Τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου μηχανισμού πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή (πυρκαγιές, πλημμύρες κ.λπ.) προωθεί η κυβέρνηση. Με νομοσχέδιο, το οποίο πρόκειται να κατατεθεί στη Βουλή το αμέσως επόμενο διάστημα, δίνονται μεγαλύτερες αρμοδιότητες στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, καθώς θα έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει προληπτικά ή έκτακτα μέτρα σε κεντρικό επίπεδο, χωρίς την ανάγκη άλλων διαδικασιών, ενώ του ανατίθεται ο συντονισμός των υπηρεσιών στη διάρκεια κρίσεων.
Πρόκειται ουσιαστικά για την οργάνωση όλων των κρατικών υπηρεσιών για τις περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων με σχέδιο, σαφείς αρμοδιότητες και πρόβλεψη λειτουργικότητας των υπηρεσιών, κάτι που επεξεργαζόταν μήνες τώρα, με βάση τα «διδάγματα» των πυρκαγιών του περασμένου καλοκαιριού, ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας.
Παράλληλα, όπως είχε αποκαλύψει το «ΘΕΜΑ», έρχονται τσουχτερά πρόστιμα έως και 50.000 ευρώ για όσους προκαλούν πυρκαγιές από αμέλεια, ενώ πλέον οι ιδιοκτήτες οικοπέδων θα υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωση για τον καθαρισμό τους από ξερόχορτα το καλοκαίρι.
Το νομοσχέδιο προβλέπει την αναδιάρθρωση των δομών πολιτικής προστασίας της χώρας, θεσμοθετώντας πρότυπα που θα ακολουθούνται για την αντιμετώπιση κινδύνων, αλλά και ειδικές θέσεις -όπως για τον συντονισμό της διάσωσης εγκλωβισμένων-, τη δημιουργία εθνικού μητρώου διαθέσιμων μηχανημάτων και την ενίσχυση της χρήσης του 112 για τον συντονισμό των πολιτών και των υπηρεσιών.
Καυτά πρόστιμα
Οπως προκύπτει, το κύριο βάρος της αναδιοργάνωσης των κρατικών υπηρεσιών για τη διαχείριση κρίσεων δεν δίνεται μόνο στην αντιμετώπισή τους, όταν αυτές προκύπτουν, αλλά κυρίως στην πρόληψη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι αλλάζουν οι προβλέψεις του νόμου σε όσους αγνοούν τις υποδείξεις των Αρχών τις ημέρες όπου υπάρχει υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς. Για όσους συλλαμβάνονται αυτές τις ημέρες να εκτελούν θερμές εργασίες (ηλεκτροσυγκολλήσεις, κάψιμο ξερόχορτων κ.ά.) τα πρόστιμα πολλαπλασιάζονται, φτάνοντας έως και τις 50.000 ευρώ σε περιπτώσεις υποτροπής.
Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι θα μειωθεί ο κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιών από αμέλεια, που στατιστικά αποτελούν τον συχνότερο παράγοντα. Παράλληλα, πλέον θα προβλέπεται υποχρεωτική υποβολή δήλωσης σχετικά με τον καθαρισμό οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων από ξερόχορτα, σκουπίδια και άλλα. Οι συναρμόδιοι φορείς θα έχουν τη δυνατότητα «έξυπνων» ελέγχων, ενώ για όσους παραβατούν ο καθαρισμός θα γίνεται από τις κρατικές ή δημοτικές υπηρεσίες και θα επιβάλλεται ειδικό τέλος (θα είναι ανάλογο του μεγέθους του χώρου), όπως και ποινικές κυρώσεις αν έχει προηγηθεί ψευδής δήλωση.
Στο… απυρόβλητο δεν μένουν ούτε οι δήμοι
και οι περιφέρειες. Το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας θα έχει πλέον την αρμοδιότητα να ελέγχει αν έχουν όντως τηρήσει τις υποχρεώσεις τους για την προστασία των πολιτών ολοκληρώνοντας τους καθαρισμούς (φρεατίων, χώρων από χόρτα κ.ο.κ.) και τα αντιπυρικά και αντιπλημμυρικά έργα, με την πρόβλεψη αυστηρών κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Στην τελευταία περίπτωση, το υπουργείο θα έχει τη δυνατότητα να αναθέτει σε άλλα υπουργεία και υπηρεσίες την υλοποίηση των έργων ή και να τους δίνει τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος για την αποφυγή γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Σε έκτακτη ανάγκη
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης αναδιοργανώνει τις δομές και τις αρμοδιότητές του στο στάδιο της πρόληψης και της εκδήλωσης έκτακτης ανάγκης. Πλέον θα έχει τη δυνατότητα, μέσω του 112, να απαγορεύει την κυκλοφορία, να αναστέλλει εκδηλώσεις και την υποχρέωση μετάβασης των εργαζομένων στις δουλειές τους, να ανακαλεί άδειες, να επιτάσσει μηχανήματα, να κλείνει σχολεία κ.ά. για να προστατεύσει το κοινωνικό σύνολο.
Ειδικοί φορείς, όπως η ΕΜΥ, το Εθνικό Αστεροσκοπείο, ο ΟΑΣΠ και πολλοί άλλοι πλέον θα υπάγονται στο συγκεκριμένο υπουργείο και μαζί με άλλους επιστημονικούς φορείς θα συμμετέχουν σε επιτροπή εκτίμησης κινδύνου που θα συσταθεί και θα ασχολείται με την παρακολούθηση επικίνδυνων φυσικών φαινομένων, την εκτίμηση των κινδύνων για τους ανθρώπους και τις υποδομές, την εκτίμηση της διαβάθμισης κατάστασης ετοιμότητας του κρατικού μηχανισμού και τη λήψη προληπτικών μέτρων.
Ταυτόχρονα απλοποιούνται οι διαδικασίες και καθετοποιούνται οι υπάρχουσες δομές για να αντιμετωπιστούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Στις προβλέψεις περιλαμβάνονται και η άμεση απελευθέρωση πόρων για πρόληψη προσωπικού όπου είναι αναγκαίο, παράκαμψη των διαδικασιών και ό,τι χρειάζεται για να αποκαθίσταται η κανονικότητα. Οσον αφορά το προσωπικό, οι διευθύνσεις τμημάτων των αρμόδιων υπηρεσιών σε κάθε γωνιά της χώρας θα στελεχωθούν υποχρεωτικά με παράγοντες ειδικών προσόντων που θα βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων (ΕΣΚΕΔΙΚ) για κάθε συμβάν πολιτικής προστασίας στην εδαφική τους περιφέρεια.
Ανάλογα με τον κίνδυνο, θα είναι υποχρεωτική η σύγκληση των αρμόδιων φορέων, όπως της Διυπουργικής, ενώ στο ΕΣΚΕΔΙΚ της Πολιτικής Προστασίας θα συμμετέχουν και άλλοι φορείς, όπως ο ΑΔΜΗΕ, τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι για θέματα 112 κ.λπ. Ολοι αυτοί θα αναφέρονται υποχρεωτικά στο ΕΣΚΕΔΙΚ που θα βρίσκεται σε συνεχή επαφή στις αυτοτελείς διευθύνσεις και τα τμήματα Πολιτικής Προστασίας των περιφερειών και των δήμων από υπαλλήλους που θα τα στελεχώσουν.
Επιπλέον, στο νέο νομοσχέδιο προβλέπονται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα προληπτικών επιτάξεων μηχανημάτων και υπηρεσιών, η σύσταση ειδικής θέσης συντονιστή διάσωσης εγκλωβισμένων στο ΕΣΚΕΔΙΚ, η σύνταξη προτύπων αντιμετώπισης κινδύνου ανά είδος (πυρκαγιά, πλημμύρες κ.ά.) για πολίτες και στελέχη του εθνικού μηχανισμού, αλλά και η δημιουργία -ανά περιφέρεια- μητρώου μηχανημάτων έργου και χειριστών στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας με υποχρέωση διακριτού ωραρίου ανά φορέα για την αντιμετώπιση κινδύνου Πολιτικής Προστασίας από το ΕΣΚΕΔΙΚ.
Πρόβλεψη υπάρχει και για τους παραχωρησιούχους (όπως η Αττική οδός), οι οποίοι θα είναι πλέον υποχρεωμένοι να ενημερώνουν για συμβάντα μέσω συνδέσμου που θα ορίσουν με το ΕΣΚΕΔΙΚ, να συντρέχουν τις δυνάμεις Πολιτικής Προστασίας, αλλά και για τη μίσθωση δωματίων και τουριστικών καταλυμάτων για να καλυφθούν ανάγκες στέγασης πολιτών που θα προκύπτουν.