Παρότι Ευρωπαίοι πολιτικοί, αναλυτές και επιχειρηματίες ήλπιζαν ότι η ψηφοφορία της Τρίτης στη Βρετανία θα έριχνε λίγο… φως στην υπόθεση του Brexit και θα ξεκαθάριζε το νεφελώδες τοπίο, στην πραγματικότητα δεν συνέβη κάτι τέτοιο αλλά αποκαλύφθηκαν μόλις δύο στενάχωρες αλήθειες.
Την ώρα που η Τερέζα Μέι δίνει ακόμη μια «μάχη» στο Κοινοβούλιο για να παραμείνει στην εξουσία μετά από την πρόταση δυσπιστίας που κατατέθηκε εναντίον της από τον Τζέρεμι Κόρμπιν, οι Ευρωπαίοι άνοιξαν σήμερα… παράθυρο επαναδιαπραγμάτευσης ορισμένων σημείων της συμφωνίας για το διαζύγιο. Ακόμη και αν οι δύο πλευρές επιστρέψουν στο διαπραγματευτικό «τραπέζι», όμως, δύσκολα θα αλλάξει ριζικά το κείμενο της συμφωνίας.
Το πρώτο πράγμα που μάθαμε από τη χτεσινή ψηφοφορία είναι κάτι που γνωρίζαμε έτσι και αλλιώς εδώ και καιρό: τόσο οι υπέρμαχοι του Brexit στο βρετανικό Κοινοβούλιο όσο και οι επικριτές του θεωρούν απαράδεκτη τη συμφωνία της Μέι με την Ευρωπαϊκή Ένωση -τόσο που δεν διστάζουν να την «σκοτώσουν». Η ήττα της κυβέρνησης της ήταν ιστορική, καθώς 202 βουλευτές στήριξαν την πρόταση ενώ 432 την καταψήφισαν.
Ακόμη και οι πιο αισιόδοξοι του «στρατοπέδου» Μέι δεν πίστευαν ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να περάσει τη συμφωνία από τη Βουλή. Ουσιαστικά, όπως αναφέρουν αναλυτές, η ουσία της χτεσινής ψηφοφορίας δεν ήταν να κερδίσει τη Μέι αλλά να αναγκάσει τους βουλευτές να τοποθετηθούν επίσημα διά της ψήφου τους ώστε να καταστεί σαφές στους Ευρωπαίους ότι το… συναινετικό διαζύγιο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει αποδεκτό από τους Βρετανούς.
Η δεύτερη… στενάχωρη αλήθεια είναι ότι η Βρετανία σκοπεύει να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 29 Μαρτίου του 2019 -με ή χωρίς συμφωνία. Γεννάται, λοιπόν, το ερώτημα: τι θέλουν οι Βρετανοί βουλευτές;
Υπάρχουν αρκετά διαφορετικά σενάρια για το Brexit στο «τραπέζι», ωστόσο κανένας δεν γνωρίζει εάν οι προτάσεις αυτές έχουν την απαιτούμενη στήριξη για να περάσουν από τη Βουλή. Και έτσι, η Βουλή -και κατ’ επέκταση η βρετανική κυβέρνηση- παραμένει σε σύγχυση, με ελάχιστες εμφανείς επιλογές.
Παρότι η ήττα της πρωθυπουργού χτες ήταν συντριπτική, δεν είναι βέβαιο πως οι βουλευτές θα ταχθούν στο πλευρό του Κόρμπιν και θα ψηφίσουν κατά της Μέι. Όσο και αν μισούν τη συμφωνία της Μέι οι συντηρητικοί, δύσκολα θα ρίξουν την κυβέρνησή τους. Ωστόσο, εάν το κάνουν, τότε η Μέι -ή οποιοσδήποτε άλλος ηγέτης- θα έχουν 14 ημέρες για να προσπαθήσει να κερδίσει και πάλι μια ψήφο εμπιστοσύνης.
Εάν κάτι τέτοιο δεν καταστεί σαφές, τότε η μόνη διέξοδος είναι οι γενικές εκλογές. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορούμε να υποθέσουμε μετά βεβαιότητας ότι τόσο οι συντηρητικοί όσο και οι εργατικοί θα διεξάγουν προεκλογικό αγώνα λέγοντας στους πολίτες όσο θα ξεδιαλύνουν το ζήτημα του Brexit. Το μόνο πρόβλημα; Για να στηθούν πρόωρες κάλπες απαιτείται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τις 73 ημέρες που μεσολαβούν μέχρι την 29η Μαρτίου.
Ουσιαστικά λοιπόν, εάν Ευρωπαίοι ή Βρετανοί δεν πάρουν την απόφαση να παρατείνουν το άρθρο 50 που ενεργοποιήθηκε για την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε., τότε η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα «σκληρό Brexit», με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σε περίπτωση που η Μέι καταφέρει να επιβιώσει πολιτικά της σημερινής διαδικασίας, τότε το πιθανότερο είναι να επιστρέψει στις Βρυξέλλες για να λάβει νέες διαβεβαιώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση -ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στο λεγόμενο «backstop» στα σύνορα με την Ιρλανδία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίστηκαν απογοητευμένοι από τη χτεσινή απόφαση του κοινοβουλίου αλλά δεν φάνηκαν ιδιαίτερα πρόθυμοι να κάνουν πίσω σε βασικά σημεία της συμφωνίας.
Ορισμένοι έχουν προειδοποιήσει ότι ένα σκληρό Brexit είναι πλέον πιο κοντά από ποτέ ενώ ο διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το διαζύγιο, Μισέλ Μπαρνιέ, άφησε ανοιχτό ένα μικρό «παράθυρο», λέγοντας ότι θα μπορούσαν να γίνουν κάποιες συζητήσεις εάν και το Λονδίνο κάνει μερικά βήματα πίσω.
Ο πρόεδρος της Κομισιόν, όμως, προέτρεψε τη Βρετανία να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της. «Ο χρόνος τελειώνει», είπε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Με τη σειρά του, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ προέτρεψε, εμμέσως πλην σαφώς, τη Βρετανία να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Εάν μια συμφωνία είναι αδύνατη και κανένας δεν θέλει να διαπραγματευτεί, τότε ποιος θα έχει το κουράγιο να πει ποια είναι η μοναδική θετική λύση;» έγραψε ο ίδιος στο Twitter.
Σε περίπτωση που κερδίσει τη σημερινή διαδικασία, η Τεράζα Μέι σκοπεύει να ξεκινήσει «μπαράζ» επαφών με Βρετανούς νομοθέτες με την ελπίδα ότι θα καταφέρει να ξεπεράσει το αδιέξοδο.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια ομιλίας της στη Βουλή χτες, η κ. Μέι υποσχέθηκε ότι θα ακούσει με προσοχή και εποικοδομητικό πνεύμα τους πολιτικούς της αντιπάλους.
Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν φαίνεται πρόθυμη να κάνει πίσω από τις «κόκκινες γραμμές» που ανακοίνωσε πριν από περίπου ένα χρόνο.
Οι Εργατικοί ζήτησαν από τη Μέι να εξετάσει το ενδεχόμενο παραμονής της Βρετανίας στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ, κάτι που ενδεχομένως θα λύσει τον γόρδιο δεσμό.
Το ενδεχόμενο αυτό αποκλείστηκε εκ νέου σήμερα από την Ντάουνινγκ Στριτ, με εκπρόσωπό του να λέει στο πρακτορείο Press Association ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει να εργάζεται για να εξασφαλίσει μια ελεύθερη εμπορική πολιτική.