Η φράση «για να δω τα μάτια σου!» δεν δημιουργήθηκε τυχαία
Πόσες φορές δεν την ακούσαμε στα παιδικά μας χρόνια ή δεν την χρησιμοποιείτε και εσείς σήμερα στα παιδιά σας; Οι κόρες των ματιών μας, οι μαύρες τρύπες που ρυθμίζουν την ποσότητα του φωτός που μπαίνει στα μάτια, δεν μας βοηθούν μόνο να βλέπουμε αλλά επίσης στέλνουν σημάδια της κατάστασης του εγκεφάλου μας. Παρακάτω ακολουθούν έξι έρευνες ψυχολογίας που δείχνουν πώς οι αλλαγές στο σχήμα της κόρης αποκαλύπτουν στοιχεία των γνωστικών λειτουργιών, των συναισθημάτων μας αλλά και της κατάστασης της υγείας μας.
Δυσκολία σκέψης
Κοίτα έναν ποδοσφαιρόφιλο στα μάτια και ρώτησέ τον για τον κανονισμό του offside και δεν θα δεις καμία αλλαγή στο μέγεθος της κόρης του ματιού του. Θα σου τον αναλύσει αμέσως. Ρωτώντας τον όμως τις χώρες που γειτνιάζει η Αλγερία θα δεις ότι οι κόρες επεκτείνονται. Σύμφωνα με έρευνα αυτό συμβαίνει διότι όσο πιο πολύ το μυαλό δυσκολεύεται, τόσο μεγαλύτερη είναι η διαστολή των κορών.
Διατήρηση ενδιαφέροντος
Σε μελέτη οι συμμετέχοντες άκουσαν αποσπάσματα από τρία βιβλία* το ένα είχε ερωτική πλοκή, το δεύτερο περιείχε διήγηση ακρωτηριασμού και το τρίτο ήταν ουδέτερο. Οι κόρες των ματιών τους μεγάλωσαν κατά την αρχή της αφήγησης και των τριών κειμένων αλλά μόνο στα εδάφια που ήταν ερωτικά ή περιέγραφαν ακρωτηριασμό παρέμειναν σε διαστολή.
Ερωτική έλξη
Όταν τα πράγματα παίρνουν ερωτική τροπή εμπλέκονται και τα μάτια μας. Και στους άντρες και στις γυναίκες κατά την ερωτική διέγερση υπάρχει διαστολή των κορών.
Συναίσθημα αηδίας ή ενόχλησης
Όπως αυξάνονται σε μέγεθος οι κόρες όταν υπάρχει ενδιαφέρον ή ερωτική διέγερση έτσι μειώνονται σε καταστάσεις αηδίας ή ενόχλησης. Σε έρευνα παρουσιάστηκαν εικόνες με τραυματισμένα παιδιά. Αρχικά οι κόρες μεγάλωσαν εξαιτίας του σοκ και μετά μίκρυναν στην προσπάθεια αποφυγής θέασης των λυπηρών απεικονίσεων.
Κατάσταση πόνου
Σε αρκετά πρόσφατη μελέτη οι ερευνητές διοχέτευσαν μικρή ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος στα ακροδάχτυλα εθελοντών και μέτρησαν την διαστολή των κορών. Στην μεγαλύτερη ένταση παρατηρήθηκε διεύρυνση 0.2mm. Σε πιο επίπονες καταστάσεις σημειώνεται ανάλογη αύξηση.
Χρήση ναρκωτικών ουσιών
Μερικά ναρκωτικά, αλκοόλ και οπιοειδή προκαλούν συστολή της κόρης των ματιών. Άλλα πάλι, όπως η κοκαίνη, η αμφεταμίνη και το LSD προκαλούν διαστολή.
Όπως βλέπουμε λοιπόν, η ίδια μορφή της κόρης μπορεί να προκληθεί από διαφορετικά ερεθίσματα, παρόλο που γενικά με την διαστολή αποστέλλονται θετικά μηνύματα και με την συστολή αρνητικά. Η ακριβής απάντηση όμως εξαρτάται από την κατάσταση. Ωστόσο στην πραγματικότητα μπορούμε να ανιχνεύσουμε αυτές τις μικροσκοπικές αλλαγές; Με την μέθοδο εγκεφαλικής απεικόνισης που εφαρμόστηκε σε πρόσφατη μελέτη, παρατηρήθηκε ότι μπορεί να είναι δύσκολη η συνειδητή παρατήρηση στην αλλαγή του μεγέθους της κόρης, αλλά φαίνεται ότι πραγματοποιείται ασυνείδητα. Έτσι, οι μικροσκοπικές αυτές αλλαγές μπορεί να συνοδεύονται από άλλα λεκτικά και μη λεκτικά σημάδια, όπως στην περίπτωση λειτουργίας του ενστίκτου σχετικά με την προσέγγιση ή την αποφυγή κάποιου προσώπου. Είναι δεν είναι τα μάτια μας παράθυρα της ψυχής, οι κόρες των ματιών μας είναι σίγουρα παράθυρα του μυαλού.
Εύα Κοκκορού Ψυχολόγος με ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή-Ψυχοθεραπεύτρια