Με το PSI, καταφέραμε σαν χώρα την μεγαλύτερη διαγραφή χρέους στα χρονικά. Δίχως το κράτος και οι πολίτες να επωμιστούν τις επώδυνες μακροοικονομικές αναταράξεις, που θα συνέβαιναν, αν η αναδιάρθρωση είχε λάβει χώρα νωρίτερα το 2010. Τότε δηλαδή που το ζητούσε επιτακτικά η αντιπολίτευση και το φώναζε όλος ο κόσμος στις πλατείες, λες και ήταν κάτι το απλό, το υλοποιήσιμο, το εφικτό.
Δεν ήταν λοιπόν ούτε απλό, ούτε υλοποιήσιμο, ούτε εφικτό ένα κούρεμα εκείνη την εποχή, που το «αλαλάζων» πλήθος το ζήταγε. Αν ήταν θα γινότανε, όπως και έγινε λίγο αργότερα το 2012.
Κι αυτό γιατί στο μεσοδιάστημα 2010-12 είχαν διαδραματιστεί καθοριστικές εξελίξεις σε επίπεδο Ευρώπης, που θωράκιζαν την χώρα, διασφαλίζοντας την βιωσιμότητα του τραπεζικού συστήματος και την απρόσκοπτη χρηματοδότηση του (EFSF, ELA) καθώς επίσης και του κρατικού προϋπολογισμού, μέσω των δανειακών συμβάσεων.
Ωστόσο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 2009-2010 δεν επεχείρησε τότε αναδιάρθρωση σε διμερή βάση με τους ιδιώτες επενδυτές (κούρεμα, επιμήκυνση, roll-overs και λοιπές μέθοδοι της χρηματοοικονομικής και του financial enginneering), όπως αποδεικνύει κατόπιν εορτής η απολογιστική έκθεση του ελληνικού προγράμματος του ΔΝΤ (Ιούνιος 2013), Και πολύ σωστά έπραξε. Διότι το 2010, ένα κούρεμα στα Ελληνικά ομολόγα, θα είχε ως συνέπεια την άμεση κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, το όποιο και αποδεικνύεται μαθηματικός, μέσα σε δυο γραμμές.
Στο ενδεχόμενο λοιπόν ενός κουρέματος κατά 50% το 2010, οι ελληνικές τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία, θα υποχρεώνονταν σε απώλεια 55 δις ευρώ, δηλαδή περίπου του 25% του τότε ενεργητικού τους, την στιγμή που τα ρευστά τους διαθέσιμα κινούνταν σε επίπεδα χαμηλότερα των 20 δις.
Αυτό λοιπόν σημαίνει αυτόματα, ότι ζητώντας απ’ την τότε κυβέρνηση να διαπραγματευτεί διμερώς με τους ιδιώτες επενδυτές, το κούρεμα του ελληνικού χρέους, ελλείψει μηχανισμών χρηματοδοτικής στήριξης του τραπεζικού συστήματος, σαν αυτούς που στήθηκαν στην συνέχεια, στο μεσοδιάστημα 2010-12 και περιγράψαμε παραπάνω, ουσιαστικά ζητούσες από τους Έλληνες τραπεζίτες να υπέγραφαν την χρεοκοπία του τραπεζικού συστήματος της χώρας.
Και μπορεί ο όρος «χρεοκοπία τραπεζών» να γεννά σε πολλούς ηδονικά κύματα, που φαντασιώνονται κάποιους αδιόρατους κακούς τραπεζίτες να χάνουν τα λεφτά τους, ωστόσο η πρακτική είναι τελείως διαφορετική, όπως απέδειξε και η ιστορία της Κύπρου.
Αν χρεοκοπούσαν οι ελληνικές τράπεζες, οι Έλληνες πολίτες θα ήταν αυτοί που θα χάνανε το σύνολο των καταθέσεων τους, με ότι αυτό θα σηματοδοτούσε σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Η τότε ελληνική κυβέρνηση λοιπόν, πολύ σωστά, όχι μόνο δεν την επεχείρησε, αλλά την αφόρισε και απαγόρευσε ακόμη και τη χρήση της στο δημόσιο λόγο.
Κι αυτό γιατί όταν διαπραγματεύεσαι την δανειοδότηση της οικονομίας και από την οπισθοφυλακή ακούγονται φωνές για κούρεμα των υφιστάμενων χρεών, αυτό που εκπέμπεται διεθνώς, είναι η συνακόλουθη αύξηση του πιστωτικού κίνδυνου, δηλαδή η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού, η μείωση του χρόνου αποπληρωμής και η επιδείνωση των όρων δανειοδότησης επί τω χείρω.
Ακόμα λοιπόν κι αν στρατηγικά προσβλέπεις σε κούρεμα χρέους, αυτό δεν προαναγγέλλεται δημοσίως, απλώς δρομολογείται. Και το 2010 δεν ήταν έτοιμη η Ευρώπη να υποστηρίξει μια τέτοια ενεργεία γιατί πολύ απλά δεν είχε θέσει σε ισχύ μηχανισμούς που δημιουργήθηκαν, προκειμένου να υποστηρίξουν αυτές τις στοχεύσεις. (EFSF)
Έτσι μπήκαμε σαν χώρα σε έναν μονόδρομο, που μας τον επιβάλανε κι όποιος τον κατηγόρησε τον εφάρμοσε, πλην ΚΚΕ. Να κουρέψουμε δηλαδή το χρέος και να εφαρμόσουμε το μνημόνιο.
Το κούρεμα του χρέους και το μνημόνιο δεν είναι δυο εναλλακτικές λύσεις, ώστε η μια να χρησιμοποιείται αντί της άλλης. Για τον απλούστατο λόγο, ότι οποιοδήποτε κούρεμα χρέους, ακόμα και 100%, ακόμα και αν ήταν εντελώς risk-free , δίχως ουδεμία αλυσιδωτή μακροοικονομική επίπτωση, δεν θα αποτελούσε ολιστική λύση για το οικονομικό μας πρόβλημα.
Και αυτό γιατί σε απλά μαθηματικά, ένα τέτοιο σενάριο θα απάλλασσε τον προϋπολογισμό μας, από βάρη τοκοχρεολυσίων περίπου 30 δισεκατομμυρίων, ωστόσο οι συνολικές δανειακές ανάγκες της χώρας το 2010 ήταν 55 δις, ήτοι θα χρειαζόμασταν ξανά να βρούμε από κάπου 25 δις προκειμένου να μην χρεοκοπήσουμε, ή να οδηγηθούμε στην έξοδο από το ευρώ.
Δεν αναφέρω καν την βεβαιότατη χρεοκοπία του τραπεζικού συστήματος, την απώλεια όλων των καταθέσεων και την πολύ βαθιά ύφεση, που θα ακλουθούσε. Επιπροσθέτως, άμα δεν μπαίναμε σε κάποιου είδους δημοσιονομική προσαρμογή και οι δυναμικές των δημοσιονομικών μεγεθών διατηρούνταν στα μεγέθη του 2010, ακόμα και στο σενάριο πλήρους εθελοντικής διαγραφής του χρέους μας από τους ιδιώτες, και με την υπόθεση ότι κατά «κάποιο μαγικό τρόπο» η χώρα θα έβρισκε από κάπου σταθερή και διαρκή πηγή δανειοδότησης, θα χρειάζονταν μόλις 3,5 χρόνια, ώστε να έχουμε ξανά χρέος ίσο με το 100% του ΑΕΠ.
Συμπερασματικά λοιπόν, τον μονόδρομο που αποδέχεται σήμερα με τη στάση του ο Τσίπρας, ο Βαρουφάκης και ο Καμμένος, βαφτίζοντας το κρέας-ψάρι, δεν τον επέβαλε η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Ο μονόδρομος είχε επιβληθεί αρκετά πριν το 2010, λόγο της διαμορφωθείσας κατάστασης στην ελληνική οικονομία, από την κυβέρνηση Καραμανλή. Η κυβέρνηση αυτή του ΠΑΣΟΚ, ακολούθησε ένα οικονομικό σχέδιο που μείωνε το έλλειμμα δραματικά, απότομα, ακρωτηριάζοντας τους συντελεστές της οικονομίας, συρρικνώνοντας το ΑΕΠ και την αγοραστική δύναμη του Έλληνα, που όμως κρατούσε την οικονομία ζωντανή στο ευρώ και το τραπεζικό σύστημα ανάκεφαλαιοποιημένο.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες έγινε το μοναδικό κούρεμα χρέους που είδαμε και από ότι φαίνεται, θα δούμε ποτέ στη ζωή μας.
Ο Αλέξης Τσίπρας εξαγγέλλει εδώ και λίγους μήνες το κούρεμα που θα γίνει, κι αν εξηγήσαμε παραπάνω και συνοπτικά το πότε, το πώς και το γιατί έγινε το PSI το 2012, τώρα είναι η σειρά του να μας εξηγήσει το δικό του σχέδιο απόμείωσης του χρέους και ευημερίας όλων των μακροοικονομικών δεικτών, που θα αυξήσουν και θα καλυτερεύσουν το βιοτικό μας επίπεδο. Με νούμερα όμως, κοστολογημένα, αλλά και κάτω από ποια βάση θα ανασυγκροτηθεί η οικονομία, για να βρουν την αξιοπρέπεια τους και οι καθαρίστριες του ιδιωτικού τομέα…