Θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων ήταν η έρευνα της Marc για το «ΘΕΜΑ» της προηγούμενης Κυριακής, η οποία κατέγραφε διακομματική συναίνεση υπέρ της άρσης της μονιμότητας στο Δημόσιο, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να επιλέγει το συνταγματικό πεδίο για να κάνει πολιτική ρελάνς, σε μία ακόμη προσπάθεια να στριμώξει πολιτικά το ΠΑΣΟΚ και να ορίσει την πολιτική ατζέντα με ιδεολογικό πρόσημο.
Εν όψει της επικείμενης εκκίνησης της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος και διαπιστώνοντας την κοινωνική ωρίμαση συγκεκριμένων πρωτοβουλιών, όπως η ίδρυση μη κρατικών – μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, η κυβέρνηση προαναγγέλλει μια ευρεία βεντάλια παρεμβάσεων σε κεφαλαιώδη άρθρα πετώντας την μπάλα στην αντιπολίτευση, καθώς είναι δεδομένο ότι θα απαιτηθούν 180 βουλευτές σε κάποια φάση της αναθεωρητικής διαδικασίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», η κυβέρνηση φιλοδοξεί να ανοίξει την υπόθεση της συνταγματικής αναθεώρησης προς το τέλος του 2025 και έτσι το 2026 να είναι έτος ουσιαστικής συζήτησης για τις παρεμβάσεις που θα γίνουν μετά τις εκλογές. Η παρούσα Βουλή άλλωστε είναι προαναθεωρητική, κάτι που σημαίνει ότι σε αυτό το στάδιο επιλέγονται τα άρθρα που θα αναθεωρηθούν και η επόμενη Βουλή επιλέγει την κατεύθυνση των αλλαγών. Αν ένα άρθρο καταστεί αναθεωρητέο τώρα με 180 ψήφους, στην επόμενη Βουλή απαιτούνται 151 για την αλλαγή του, ενώ αν δεν βρεθεί η αυξημένη πλειοψηφία των 3/5 τώρα, θα είναι αναγκαίες οι 180 ψήφοι σε δεύτερο χρόνο.
Συνεπώς, είναι δεδομένο ότι θα απαιτηθούν ευρύτερες συναινέσεις, αν και θεωρητικά για την ανεύρεση 180 ψήφων αρκεί η σύμπλευση της Ν.Δ. (155 βουλευτές) και του ΠΑΣΟΚ (33 βουλευτές).
Το φθινόπωρο, παράλληλα, θα ληφθούν και οι αποφάσεις για το πρόσωπο που θα χειριστεί από μέρους της Ν.Δ. τη διαδικασία της αναθεώρησης, φυσικά σε άμεση συνεργασία με το Μέγαρο Μαξίμου.
Στις πρόσφατες αναθεωρήσεις είχαν επιστρατευτεί ο κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κώστας Τασούλας, αλλά και ο πρώην βουλευτής Κώστας Τζαβάρας. Κρίσιμο ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει ο γενικός γραμματέας του πρωθυπουργού Στέλιος Κουτνατζής, ενώ εκτιμάται ότι θα συνδράμει σε συμβουλευτικό ρόλο και ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης. Νομικό υπόβαθρο στον στενό πυρήνα του Μεγάρου Μαξίμου έχουν επίσης ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης και ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Γιώργος Μυλωνάκης.
Πανεπιστήμια, Δημόσιο, υπουργοί
Ολο το προηγούμενο διάστημα ο κ. Μητσοτάκης έχει κάνει σαφείς τις προθέσεις του για ευρείες αλλαγές στο Σύνταγμα, με δεδομένο ότι η Ν.Δ. έχει αυτή την περίοδο την πλειοψηφία και μπορεί να δώσει τον τόνο των παρεμβάσεων. Με φόντο την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, ο κ. Μητσοτάκης έχει μιλήσει για την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 16 πετώντας το γάντι στο ΠΑΣΟΚ, καθώς συναίνεση από τα κόμματα της Αριστεράς είναι μάλλον απίθανο να βρει.
Ως προς το Δημόσιο, ο ίδιος μιλά για παρέμβαση στο άρθρο 103 παρ. 4, ενώ διευκρινίζει ότι η άρση της μονιμότητας θα πρέπει να αφορά το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων, τόσο των νεοπροσλαμβανόμενων όσο και αυτών που ήδη υπηρετούν.
Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι αυτή την ώρα είναι δυνατή η απόλυση δημοσίων υπαλλήλων μόνο μετά από οριστική κρίση του Πειθαρχικού Συμβουλίου ή την τελεσίδικη ποινική τους καταδίκη, κάτι που είναι εξαιρετικά χρονοβόρο και αρτηριοσκληρωτικό.
Αφήνουν δε ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξει και πρόσθετη νομοθετική παρέμβαση, εφόσον υπάρξει συνταγματική προσαρμογή, για να τροποποιηθεί το πλαίσιο απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων για διαπιστωμένες μέσω της αξιολόγησης περιπτώσεις αδράνειας.
Μεταξύ των αλλαγών που οραματίζεται το Μέγαρο Μαξίμου συμπεριλαμβάνεται το άρθρο 86, με όσο το δυνατόν μικρότερη εμπλοκή της Βουλής κατά την προσπάθεια της Δικαιοσύνης να ασκήσει δίωξη σε πολιτικό πρόσωπο. Σε αυτή τη λογική, άλλωστε, ο κ. Μητσοτάκης έχει δρομολογήσει και το μοντέλο Τριαντόπουλου προαναγγέλλοντας ότι θα εφαρμοστεί και στην περίπτωση του πρώην υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή.
Ακόμα, ο κ. Μητσοτάκης συζητά το άρθρο 90 για τον τρόπο εκλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης που έχει εγείρει το ΠΑΣΟΚ, ενώ έχει κάνει αναφορά και στο άρθρο 24 που αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, με το βλέμμα στην ανάγκη για ένα νέο σημείο τομής μεταξύ της χάραξης των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι ο κ. Μητσοτάκης είχε προαναγγείλει συνταγματική παρέμβαση και στο άρθρο 30 που ορίζει τον τρόπο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας την περίοδο που πρότεινε για το ύπατο πολιτειακό αξίωμα τον κ. Τασούλα.
Ο κ. Μητσοτάκης έχει πλέον ταχθεί υπέρ μίας και μοναδικής εξαετούς θητείας του πρώτου πολίτη της χώρας. Παράλληλα, κυβερνητικά στελέχη φωτογραφίζουν και το άρθρο 51 προς αναθεώρηση ώστε να κατοχυρωθεί και συνταγματικά η επιστολική ψήφος, την οποία η κυβέρνηση επιδιώκει να εφαρμόσει και στις εθνικές εκλογές για τους εντός Ελλάδος ψηφοφόρους, όπως έγινε στις ευρωεκλογές του 2024 χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.
Αυτές είναι οι επτά αλλαγές στο Σύνταγμα που προτείνει η κυβέρνηση
Πρέσινγκ και αξιολόγηση
Αντιλαμβανόμενος τον δισταγμό των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ιδίως της Χαριλάου Τρικούπη, ως προς τα θέματα του Δημοσίου, ο κ. Μητσοτάκης έχει επιλέξει την πλαγιοκόπηση, με το βλέμμα και στους κεντρώους ψηφοφόρους που μπορεί να ταλαντεύονται μεταξύ των δύο κομμάτων. Στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου θυμούνται, άλλωστε, το ηλεκτροσόκ που είχε προκαλέσει στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ η ευθεία τοποθέτηση του πρώην υπουργού Κώστα Σκανδαλίδη υπέρ της άρσης μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων.
Ευρύτερα, η κυβέρνηση επενδύει στις παρεμβάσεις στο Δημόσιο κρίνοντας ότι οι ιδιωτικοί υπάλληλοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες ζητούν να μην αντιμετωπίζεται το κράτος ως ιερή αγελάδα, ενώ και πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι ζητούν την αξιολόγηση ως εργαλείο υπηρεσιακής ανέλιξης.
Ηδη την Παρασκευή, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης προανήγγειλε τη διεύρυνση του μπόνους παραγωγικότητας που αφορά δημοσίους υπαλλήλους σε θέσεις ευθύνης, ενώ το υπουργείο Εσωτερικών διά του υπουργού Θεόδωρου Λιβάνιου παρουσιάζει τον νέο σχεδιασμό για τα Πειθαρχικά του Δημοσίου με την ενεργοποίηση στελεχών από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για ταχύτερη επεξεργασία των εκκρεμών υποθέσεων που λιμνάζουν.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση δεν θέλει να εγκλωβιστεί στη μονοθεματική ατζέντα των Τεμπών, στην οποία επενδύουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Πάντως, και άλλες μετρήσεις που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας μετά τη Marc την περασμένη Κυριακή (Metron Analysis για το MEGA, Opinion Poll για το ACTION24) δείχνουν τη Ν.Δ. να γράφει «3» μπροστά στην εκτίμηση ψήφου, κάτι που σημαίνει ότι το κόμμα καταφέρνει να ξαναμιλήσει με κρίσιμα ακροατήρια.
Παράλληλα, για πρώτη φορά μετά από καιρό η κυβέρνηση βάζει ατζέντα με θέματα που αφενός την ευνοούν πολιτικά και αφετέρου στριμώχνουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Σε αυτή τη ρότα θα συνεχίσει, με επόμενο ορόσημο το Υπουργικό Συμβούλιο της ερχόμενης Τετάρτης.