Γράφει ο Β. Ασβεστόπουλος
Με την απόφαση των μελών του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Γερμανίας, SPD επιβεβαιώθηκε η δημιουργία του λεγόμενου «μεγάλου συνασπισμού» στη Γερμανία. Τρία τέταρτα των μελών της SPD ενέκριναν την τρίτη κυβερνητική συνεργασία Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος τα ηγετικά στελέχη κυριολεκτικά όργωσαν τη Γερμανική επικράτεια. Η συμφωνία κρύβει παγίδες, διότι από το 2005 όλοι οι κυβερνιτικοί εταίροι της Καγκελαρίου Μέρκελ έχασαν την εκλογική δύναμη τους. Πρώτο θύμα τις σιδεράς κυρίας ήταν η ίδια η SPD που από πανλαϊκό κόμμα με ποσοστά τις τάξης των 40 % κονιορτοποιήθηκε σε μικρό κόμμα με ποσοστά κοντά στα 25 %. Το δεύτερο θύμα της Μέρκελ, η φιλελεύθερη FDP έπεσε από διψήφια νούμερα σε ποσοστά κάτω του πλαφόν των 5 % για την είσοδο στη βουλή, και έμεινε για πρώτη φορά στην ιστορία της ΟΔ. Γερμανίας εκτός του Bundestag.
Πράγματι, η Καγκελάριος προς στιγμήν έγινε απόλυτος κυρίαρχος του παιχνιδιού. Τυπικά ως επικίνδυνο για την δημοκρατία μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι βάσει του κανονισμού της Γερμανικής κάτω βουλής, του Bundestag, μένουν τώρα σε κάθε ώρα συνεδρίας 16 λεπτά για την αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση κρατάει ουσιαστικά το 80 % της βουλής με το ένα αντιπολιτευτικό κόμμα, την die Linke, να θεωρείται από πολλούς ως «ακραίο» και εκτός συνταγματικού τόξου. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι το παρόν Bundestag δε στηρίζεται στις ψήφους των φτωχών της Γερμανίας. Εκλογικές αναλύσεις απέδειξαν ότι τα φτωχά στρώματα τους πληθυσμού έδειξαν το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής από της εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου. Ταυτόχρονα σημειώθηκε μια τάση της μεσαίας τάξης προς εθνικοκεντρικά κόμματα όπως την Εναλλακτική για την Γερμανία (AFD), που για μερικές χιλιάδες ψήφους έμεινε εκτός βουλής.
Οι ίντριγκες, κερδισμένοι και χαμένοι στον αγώνα για τις καρέκλες
Όλες αυτές οι λεπτομέρειες καθορίζουν την πολιτική που θα ακολουθήσει η νέα Γερμανική κυβέρνηση. Αυτή θα είναι ακόμη πιο κεντρισμένη στα εσωτερικά της Γερμανίας και πιο λίγο Ευρωπαϊκή. Αυτό αποδεικνύεται ακόμη και από το γεγονός της Γερμανικής εμπλοκής στην Ουκρανία. Οι Γερμανοί αναζητούν νέες, φρέσκες αγορές στην Ανατολή και πλέον δεν ενδιαφέρονται τόσο για την σωτηρία του ξεζουμισμένου από την πολιτική λιτότητας. Η επέκταση προς την Ανατολή είναι μια επιθυμία της Μέρκελ στην οποία ο τρίτος κυβερνητικός εταίρος, το χριστιανοσοσιαλιστικό κόμμα της Βαυαρίας, CSU, εκφράζει αντιθέσεις. Στελέχη της CSU προειδοποιούν ότι αυτό που έχει ανάγκη τώρα η ΕΕ είναι εσωτερική σταθεροποίηση και όχι επέκταση.
Ως πρώτο αποτέλεσμα από αυτή την παρτίδα πόκερ η CSU έχασε πόστα στη νέα κυβέρνηση. Περιορίζεται στα υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, Συγκοινωνιών και Δικτύων και Βοήθειας για την Ανάπτυξη χωρών του Τρίτου κόσμου. Εκεί, στις χώρες του τρίτου κόσμου βρίσκουμε και την Ελλάδα. Διότι σ” αυτό το υπουργείο πλέον ανήκει ως Υφυπουργός ο γνωστός σε μας Hans-Joachim Fuchtel. Δεν υπήρχε περίπτωση το πρώην μέλος της επιτροπής διαφάνειας της Γερμανικής βουλής να μείνει εκτός κυβέρνησης. Ο πολυμήχανος τέως δήμαρχος Fuchtel γνωρίζει όλα τα μυστικά και σκάνδαλα των κομμάτων. Θεωρείται ως προστατευόμενος της Μέρκελ και ως το αυτί της CDU στο υπουργείο του αδελφού κόμματος CSU.
Παρομοίως και για να προστατευτεί η Μέρκελ από τα αυτιά του υπερατλαντικού εταίρου ΗΠΑ και της NSA τοποθετείται για πρώτη φορά Υφυπουργός για θέματα μυστικών υπηρεσιών στη Καγκελαρία. Εκεί βέβαια, στην Καγκελαρία η Μέρκελ χάνει τον ως τώρα εξ απορρήτων της Ronald Pofalla. Το πόστο του αναλαμβάνει ο ως τώρα υπουργός περιβάλλοντος Peter Altmaier (CDU), για τον οποίο κακές γλώσσες του Βερολίνου τρέφουν τον μύθο ότι έχει της ίδιες σεξουαλικές προτιμήσεις με τον απερχόμενο Υπουργό Εξωτερικών Günther Westerwelle (FDP). Η επιλογή αυτή είναι ένα από τα «κρυφά» μηνύματα της Καγκελαρίας προς το συντηρητικό μέρος των ψηφοφόρων. Δυστυχώς όμως πέρα από λίγα κρυφά μηνύματα δε φαίνεται κανένα όραμα ούτε από την σύνθεση της κυβέρνησης αλλά ούτε και από την προγραμματική ομιλιά της κ. Μέρκελ στο Bundestag. Στο ίδιο σκεπτικό κινείται και η SPD. Η Σοσιαλδημοκράτες τοποθέτησαν ως δικό τους αντιπρόσωπο, την τούρκικης καταγωγής Aydan Özoguz στο πόστο της Υφυπουργού για τους μετανάστες στη Καγκελαρία.
Το οικονομικό επιτελείο, από τα κακά… στα χειρότερα
Τα κακά μαντάτα για την Ελλάδα είναι ότι είχαμε τον Schäuble, ο οποίος παραμένει Υπουργός Οικονομικών και μας προέκυψε και ο Jörg Asmussen από την ΕΚΤ στο πόστο του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας. De facto ο Asmussen θα καθορίζει την βιομηχανική πολιτική της Γερμανίας και την Ευρωπαϊκή πολιτική του υπουργείου μια που η Υπουργός Andrea Nahles της SPD έχει πιο πολύ το βάρος της στην εσωτερική κοινωνική πολιτική και θεωρείται «λίγη» ακόμη και στο ίδιο της το κόμμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πόστο του Asmussen ιεραρχικά δεν είναι πολιτικό. Θεωρείται ως ανώτατος δημόσιος υπάλληλος, κάτι ανάλογο με τους γραμματείς των Ελληνικών υπουργείων.
Στο Υπουργείο Εξωτερικών βρίσκουμε τον παλιό φίλου του Γ. Παπανδρέου, Frank-Walter Steinmeier (SPD). Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι αυτό το Υπουργείο έχασε την παλιά αίγλη του. Η εξωτερική πολιτική της Γερμανίας για θέματα εταίρων της ΕΕ καθορίζεται αποκλειστικά σχεδόν από την ίδια την Καγκελαρία. Τέλος, ο πρόεδρος της SPD, Sigmar Gabriel, αναλαμβάνει το νέο Υπουργείο Περιβάλλοντος Οικονομίας και Ενέργειας. Θα έχουμε μια επαναφορά της «πράσινης ανάπτυξης» στην πολιτική της Γερμανίας.
Ακυρώνοντας την εσωκομματική αντίπαλο
Ενδεικτικό για την απόλυτη δύναμη της Μέρκελ είναι η τοποθέτηση της εσωκομματικής της αντιζήλου Ursula von der Leyen (CDU) ως Υπουργού Αμύνης. Η αιώνια δελφίνος της CDU ποτέ δε τόλμησε την ανοιχτή ρήξη με την Μέρκελ. Θεωρείτο όμως σίγουρο ότι σε περίπτωση αποτυχίας δημιουργίας κυβέρνησης από την «Μαμά» όπως αποκαλούν οι Γερμανοί την κυβερνήτη τους, η von der Leyen θα επιχειρούσε να αναλάβει την αρχηγεία του κόμματος. «Τώρα εκεί που την έστειλε η Μέρκελ, μπορεί είτε να αποδείξει ότι αξίζει είτε να καεί για τα καλά», σχολίασε η Angelika Nahles την κίνηση ΜΑΤ της Καγκελαρίου.
Πρόσκαιρα η Άγκελα Μέρκελ παραμένει η πιο δυνατή γυναίκα της Ευρώπης και μαζί της μας μένει η σκληρή πολιτική λιτότητας και ηλίου φαεινότερα ένα νέο μνημόνιο. Σε βάθος χρόνου όμως θα δούμε μια νέα πόλωση της πολιτικής σκηνής στη Γερμανία. Θα δυναμώσουν τα «δύο άκρα», die Linke και AfD. Ο επόμενος γύρος θα παιχτεί στις εκλογές για την Ευρωπαϊκή βουλή. Τότε ίσως θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την Μέρκελ. Διότι ακόμη και στη τυπικά ευημερούσα Γερμανία φαίνονται παντού τα δεινά αποτελέσματα της σκληρής, μονόπλευρης πολιτικής της λιτότητας. Και πάλι όμως, αυτό δε θα αλλάξει την εξωτερική πολιτική της Γερμανίας. Παραδοσιακά όλες οι Γερμανικές κυβερνήσεις, με μοναδική εξαίρεση ίσως τον Helmut Kohl, νοιάζονται πρωτίστως για τον δικό τους λαό. «Να κερδίζει η δικιά μου ομάδα, αυτό μ ενδιαφέρει» είπε άλλωστε ο τέως Καγκελάριος Helmut Schmidt σ ένα από τα βιβλία του. Ο θρυλικός σοσιαλδημοκράτης Schmidt ήταν ένας από τους πατεράδες της τωρινής μορφής της ΕΕ, στη δικιά του περίοδο, στην δεκαετία του 70, έπεσε η αλλαγή της νομισματικής πολιτικής από το Bretton Woods προς έναν μηχανισμό ισοτιμίας Ευρωπαϊκών νομισμάτων. Η Γερμανική πολιτική σχεδιάζει σε βάθος δεκαετιών τη στρατηγική της και εκτός απρόοπτου ποτέ δε θα μας δώσει δραματικές αλλαγές.
Β. Ασβεστόπουλος