F*cked up beyond all reason! Με αυτή τη φράση περιγράφει ο οικονομολόγος την κατάσταση της Λευκωσίας.
Για την Κύπρο γράφει, στους New York Times, σήμερα ο οικονομολόγος, Πολ Γκρούγμαν, ο οποίος «βλέπει» τα πράγματα αρκετά «μαύρα», ενώ προειδοποιεί και για κρίση στη στεγαστική αγορά.
“Οπως αναφέρει στη στήλη του, «σε αυτό το σημείο η κατάσταση στην Κύπρο είναι αρκετά σαφής χωρίς να συνεπάγεται κάποια διαβεβαίωση. Στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι η Κύπρος έχει συγκεντρώσει όλα όσα έχουν πάει στραβά κάπου αλλού, σ’ ένα μέρος».
Ο κ. Γκρούκμαν παραθέτει τα εξής για την κατάσταση της Κύπρου:
1. Φυγή τραπεζικών καταθέσεων. Η Κύπρος έχει ένα τεράστιο τραπεζικό σύστημα με περιουσιακά στοιχεία περίπου 8 φορές του ΑΕΠ της, που βασίστηκε σ’ένα επιχειρηματικό μοντέλο για την προσέλκυση offshore χρημάτων με υψηλά επιτόκια και καλές ευκαιρίες για φοροαπαλλαγή ή φοροδιαφυγή.
Έχω κάνει κάποιες συζητήσεις και έχω ξεκαθαρίσει κάτι που με προβληματίζει. Επισήμως, μόνο περίπου το 40% των καταθέσεων σε κυπριακές τράπεζες είναι από εκτός χώρας καταθέτες, που θα σήμαινε ότι οι εγχώριες καταθέσεις είναι σχεδόν το 500% του ΑΕΠ, το οποίο είναι τρελό. Αλλά η απάντηση νομίζω βρίσκεται στο ότι η λέξη «εγχώριος» δε σημαίνει αυτό που νομίζετε ότι σημαίνει. Κάποια χρήματα είναι από πλούσιους ομογενείς που ζουν στην Κύπρο. Μεγάλο μέρος τους προέρχεται από τους πλούσιους που διαμένουν εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς όμως στην πραγματικότητα να ζουν εκεί. Γι ‘αυτό και πρέπει να σκεφτούμε ότι οι καταθέσεις των Κυπρίων προέρχονται κυρίως από μη Κύπριους, που προσελκύονται από αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο.
Και το επιχειρηματικό μοντέλο λειτουργεί μόνο μέχρι να υπάρχει μια μεγάλη απώλεια κάπου. Δεδομένου ότι οι κυπριακές τράπεζες έχουν επενδύσεις στην Ελλάδα και στη δική της εγχώρια φούσκα ακινήτων, ήταν αναπόφευκτη η μοίρα τους. Που με οδηγεί στο εξής:
2. Μεγάλη εγχώρια φούσκα ακινήτων, μεγέθους Ισπανίας ή Ιρλανδίας. Δεν έχει ακόμη πλήρως «σκάσει», πράγμα που σημαίνει ότι θα ακολουθήσουν πολύ περισσότερες απώλειες. Και ο συνδυασμός της φούσκας ακινήτων μαζί με τα έσοδα από περίεργες τραπεζικές συναλλαγές οδήγησε επίσης στο εξής:
3. Μαζική υπερτίμηση, με τις τιμές και το κόστος στην Κύπρο να έχουν αυξηθεί πολύ περισσότερο από ό,τι στην υπόλοιπη ευρωζώνη. Το 2008 το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών ήταν περισσότερο από το 15% του ΑΕΠ!
Τι μπορεί να γίνει; Πρώτα απ’ όλα, οι κυπριακές τράπεζες δεν μπορούν να εξοφλήσουν τα χρέη τους, τα οποία, δυστυχώς, στην συντριπτική πλειοψηφία τους έχουν τη μορφή καταθέσεων. Έτσι, μια χρεοκοπία στις καταθέσεις είναι αναπόφευκτη.
Όπως καταλαβαίνω τώρα, το αρχικό μπέρδεμα ήταν ένα κοινό λάθος των Ευρωπαίων και των Κυπρίων. Η Ευρώπη δεν ήθελε μια ρητή εξυγίανση των τραπεζών, οι οποίες, μεταξύ άλλων, έχουν δώσει σαφή προτεραιότητα στις μικρές ασφαλισμένες καταθέσεις. Αντ ‘αυτού, ήθελε αυτό το ουσιαστικά πλασματικό φορολογικό καθεστώς. Εν τω μεταξύ, η κυπριακή κυβέρνηση εξακολουθεί να έχει την ψευδαίσθηση ότι το τραπεζικό μοντέλο της μπορεί να επιβιώσει και ήθελε να περιορίσει το πλήγμα των μεγάλων καταθετών στο εξωτερικό. Έτσι προκύπτει και η κατάρρευση της φορολόγησης στις μικρές καταθέσεις. Στο τέλος θα γίνει πιθανότατα αυτό που επρόκειτο να γίνει εξ αρχής, ίσως σε διαφορετική εκδοχή, ένα μεγάλο κούρεμα στις καταθέσεις άνω των 100.000€.
Αλλά ακόμα και τότε η κατάσταση δεν θα τεθεί με κανένα τρόπο υπό έλεγχο. Υπάρχει ακόμη μια φούσκα ακινήτων που θα εκραγεί, υπάρχει ακόμα ένα τεράστιο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας (που επιδεινώνεται επειδή μια σημαντική εξαγωγική βιομηχανία, οι τράπεζες, μόλις κατέρρευσαν) και το σχέδιο διάσωσης θα αφήσει την Κύπρο με ένα δημόσιο χρέος ελληνικού επιπέδου.
Και τότε τι; Όπως έχουν επισημάνει αρκετοί, η Κύπρος είναι αναμφισβήτητα σε καλύτερη θέση από ό,τι η Ισλανδία, επειδή η επαναφορά του υποτιμημένου κυπριακού νομίσματος θα μπορούσε να φέρει σημαντική αύξηση στον τουρισμό. Είναι πρόθυμοι όμως οι Κύπριοι, οι οποίοι δεν έχουν συμφιλιωθεί ακόμη με την λήξη της μετ’ επιστροφής επιχείρησής τους, να πάνε εκεί;
Πραγματικά φοβερά πράγματα.
[space size=»30″]