Hταν μια εβδομάδα γεμάτη σύγχυση, εικασίες, πιέσεις, προσδοκίες και μπλόφες. Κατέληξε προβλέψιμα. Η υποτιθέμενη ιστορική συνάντηση Βλαντιμίρ Πούτιν – Βολοντίμιρ Ζελένσκι για την έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων κατάντησε μια παγωμένη φάρσα. O Πούτιν αρνήθηκε να πάει στο ραντεβού και τον ακολούθησε και ο Ζελένσκι.
Οι δε αντιπροσωπείες των δύο χωρών που κάθισαν για πρώτη φορά στο ίδιο τραπέζι μετά από τρία χρόνια δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε τίποτε παρά μόνο στην ανταλλαγή 1.000 αιχμαλώτων πολέμου, πράγμα που ούτως ή άλλως συμβαίνει εδώ και τρία χρόνια.
Τι κι αν οι βραχυπρόθεσμες εξελίξεις ήταν μικρής κλίμακας, η ευρύτερη εικόνα γύρω από το Ουκρανικό είναι πως ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει να κρατά ζεστές τις μηχανές προκειμένου να λήξει ο πόλεμος όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Στο πλαίσιο αυτό και μετά το «ναυάγιο» στο Ντολμά Μπαχτσέ, σήμερα το απόγευμα (17:00 ώρα Ελλάδος) ο πρόεδρος των ΗΠΑ, θα μιλήσει τηλεφωνικά με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Στην ανάρτησή του στο Truht Social ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξέφρασε την ελπίδα ότι η σημερινή ημέρα θα είναι «παραγωγική» και θα καταλήξει με ανακοίνωση για εκεχειρία ώστε «αυτός ο πολύ βίαιος πόλεμος, ένας πόλεμος που δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί, να σταματήσει».
Σήμερα το τηλεφώνημα Τραμπ με Πούτιν – Το φιάσκο της Κωνσταντινούπολης, τα σενάρια για την επόμενη μέρα και γιατί η Ρωσία θέλει πόλεμο
Την Κυριακή ο Ντόναλντ Τραμπ είχε τηλεδιάσκεψη με τους ηγέτες Γαλλίας, Ιταλίας, Γερμανίας και Βρετανίας με εκπρόσωπο του Κιρ Στάρμερ να δηλώνει ότι «συζητήθηκε η ανάγκη για μια άνευ όρων εκεχειρία και για τον Βλαντιμίρ Πούτιν να πάρει στα σοβαρά τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Συζητήθηκαν και οι κυρώσεις αν η Ρωσία δεν εμπλακεί σοβαρά στις διαπραγματεύσεις αυτές».
Το σημερινό τηλεφώνημα ακολουθεί αφενός τις άκαρπες – όσον αφορά το θέμα της εκεχειρίας – συνομιλίες Ουκρανίας-Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη, τις πρώτες μετά το ναυάγιο του 2022 και αφετέρου τη σφοδρή ρωσική επίθεση με 273 drones και στόχο το Κίεβο, το Ντιπροπετρόφσκ και το Ντονέτσκ.
Η ρωσική αποστολή παρουσίασε μία πρόταση που ελάχιστα περιθώρια αποδοχής είχε, καθώς στον πυρήνα της και πάλι βρίσκεται η άνευ όρων παράδοση ουκρανικών εδαφών. Την ίδια στιγμή, καμία τύχη, ως φαίνεται, δεν είχε και το μοναδικό στο οποίο κλήθηκαν να συμφωνήσουν οι δύο πλευρές, μία κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες.
Η Μόσχα δεν επιθυμεί τη συγκεκριμένη κίνηση και αυτό έχει γίνει σαφές εδώ και καιρό. Ουδέποτε το Κρεμλίνο μπήκε στον κόπο ή στην ουσία της αμερικανικής πρωτοβουλίας και όταν πιέστηκε να συμμετάσχει σε μία διάσκεψη σε τρίτη χώρα, το έπραξε, «τορπιλίζοντας» όμως εξαρχής οποιαδήποτε ελπίδα για ένα βήμα προς μία διαφορετική από τον πόλεμο κατεύθυνση.
Το σκηνικό της συννεφιασμένης Κωνσταντινούπολης και του μουντού Βοσπόρου σαν να προδιέγραφε την περασμένη Πέμπτη τη θαμπή έκβαση των πολυαναμενόμενων συνομιλιών. Μάταια δεκάδες ανυπόμονοι δημοσιογράφοι συνωστίστηκαν και αρκετά διεθνή τηλεοπτικά συνεργεία ενημερωτικών ΜΜΕ κατασκήνωσαν έξω από το αχανές παραθαλάσσιο παλάτι Ντολμάμπαχτσε.
Ο ακριβοθώρητος έξω από τα τείχη του Κρεμλίνου Ρώσος νεο-τσάρος δεν προσήλθε στο ραντεβού. Παρότι ο ίδιος με μια ασυνήθιστα μεγάθυμη ανακοίνωση αργά το βράδυ της περασμένης Κυριακής πήρε την «παράξενη» πρωτοβουλία να συγκληθεί διάσκεψη μεταξύ Μόσχας και Κιέβου.
Προκειμένου, όπως επικαλέστηκε, να επαναληφθούν οι διακοπείσες από τα τέλη του 2022 μεταξύ τους συνομιλίες στην ίδια πόλη. Αποδείχτηκε ένα ακόμη κούφιο βεγγαλικό εκ μέρους του, επισφραγίζοντας το δόγμα ότι στον πόλεμο λέγονται τα μεγαλύτερα ψέματα. Δεν φάνηκε στη συνάντηση ούτε μια τρισδιάστατη απεικόνιση του ολογράμματός του. Με την απουσία του άφησε σε εκκρεμότητα μια κρίσιμη για την παγκόσμια ειρήνη κουβέντα.
Εστειλε το τσιράκι του
Ακόμη χειρότερα, ο Πούτιν υποβάθμισε, μέχρι προσβολής των «συνομιλητών» του, τη ρωσική αντιπροσωπεία που απέστειλε στη Πόλη. Λες και αυτή δεν θα προσερχόταν να συζητήσει την πιθανή εκεχειρία σε έναν αιματηρό πόλεμο που κρατεί πάνω από τρία χρόνια, αλλά για να διαπραγματευτεί μια απλή εμπορική συμφωνία. Κράτησε προμελετημένα στη Μόσχα τους δύο κορυφαίους Ρώσους διπλωμάτες, τον Γιούρι Ουσακόφ και τον Σεργκέι Λαβρόφ.
Αντ” αυτών ταξίδεψε στην Τουρκία ένα φανατικό τσιράκι του Ρώσου προέδρου. Ενας σκληροπυρηνικός οπαδός του, πρώην υπουργός Πολιτισμού, ονόματι Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, ο οποίος συμμετείχε στον τελευταίο γύρο των αποτυχημένων συνομιλιών με την Ουκρανία τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2022 στην Κωνσταντινούπολη. Αγνωστο με ποια επάρκεια θα μπορούσε αυτός ο χαμηλόβαθμος κυβερνητικός παρατρεχάμενος να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Αστεία πράγματα.
Αντίθετα, η ουκρανική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον πρόεδρο Ζελένσκι δεν ήταν διακοσμητική. Αν και αντί της Κωνσταντινούπολης προσγειώθηκε περίπου 500 χλμ. μακρύτερα στην Αγκυρα, συμμετείχε ο υπουργός Εξωτερικών, ο Τάταρος υπουργός Αμυνας, οι αρχηγοί του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών, καθώς και ανώτεροι αξιωματούχοι. Σύσσωμοι έδειχναν έτοιμοι να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Για να αντικρίσουν απέναντί τους αντί του Πούτιν, στη θέση του συνδιαλεγόμενου έναν εξαϋλωμένο από αρμοδιότητες τσανακογλείφτη λακέ του. Παρ’ όλα αυτά, οι Ουκρανοί προσήλθαν πρόθυμοι κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία. Τι άλλο; Τα ρωσικά στρατεύματα έχουν καταλάβει και κατέχουν πάνω από το 25% του ουκρανικού εδάφους. Η απροκάλυπτα κτηνώδης ρωσική εισβολή έχει γύρει την πλάστιγγα επικίνδυνα εις βάρος τους. Στη διαμορφωμένη σκληρή πραγματικότητα σαν να έχουν ξεθυμάνει οι αγέρωχες κορόνες του Κιέβου για πόλεμο μέχρις εσχάτων. Ειδικότερα μετά την απόφαση του Τραμπ για άμεση παύση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας στην καταπονημένη χώρα.
Ηδη εκχώρησαν ως επαχθές αντίτιμο της ελπίδας τους για την εδαφική ακεραιότητά τους και τη διεκδίκηση μιας αξιοπρεπούς ειρήνης τα «ασημικά» του υπεδάφους τους στις ΗΠΑ. Επιπλέον, πρόσφατα ο Ζελένσκι παραδέχτηκε δημοσίως ότι είναι αδύνατο να ανακαταλάβει τα κατεχόμενα εδάφη. Αν έχει μείνει κάτι για να σηματοδοτήσει μια ελπίδα διεξόδου από την αιματηρή φθορά, αυτή θα ήταν μια μεγάλη διπλωματική προσπάθεια. Την οποία πρότεινε σε ημερομηνία που υπέδειξε o ίδιος και συνάμα τη σνομπάρισε ο αλαζονικός Πούτιν, αποδεικνύοντας ότι οι κωλοτούμπες στην πολιτική και τη διπλωματία δεν γίνονται χάριν διασκέδασης αλλά από φόβο.
Επίδειξη ισχύος
Προφανώς ο Πούτιν με μια αμφίβολη διπλωματική επίδειξη ισχύος ήθελε να δείξει ότι δεν φοβάται περαιτέρω ευρωπαϊκές και αμερικανικές κυρώσεις, αλλά αντιδρά δήθεν ευνοϊκά μόνο στις πιεστικές ειρηνευτικές οχλήσεις του ενοίκου του Λευκού Οίκου. Ποντάρισε στην ταπείνωση του Ζελένσκι που θα υποχρεωνόταν στην Κωνσταντινούπολη να συζητήσει με μια δική του αδιάλλακτη μαριονέτα, η οποία δεν έχει καμία εξουσιοδότηση να αποφασίσει ή να δεσμευτεί για οτιδήποτε.
Στοιχημάτισε αυτάρεσκα στον πιθανό διχασμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία κάλεσε την Ουκρανία να μην αποδεχτεί καμία συνάντηση χωρίς προηγούμενη κατάπαυση του πυρός. Αποπειράθηκε τέλος να ξεγελάσει με την τάχα ειρηνευτική προθυμία του τον βιαστικό Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου η υπόληψη έχει σμπαραλιαστεί από τις πρόωρες εξαγγελίες να τελειώσει άμεσα τον πόλεμο. Και ακόμη περιμένει.
Ωστόσο ο Ρώσος πρόεδρος είχε εκ των προτέρων ζυγίσει προσεκτικά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας ανώφελης για τον ίδιο πράξης. Δεν διακινδύνεψε μια 30ήμερη κατάπαυση του πυρός υπό τον φόβο ότι κατά τη διάρκειά της οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. θα προσέτρεχαν σε μεγαλύτερη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία. Διέκρινε ακόμη τις πιθανές παγίδες στο ενδεχόμενο μιας φωτογραφίας δίπλα στον Ουκρανό εχθρό του.
Δείλιασε στην πιθανότητα ενός απαθανατισμένου στιγμιότυπου χειραψίας με αυτόν που η ρωσική προπαγάνδα ανεβοκατεβάζει καθημερινά ως ναρκομανή κλόουν. Παρότι οι φαντασιώσεις του προκλητικού Κρεμλίνου περί αστραπιαίας κατίσχυσης επί του Κιέβου βούλιαξαν σε μια υπερτριετή ακατάσχετη αιμορραγία, ο Πούτιν λογάριασε ότι ένα ενσταντανέ του μαζί με τον Ζελένσκι θα του προκαλούσε εγχωρίως τεράστια ζημιά.
Θα έστελνε μεμιάς στον σκουπιδοτενεκέ όλο το παραμύθι που πλασάρισε προς εδραίωση στην ντόπια κοινή γνώμη χαρακτηρίζοντας την ωμή ένοπλη εισβολή του ως πατριωτικό αγώνα ενάντια στην επεκτατική Δύση που εξόπλισε την Ουκρανία σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσει τη Ρωσία. Μπροστά στον κίνδυνο να ρεζιλευτεί με μια χαιρετούρα όλο το κύρος του δεσποτικού αφηγήματός του, απέφυγε τη συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο με τον Ουκρανό πρόεδρο και την έκανε με ελαφρά πηδηματάκια σαν μπαλαρίνα του Μπολσόι.
Στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρεται για κάποιον συμβιβασμό ή μια προσωρινή εκεχειρία σε αυτόν τον οδυνηρά μακρύ και δαπανηρό πόλεμο που απρόκλητα εξαπέλυσε. Παραμένει προσηλωμένος στους ίδιους στόχους που επιδίωξε από την έναρξη της ευρείας κλίμακας στρατιωτική επίθεση στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Επίμονα αμετακίνητος, προσπαθεί να απογυμνώσει την Ουκρανία από την κυριαρχία και τις στρατιωτικές της δυνατότητες. Και φυσικά θέλει απροκάλυπτα και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο.
Αποσκοπεί στη συνθηκολόγηση μιας ηττημένης και υποταγμένης Ουκρανίας με βάση τους ρωσικούς όρους εποπτείας και τους κανόνες κατοχής της χώρας. Για οτιδήποτε άλλο, εξίσου συμφεροντολογικό, θα συζητούσε αποκλειστικά και μόνο με τον Τραμπ επιδιώκοντας να λάβει εκ μέρους του σαφείς οικονομικές εγγυήσεις και παραχωρήσεις κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου.
Γιατί η Ρωσία θέλει πόλεμο
Σήμερα το τηλεφώνημα Τραμπ με Πούτιν – Το φιάσκο της Κωνσταντινούπολης, τα σενάρια για την επόμενη μέρα και γιατί η Ρωσία θέλει πόλεμο
To φαρισαϊκό Κρεμλίνο, εξάλλου, δεν διακατέχεται από καμιά πρεμούρα να τερματίσει τον πόλεμο. Αντίθετα, φαίνεται να βολεύεται με το τρενάρισμά του. Η ρωσική οικονομία διατηρεί την εντύπωση ευημερίας με αύξηση του ΑΕΠ και των πραγματικών μισθών. Παρά τις κυρώσεις που έχουν διακόψει το εμπόριό της με τις δυτικές χώρες, το πάγωμα των συναλλαγματικών αποθεμάτων και την απομόνωσή της από μεγάλο μέρος του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, τα καταφέρνει. Υποστηρίζεται από το συνεχιζόμενο εξαγωγικό εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου κυρίως προς την Κίνα ή την Ινδία.
Ωστόσο η ενεργειακή της βιομηχανία δεν είναι το μεγάλο της ατού στην ταμειακή ροή της χώρας. Οι χαμηλότερες διεθνείς τιμές στην ασταθή αγορά του πετρελαίου φέρνουν πια χαμηλότερα έσοδα στο προϋπολογισμό της. Ο σκιώδης στόλος των δεξαμενόπλοιων που διακινεί εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού πετρελαίου αψηφώντας τις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας ζορίζεται πλέον.
Αντιμετωπίζει τα νέα πιο τιμωρητικά μέτρα που επιβλήθηκαν από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ στην αρχή της χρονιάς. Το πραγματικό ωστόσο πλεονέκτημα της ρωσικής οικονομίας είναι ο ίδιος ο πόλεμος. Ο «στρατιωτικός κεϊνσιανισμός» ή «πολεμικός καπιταλισμός» αποτελεί την κατεξοχήν βιομηχανική δραστηριότητα που τονώνει την οικονομία. Κάτι με την ελαφρά υποτίμηση του ρουβλίου και την ανοχή στον πληθωρισμό, κάτι με την εκτεταμένη συλλογή φορών πληρώνονται οι δαπάνες. Περίπου το 1/3 των ρωσικών κυβερνητικών δαπανών είναι αφιερωμένο στην εξυπηρέτηση των φρικτών αναγκών του πολέμου.
Η χρηματοδότηση, μέσω υπερβολικού δημόσιου και ιδιωτικού δανεισμού για πυρομαχικά, καύσιμα, στρατιωτικά οχήματα, οπλικά συστήματα, επιμελητεία, εφοδιασμό τροφίμων, αμοιβές για τους μαχόμενους στρατιώτες και αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων, συνιστά μια ζοφερή μορφή τόνωσης της οικονομίας. Ο τερματισμός του πολέμου θα φέρει αναπόφευκτα τον μετασχηματισμό της ρωσικής οικονομίας με επιβράδυνση των δραστηριοτήτων που απορρέουν από αυτή την τεχνητή τόνωση. Με μια ενδεχόμενη πιστωτική κατακρήμνιση που θα προκαλέσει οικονομικό σοκ στη Ρωσία, αν δεν την οδηγήσει σε βαθιά ύφεση.
Με την τελευταία να εγκυμονεί σοβαρή κοινωνική και πολιτική αναταραχή που ίσως θίξει το καθεστώς του Κρεμλίνου, το οποίο φαντάζει μέχρι τώρα ακλόνητο. Χώρια που σε μια λήξη του πολέμου θα επιστρέψουν από τα μέτωπα της Ουκρανίας περισσότεροι από 600.000 στρατιώτες. Μαζί με τον τεράστιο αριθμό των τραυματιών η επάνοδός τους αναμένεται να περιπλέξει ακόμη πιο πολύ τον φαύλο κύκλο που έχει δυσοίωνα ανοίξει. Ηδη αρκετά ντόπια ΜΜΕ εκφράζουν πλέον ρητά την ανησυχία τους για τους βετεράνους που δεν έχουν δουλειά ή που είναι βαριά τραυματισμένοι και δεν παίρνουν ικανοποιητικά επιδόματα για να ζήσουν.
Αλλά πουθενά στην Ιστορία και οι πιο λυσσώδεις στρατιωτικές συγκρούσεις είναι αιώνιες. Οσο κι αν περιστασιακά οι ρωσικές ελίτ βολεύονται με τον πόλεμο, κάποτε αυτός θα λήξει. Τότε θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι ολέθριες συνέπειές του με τις ανθρώπινες απώλειες, που για τη ρωσική πλευρά υπολογίζονται σε πάνω από 200.000 νεκρούς. Για την ώρα, πάντως, η Ρωσία σωρεύει στρατιωτικές δυνάμεις και συγκεντρώνει φονικό πολεμικό υλικό για να συνεχίσει την καταστροφικά σκληρή και θανατηφόρο φθορά στην ανατολική Ουκρανία, επιδεικνύοντας ότι το ζητούμενο της ειρήνης είναι πιο απόμακρο από ποτέ. Αποκρινόμενη αποφασιστικά στην Ευρώπη που της επιβάλλει νέες κυρώσεις σε μια προσπάθεια να εμποδίσει τις τριγωνοποιήσεις προμηθειών της Ρωσίας. Κυρίως απαντώντας στον εκτεταμένο επανεξοπλισμό της Ε.Ε.
Τα σενάρια
Ωστόσο τα μεταπολεμικά σενάρια δίνουν και παίρνουν πιο έντονα παρά ποτέ. Δεν θα το είχε και πολύ ο μοχθηρός Πούτιν να προσφύγει προσεχώς στον προσφιλή του αψίκορο Τραμπ για να κατοχυρώσει τα πολεμικά κεκτημένα του και να λάβει πιστωτικές ενισχύσεις για επανεξισορρόπηση της ρωσικής οικονομίας. Ωστε από τη μια να διατρανώσει στο πόπολο την πολυπόθητη νίκη του και από την άλλη να μη διακινδυνέψει μια μάχη για την εξουσία στο εσωτερικό πριν τελειώσει η τρέχουσα δεκαετία.
Είναι πιθανό ο Αμερικανός πρόεδρος να του τα προσφέρει γαλαντόμα αποσκοπώντας συμφεροντολογικά στην απόσπαση της Ρωσίας από τον κινεζικό εναγκαλισμό. Ολα παίζουν για την επόμενη μέρα. Μη εξαιρουμένης της χρήσης πυρηνικών όπλων. Με μόνη ριγμένη στα σκάρτα την τύχη της Ουκρανίας. Από μια άποψη έχει δίκιο ο Τραμπ που λέει ότι ο Ζελένσκι «δεν έχει τα ατού».
Επειδή ο ίδιος ο εκατομμυριούχος πρόεδρος υποδύεται τον ντίλερ που μοιράζει την τράπουλα στο παιχνίδι του πολέμου και της ειρήνης. Η αλήθεια είναι ότι δεν κερδίζει πάντα η μπάνκα, αλλά είναι οι παίκτες που μακροπρόθεσμα χάνουν. Ειδικά εκείνοι που δεν κάθονται ποτέ στο τραπέζι του τζόγου. Οι πολίτες, οι φαντάροι, οι άμαχοι, οι κατατρεγμένοι, οι εκτοπισμένοι, οι αιχμάλωτοι πολέμου, οι νεκροί.
Ολοι αυτοί που μετράνε τα δεινά του πολέμου, αλλά δεν μετράνε στα νταραβέρια των ισχυρών. Και υποχρεώνονται να παρακολουθούν απρόσκλητοι και από μακριά την αυτοκτονική παρωδία των ειρηνευτικών συνομιλιών. Οπως αυτών της σεισμογενούς Κωνσταντινούπολης όπου δεν άνοιξε καν μια ρωγμή ευκαιρίας για τον τερματισμό ενός εξοντωτικά τυχοδιωκτικού πολέμου.