Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Γράφει ο… @blacktom1961

Κανείς δεν έχει plan B – το πλοίο είναι σχεδία.

 

blackTom1961Η σύγχρονη συστημική θεωρία, είναι μια πολύ δύστροπη κυρία. Στους αμύητους μοιάζει να εκφράζεται ακατάληπτα, ποιο συχνά ακούγεται σαν Πυθία και – ακόμα χειρότερα – δεν προσφέρει έτοιμες συνταγές για το τι πρέπει να κάνουμε για τούτο ή το άλλο πρόβλημα.  Έχει όμως ένα πλεονέκτημα: επιτρέπει να «διαβάσεις» και πέρα από αυτά που εμφανίζονται μπροστά σου. Μη φανταστείτε κάποιο εργαλείο που ξετρυπώνει θεωρίες συνομωσίας ή σκόπιμα κρυμμένα σχέδια. «Απλώς», σου μαθαίνει να αλλάζεις θέση παρατήρησης. Κι αν αυτό το μάθεις – και είναι πράγματι δύσκολο – ο κόσμος αρχίζει να φαίνεται διαφορετικός.

Είναι λοιπόν, πολύ νωρίς για να γίνει μια αξιόπιστη αποτίμηση τού –ουσιαστικά ομόφωνου – «όχι» που διατύπωσε η Κυπριακή Βουλή στις απαιτήσεις της τρόικα. Αλλά, μπορούν να βγουν κάποια πρώτα συμπεράσματα για θέματα που συνδέονται με αυτή τη ψηφοφορία, κοιτώντας αλλού.  Για να μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό, πρέπει να προσπαθούμε να δούμε ανάμεσα από τις εξελίξεις – που εξάλλου συνεχίζουν να ξεδιπλώνονται. Να δούμε αυτά για τα οποία μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά, και να μην κάνουμε άλλες υποθέσεις. Να δούμε αυτά που είναι τόσο προφανή, ώστε καταντούν διαφανή – κι εξ’ αυτού, συχνά γίνονται αόρατα.

Καταρχήν, η στάση των κυπριακών κομμάτων. Ο πολιτικός διάλογος στην Κύπρο, είναι σαφώς πιο συγκροτημένος – και πιο «πολιτισμένος» – από αυτόν στην Ελλάδα. Θες ότι ο τόπος είναι μικρός, θες ότι υπάρχει ανάγκη εθνικής επιβίωσης (ο Αττίλας παραμένει παρών), οι εικόνες που ξεχύνονται από τα κυπριακά κανάλια αυτές τις μέρες, παρουσιάζουν ένα πλαίσιο επικοινωνίας εντός του πολιτικού συστήματος, τελείως διαφορετικό από αυτό που έχουμε μάθει να βιώνουμε στην Ελλάδα. Κι αποδεικνύει, ότι και στα καθ’ ημάς, θα μπορούσε να είναι αλλιώς.

Ποιος είναι π.χ. ο αντίστοιχος Μουρούτης της Κύπρου; Υπάρχει; Πού είναι τα χαλκευμένα βίντεο; Πού είναι οι (ένθεν κι ένθεν) κατηγορίες για «εθνοπροδότες»; Πού είναι τα ΜΑΤ που ανοίγουν κεφάλια αδίστακτα; Μολότωφ, δεν ξέρουν να φτιάχνουν στην Κύπρο; Τι μας λένε όλα αυτά για την Ελληνική (Ελλαδική) Δημοκρατία μας; Τι λένε για την κοινωνία μας;

Και παραπέρα: οι συζητήσεις , μεταξύ δημοσιογράφων, αναλυτών και πολιτικών, γίνονται με σεβασμό στο δικαίωμα της έκφρασης του καθένα. Δεν είναι δηλαδή καθόλου προφανής κι αυτονόητος ο τηλεοπτικός διάλογος κωφών, όπως γίνεται στην Ελλάδα.

Δεύτερη δέσμη ενδιαφερόντων συμπερασμάτων, συνάγεται από τη στάση των Γερμανών (ή, αν προτιμάτε, της τρόικα). Το «όχι» της Βουλής των 56 μελών, αντιμετωπίστηκε με πρωτοφανή πανικό. Στην αρχή η Κύπρος ήταν «συστημικά ασήμαντη», μετά απέκτησε σημασία, μετά η σημασία της μειώθηκε, μετά αυξήθηκε πάλι, κι έπεται συνέχεια.

Πέρα από την «κακία της Μέρκελ» και διάφορα άλλα (που βεβαίως μπορεί να ισχύουν), αποκαλύπτεται κάτι σημαντικότερο: ούτε η «ατμομηχανή και ηγέτιδα δύναμη της Ευρώπης»,  έχει σχέδιο Β. Αυτό που η τρόικα δείχνει με τη στάση της, και που ανεπιτυχώς προσπαθεί να κρύψει, είναι απλώς, άγχος. Κι άγχος συνήθως εκδηλώνει, όποιος δεν ξέρει πώς να περάσει από την παρούσα κατάσταση πραγμάτων στην επόμενη. Άμεσο συναφές συμπέρασμα: η ΕΕ είναι ουσιαστικά ακυβέρνητη. Δεν γνωρίζω ποιός θα ήθελε να ταξιδέψει με ένα πλοίο, ο κυβερνήτης  του οποίου ξέρει να κυβερνά μόνο σε νηνεμία· ένα πλοίο που επιπλέον, δεν διαθέτει μέσα διάσωσης, ούτε τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των επιβατών και της γέφυρας διακυβέρνησης. Που δεν διαθέτει ούτε καν σύστημα προειδοποίησης σε περίπτωση που το σκάφος αρχίζει να «μπάζει νερά».

Η αρχή του τέλους κάθε εγκαθιδρυμένης αυτοκρατορίας, ήταν η φάση όπου το κέντρο βίαια προσπάθησε να επιβάλλει κάποιο μοντέλο στους υποτελείς της. Από την αρχαία Αθήνα, με τα «Σικελικά», μέχρι την Οθωμανική αυτοκρατορία αλλά και τη Βρετανική (πάλαι ποτέ) αντίστοιχη, αυτό είναι το συμπέρασμα. Και, στη περίπτωση της Γερμανίας, έχουμε μια ενδιαφέρουσα αντίφαση (όπως μπορώ να την αντιληφθώ): ένα εξαιρετικό σύνολο διανοουμένων, και μια – διαβόητα πλέον – ανίκανη πολιτική διοίκηση. Ως η γερμανική διανόηση, να μη βρίσκεται σε διάλογο με τη γερμανική κοινωνία.

Μπορούμε να γεμίσουμε τόμους με συμπεράσματα. Αλλά και πάλι, τα τελικά συμπεράσματα, είναι τα εξής:  ούτε η Ελλάδα είναι απαραίτητο να είναι όπως είναι, αλλά ούτε κι ΕΕ. Και μάλιστα, μπροστά στις συνεχόμενες αποτυχίες και του Ελληνικού αλλά και του Ευρωπαϊκού μοντέλου διακυβέρνησης, μπορούμε αβίαστα να πούμε ότι ούτε η Ελλάδα, ούτε η ΕΕ μπορούν να συνεχίσουν έτσι. Αυτό σημαίνει αλλαγή. Αλλά, η εξέλιξη δεν είναι ποτέ γραμμική. Μπορεί επίσης να σημαίνει και καταστροφή.

Εν κατακλείδι, ένα απόσπασμα του Herbert Brun:

«Ο προσδιορισμός ενός προβλήματος και η ανάληψη δράσης για την επίλυσή του, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό, από τη θεώρηση των ατόμων ή των ομάδων που ανακαλύπτουν το πρόβλημα, σχετικά με το σύστημα που αφορά [σ.σ. το πρόβλημα]. Κάποιο πρόβλημα έτσι, μπορεί να εκληφθεί ως λάθος ερμηνεία του παρατηρητή, ή σαν ελαττωματική λειτουργία ενός ελαττωματικού συστήματος, ή τυχαίο λάθος σε ένα σύστημα που κατά τα άλλα λειτουργεί σωστά, ή  σαν ορθή  – πλην όμως ανεπιθύμητη  – έξοδος, ενός αλάνθαστου αλλά ανεπιθύμητου συστήματος. Μόνο ο τελευταίος ορισμός υπονοεί την ανάγκη της αλλαγής και παρουσιάζει έτσι ένα άλυτο πρόβλημα για όσους αντιτίθενται στην αλλαγή» [1].

[1].  Herbert Brun, (1970), Technology and the Composer, United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization (UNESCO), Stockholm, June 10, 1970. [http://www.herbertbrun.org/techcomp.html ] (η μετάφραση δική μου)[space size=»30″]

 

By