράς, με τις απώλειες φορολογικών εσόδων από το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών να υπολογίζονται σε τουλάχιστον 42 εκ. ευρώ, λόγω μη καταβολής του ΕΦΚ και ΦΠΑ.

Η μελέτη κατέγραψε, επίσης, τις μεγάλες διαστάσεις που έχει λάβει η παραγωγή και εμπορία του προϊόντος απόσταξης διημέρων, πέρα από τα όρια που ορίζονται από το νομικό πλαίσιο των διήμερων παραγωγών. Οι απώλειες φορολογικών εσόδων που προκύπτουν από την χωρίς έλεγχο διακίνηση χύμα αποσταγμάτων υπολογίζονται βάσει συντηρητικών εκτιμήσεων σε περίπου 48 εκ. ευρώ μόνο για το 2016.

Ο περιορισμός του παράνομου εμπορίου αλκοολούχων ποτών θα μπορούσε επομένως να προσφέρει άμεσα έσοδα στα δημόσια ταμεία. Ενδεικτικά, η βελτίωση της αποτελεσματικότητας στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου (π.χ. μείωσή του κατά 50%) και η μεταφορά αυτών των ποσοτήτων κατανάλωσης στη νόμιμη αγορά, θα οδηγούσε, σύμφωνα με τη μελέτη, σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους 33,5 εκ. ευρώ.

Το επόμενο διάστημα, ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών έχει να αντιμετωπίσει δύο προκλήσεις, που θα επηρεάσουν σημαντικά τη μελλοντική του πορεία:  Η παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, με κίνδυνο να καταργηθεί η εφαρμογή μειωμένου ΕΦΚ που εφαρμόζεται στο εμφιαλωμένο τσίπουρο/τσικουδιά, δύναται να επιβάλει εξαιρετικά δυσμενείς όρους στους εγχώριους αποσταγματοποιούς νόμιμων προϊόντων, καθώς θα διευρύνει ακόμα περισσότερο τα κίνητρα διάθεσης χύμα προϊόντων.  Σημαντική επίπτωση θα έχει και ενδεχόμενη αλλαγή του ευρωπαϊκού κανονισμού για τα αλκοολούχα ποτά, εφόσον καταργηθεί η υποχρέωση εμφιάλωσης προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη εντός της περιοχής της γεωγραφικής ένδειξης, με την αιτιολογία ότι συνιστά περιορισμό του ελεύθερου εμπορίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όπως επισημαίνει η μελέτη, θετική επίδραση για τον κλάδο θα είχε η σταδιακή σύγκλιση του φορολογικού συντελεστή ΕΦΚ στον ευρωπαϊκό μέσο όρο ή εναλλακτικά η εξασφάλιση της φορολογικής σταθερότητας, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει συμβάλει στη σχετική σταθεροποίηση της εγχώριας αγοράς αλκοολούχων ποτών. Ταυτόχρονα, επιβάλλεται να εφαρμοστούν πρόσθετα μέτρα, διοικητικού ή εποπτικού χαρακτήρα που θα διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της αγοράς αλκοολούχων ποτών, όπως:

-Εντατικοποίηση των ελέγχων, τόσο στα σύνορα, όσο και επιτόπια στην εγχώρια αγορά για τον περιορισμό του παράνομου εμπορίου αλκοολούχων ποτών.

– Εξίσωση όρων εμπορίας για τα αποστάγματα που διοχετεύονται στα κανάλια διάθεσης.

-Αποτελεσματική χρήση των ηλεκτρονικών μέσων για τον εντοπισμό της φοροδιαφυγής, και επέκταση των ηλεκτρονικών πληρωμών και της ηλεκτρονικής τιμολόγησης σε όλα τα επίπεδα συναλλαγών για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου.

-Δημιουργία και λειτουργία ενιαίας βάσης δεδομένων όλων των αρχών με μητρώο για όσους συλλαμβάνονται για λαθρεμπορία και ηλεκτρονικής πλατφόρμας με στοιχεία ιχνηλασιμότητας.

-Δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου διήμερων αποσταγματοποιών και αμβυκούχων (ιδιοκτητών καζανιών), στη βάση του πληροφοριακού συστήματος των Τελωνείων ICIS-net, για τη διευκόλυνση του έργου των ελεγκτικών μηχανισμών.

– Έλεγχος του τρόπου συσκευασίας και εμπορίας του προϊόντος απόσταξης των διημέρων.

-Συντονισμός των ελεγκτικών μηχανισμών για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα: η δημιουργία του Συντονιστικού Επιχειρησιακού Κέντρου (ΣΕΚ) για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων με ΕΦΚ συμβάλλει σημαντικά προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η μείωση της φορολόγησης, σε συνδυασμό με τη λήψη διαρθρωτικών μέτρων, εκτιμάται ότι θα έχουν θετικές επιδράσεις στον κλάδο των αλκοολούχων ποτών, με προεκτάσεις και στην οικονομία συνολικά, καθώς αναμένεται να οδηγήσουν σε βελτιώσεις στα εισοδήματα, στα φορολογικά έσοδα και στο βαθμό εισπραξιμότητας των φόρων, σε συρρίκνωση του λαθρεμπορίου ποτών, στην καταπολέμηση της παράνομης παραγωγής και διακίνησης του προϊόντος απόσταξης των διημέρων και στη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος, ειδικά σε σχέση με ανταγωνιστικές μεσογειακές και βαλκανικές χώρες, όπου ο ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών κυμαίνεται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα.

Η οικονομική και φορολογική σταθερότητα, καθώς και η ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος της χώρας δύναται να επηρεάσουν θετικά την πορεία του κλάδου τα προσεχή χρόνια. Ωστόσο, η πραγματική ώθηση για τον κλάδο των αλκοολούχων ποτών θα δοθεί μέσα από την αποτελεσματική αντιμετώπιση των φαινομένων παραοικονομίας που τον πλήττουν. Αυτό συνιστά πλέον επείγουσα ανάγκη, ειδικά στην περίπτωση που αλλάξουν ριζικά, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, οι όροι εμπορίας του εμφιαλωμένου τσίπουρου και της τσικουδιάς, λόγω μεταβολών στη φορολογική τους αντιμετώπιση, καταλήγει η μελέτη του ΙΟΒΕ.

Λίγα λόγια για την Εν.Ε.Α.Π.

Η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (Εν.Ε.Α.Π.), ιδρύθηκε το 1992 και εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου αλκοολούχων ποτών, που εισάγουν και διακινούν το 80% των διεθνών μαρκών premium αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα.

Η συνεισφορά του κλάδου στην ελληνική οικονομία είναι ιδιαιτέρως σημαντική, με ουσιαστική συμβολή στα φορολογικά έσοδα του Κράτους (Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης, ΦΠΑ, φόρος εισοδήματος) στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας, δημιουργώντας προστιθέμενη αξία για τη χώρα που υπερβαίνει το €1,5 δισ. Επίσης, σημαντική είναι η στήριξή μας στον τομέα της απασχόλησης, με άμεση και έμμεση απασχόληση περισσότερων από 30.000 θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης, σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή αλκοολούχων ποτών, το εμπόριο (χονδρικό και λιανικό) και τον κλάδο καφεστίασης και τουρισμού (HORECA) και παρά τη συνολική απώλεια 40.000 θέσεων εργασίας την περίοδο 2009-2016. Πρωταρχικός στόχος της Ένωσης είναι η βιώσιμη επιχειρηματική ανάπτυξη, που επιτυγχάνεται μέσα από την απρόσκοπτη εισαγωγή, διακίνηση και προβολή των προϊόντων των μελών της.

Παράλληλα, στις άμεσες προτεραιότητες που έχει θέσει η Ένωση είναι να ενθαρρύνει, να υποστηρίζει και να προωθεί την υπεύθυνη κατανάλωση αλκοόλ, καθώς και να συμμετέχει στις προσπάθειες μείωσης της αλόγιστης κατανάλωσης αλκοόλ και των αρνητικών συνεπειών που αυτή έχει στο κοινωνικό σύνολο, σε συνεργασία με σχετικές κρατικές αρχές και ΜΚΟ. Σε αυτήν την κατεύθυνση έχουν σχεδιασθεί και υλοποιηθεί σε κάποιες περιπτώσεις από την Εν.Ε.Α.Π. ή από τις εταιρείες-μέλη της, πολυάριθμες στοχευμένες ενημερωτικές και βιωματικές δράσεις σε συνεργασία με έγκριτους κοινωνικούς φορείς που ασχολούνται άμεσα ή έμμεσα με το αλκοόλ, οι οποίες αναπτύσσονται στην ενότητα Δράσεις Υπευθυνότητας του κλάδου.

Εταιρείες–μέλη της Εν.Ε.Α.Π. είναι οι: ΑΜΒΥΞ, Β.Σ. ΚΑΡΟΥΛΙΑΣ, DIAGEO, PERNOD RICARD.

By