Από τους κερδισμένους παίκτες στην αγορά φαρμάκων θα είναι για την επόμενη τετραετία εκείνοι οι οποίοι διαθέτουν τοπικό εργοστάσιο παραγωγής φαρμάκων στην Ευρώπη, συνεπώς και στην Ελλάδα. Μάλιστα πολλοί είναι εκείνοι οι ανεξάρτητοι παρατηρητές της ευρωπαϊκής αγοράς φαρμάκων, οι οποίοι διαβλέπουν ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία θα διευρύνει στο ορατό μέλλον τις δυνατότητες και τις δραστηριότητές της και στο τομέα των καινοτόμων φαρμάκων.
Αυτά δηλώνει στο powergame.gr ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της μεγάλης ελληνικής φαρμακευτικής εταιρείας, DEMO ΑΒΕΕ, Δημήτρης Δέμος, ο οποίος ξεκαθαρίζει ότι η DEMO αναμένεται και στο εγγύς μέλλον να μας εκπλήξει ευχάριστα, όσον αφορά τον τομέα των εμβληματικών επενδύσεων στον χώρο της ιδίας της παραγωγής τελικών φαρμακευτικών προϊόντων, αλλά και δραστικών ουσιών.
Τέλος, ο Δημήτρης Δέμος μας εξηγεί ότι η εταιρεία υλοποιεί ευρύτερες και ακόμη πιο εμβληματικές επενδύσεις στην Βιομηχανική Περιοχή Τρίπολης, σε σχέση με όσα είχε ο ίδιος ανακοινώσει στα μέσα του 2024 από την πρωτεύουσα της Αρκαδίας, και μάλιστα ο ίδιος δηλώνει ότι τα μεγάλα έργα της DEMO στην Τρίπολη ολοκληρώνονται με πιο γοργούς ρυθμούς, σε σχέση με ό,τι είχε προγραμματίσει η ίδια η εταιρεία.
Η πλήρης συνέντευξη του Δημήτρη Δέμου στο powergame.gr έχει ως εξής:
Κύριε πρόεδρε, ποια στοιχεία θα σταχυολογούσατε ως τα πιο ενδιαφέροντα και τα πιο σημαντικά από την πρόσφατη επίσκεψή κλιμακίου του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου στο έργο Βιοτεχνολογίας της DEMO, στον Άγιο Στέφανο της Αττικής;
Θα ήθελα να επισημάνω ένα γεγονός παρά πολύ σημαντικό, πού ίσως δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητό στην Ελλάδα: τη σπουδαιότητα της επένδυσης αυτής, όχι μόνο για τα ελληνικά δεδομένα αλλά και για τα ευρωπαϊκά. Η έκθεση του Μάριο Ντράγκι ανέδειξε εμφατικά το έλλειμμα στο κομμάτι της καινοτομίας, συμπεριλαμβάνοντας ξεκάθαρα τη Βιοτεχνολογία ως έναν από αυτούς τους κλάδους. Πράγματι, η Ευρώπη αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει πρόβλημα, έχει μείνει πίσω στον τομέα της βιοτεχνολογικής έρευνας και οποιαδήποτε επένδυση γίνεται προς τον κλάδο είναι ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Για αυτό, υποδεχτήκαμε ευρωπαίους αξιωματούχους, δεύτερη φορά σε ένα εξάμηνο, ώστε να ενημερωθούν για την επένδυση αυτή.
Θα λέγατε ότι χρειάζονται επίσης πρόσθετα μέτρα εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης, προκειμένου να προχωρήσουν ταχύτερα και πιο μαζικά οι μεγάλες επενδύσεις της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας;
Οι προκλήσεις και οι καθυστερήσεις στις επενδύσεις είναι ένα συνολικό πρόβλημα που δεν αγγίζει μόνο τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας. Αυτήν τη στιγμή, η λογική του ελατηρίου στην οικονομία που προσδοκούσαμε όλοι κατά την περίοδο των μνημονίων έχει έρθει και δυστυχώς, η έλλειψη δυναμικού στις κατασκευές δημιουργεί μια πολύ σημαντική καθυστέρηση. Παράλληλα, εφόσον εγκρίνονται νέα και μεγάλα έργα στην φαρμακοβιομηχανία είναι απαραίτητο να δοθεί ταυτόχρονα και το χρονικό όριο για να ολοκληρωθούν αυτές οι επενδύσεις- όπως, επίσης, και να υπάρχει μια προβλεψιμότητα του αναπτυξιακού νόμου της φαρμακοβιομηχανίας για τα χρόνια μπροστά.
Ως προς τα χρονοδιαγράμματα, τα οποία μας είχατε εκθέσει στην Τρίπολη, στα μέσα του 2024, όλα πάνε καλά; Πότε ολοκληρώνεται το ομολογουμένως πολύ μεγάλο επενδυτικό σχέδιο της DEMO;
Το έργο πάει καλά και βαδίζουμε με πολύ γοργούς ρυθμούς προς την ολοκλήρωση. Η πραγματικότητα είναι πως, αυτήν τη στιγμή στο έργο, υλοποιούμε περισσότερες επενδύσεις από αυτές που είχαμε προγραμματίσει, για να έχουμε ακόμα μεγαλύτερη καθετοποίηση και παραγωγικότητα. Πρέπει να λάβουμε υπόψη, ότι για μια φαρμακοβιομηχανία μεσολαβούν αρκετά στάδια, από το τέλος της κατασκευής μέχρι την παραγωγική έναρξη, όπως για παράδειγμα οι πιστοποιήσεις από διεθνείς οργανισμούς φαρμάκων, τόσο των εγκαταστάσεων όσο και των προϊόντων που θα παραχθούν σε αυτές .
Να περιμένουμε και νέες ανακοινώσεις για νέες επενδύσεις από την DEMO; Υπάρχει κάτι το οποίο δρομολογείται ήδη και θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποια αρχικά στοιχεία;
Παρατηρούμε ότι τον τελευταίο καιρό, υπάρχει μια τάση αποπαγκοσμιοποίησης και παροχής κινήτρων όλων των μορφών, πέραν των επενδυτικών, για την ενίσχυση της τοπικής παραγωγής φαρμάκων στην Ευρώπη. Το επιβεβαίωσε, άλλωστε, και η κα Φον Ντεν Λάιερ στην εναρκτήρια ομιλία της δεύτερης Προεδρίας, κατά την αναφορά της στο Critical Medicines Act, που φέρει ιδιαίτερο βάρος για την τοπική φαρμακοβιομηχανία της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο, σχεδιάζουμε ακόμα μεγαλύτερες επενδύσεις. Πιστεύουμε ότι στο προσεχές μέλλον θα σας εκπλήξουμε ευχάριστα.
Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες αποφάσεις της εταιρείας, όσον αφορά τον προσανατολισμό της εντός της φαρμακευτικής έρευνας και της ανάπτυξης; Σε ποιους τομείς να περιμένουμε ευχάριστες εκπλήξεις από την DEMO;
Πολλές φορές έχουμε την τάση να συγκρίνουμε την ελληνική φαρμακοβιομηχανία με τις πολυεθνικές εταιρίες που βγάζουν καινοτόμα φάρμακα. Καλό είναι να λάβουμε υπόψη, ότι όλες οι πολυεθνικές, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, έχουν ιστορία άνω των εκατό χρόνων. Άρα, λοιπόν, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία, θα έλεγα πως βρίσκεται στη «μέση ηλικία», γιατί σχεδόν όλοι μετράμε 60 με 65 χρόνια λειτουργίας. Έχω την πεποίθηση, ότι βρισκόμαστε σε ιστορικό σημείο για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία και για όσους διαβλέπουν στην μακροπρόθεσμη προοπτική της εταιρείας τους να ασχοληθούν με καινοτόμες λύσεις. Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή επενδύουμε πολύ δυνατά και στο κομμάτι της Βιοτεχνολογίας, καθώς επίσης και σε φάρμακα και μορφές που θα βρεθούν σε καθεστώς πνευματικής ιδιοκτησίας. Δε θα ήθελα να αναφερθώ με μεγαλύτερη λεπτομέρεια για τα καινοτόμα προϊόντα της εταιρίας, αλλά μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, θα δούμε αρκετές καινοτομίες και διπλώματα ευρεσιτεχνίας από την εταιρεία μας.
Πόσο σας προβληματίζει, κύριε πρόεδρε, το γεγονός ότι πλανάται στην διεθνή ατμόσφαιρα το ισχυρό, μάλλον, ενδεχόμενο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να επιβάλλει πολύ σοβαρούς δασμούς στα φάρμακα;
Παρακολουθώντας, γενικά, το πρώτο κύμα επιβολής δασμών εκ μέρους του Τραμπ, καταλάβαμε λίγο ποια είναι η λογική πίσω από αυτό. Βλέπει πού έχει παραγωγικό έλλειμμα η Αμερική, και πώς θα δημιουργήσει παραγωγικές επενδύσεις στη χώρα του. Είναι γεγονός ότι ένας από τους κλάδους με συντριπτικό έλλειμα επενδύσεων είναι αυτός του Φαρμάκου. Γιατί, αυτή τη στιγμή, ναι μεν κινείται προς την καινοτομία με πολύ δυναμικό τρόπο -στη Βιοτεχνολογία, στις γενετικές θεραπείες και σε όλα τα αποκαλούμενα Advanced Therapy Medicinal Products (Φαρμακευτικά Προϊόντα Προηγμένης Θεραπείας). Όμως, τα κλινικά ισοδύναμα και γενόσημα φάρμακα, σε όλη τη μορφή, παράγονται σχεδόν αποκλειστικά εκτός Αμερικής. Άρα αναμένουμε σημαντικότατους δασμούς, όχι τόσο προς την Ευρώπη, όσο κυρίως προς την Ινδία.
Και αυτό, επειδή η Ευρώπη αγοράζει καινοτόμα φάρμακα από την Αμερική, άρα το ισοζύγιο είναι σαφώς λιγότερο, αφού στην Ευρώπη διαθέτουμε ένα προηγμένο σύστημα υγείας, σε σχέση με την Ινδία, η οποία δεν αγοράζει σε ποσότητες και αξίες τα καινοτόμα φάρμακα που παράγει η Αμερική. Συνεπώς, θεωρούμε ότι θα έχει και η Ευρώπη δασμούς, και η Ινδία σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.
Όμως, σε αυτές τις περιπτώσεις, των παγκόσμιων εμπορικών πολέμων, δεν γνωρίζει κανείς ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στους ενδιάμεσους. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, αν επιβληθούν τεράστιοι δασμοί από την Αμερική προς την Ινδία για εισαγωγή φαρμάκων, η δεύτερη να στραφεί για την πώληση της πλεονάζουσας χωρητικότητας προς την Ευρώπη, τον δεύτερο μεγαλύτερο οικονομικό παράγοντα, παγκοσμίως, σε μέγεθος αγοράς.
Γεγονός που αποτελεί σημείο προβληματισμού, καθώς από τη μία πλευρά η Πρόεδρος Φον Ντεν Λάιερ ζητά πριμοδότηση της τοπικής φαρμακοβιομηχανίας και από την άλλη, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί να μην υπάρξει συμπίεση τιμών, όπως στην περίπτωση των ΑΠΕ, όχι αυτήν τη φορά από την Κίνα, αλλά από την Ινδία λόγω της τεράστιας χωρητικότητας που διαθέτουν.
Ο διακηρυγμένος στόχος του Προέδρου των ΗΠΑ για υψηλούς δασμούς στα φάρμακα έχει προκαλέσει κάποιον επαναπροσανατολισμό στις εξαγωγικές βλέψεις και προοπτικές, τις οποίες έχει διαμορφώσει η DEMO για τα αμέσως προσεχή χρόνια;
Βάσει του χρονοδιαγράμματός μας, η είσοδός μας στην Αμερικάνικη αγορά έρχεται μετά το τέλος της θητείας του Τραμπ. Οπότε, θεωρούμε ότι μέχρι τότε πολλά πράγματα μπορούν να αλλάξουν, σε ένα τόσο ευμετάβλητο περιβάλλον.
Κύριε πρόεδρε, πόσο αισιόδοξος είστε ότι η Ε.Ε. θα καταφέρει να επιτύχει την πολυπόθητη αυτονομία της, τόσο σε τελικά φαρμακευτικά προϊόντα όσο και σε δραστικές ουσίες, προκειμένου να μην ξαναζήσει ό,τι πέρασε εν μέσω της πρόσφατης πανδημίας του νέου κορονοϊού;
Παρακολουθώντας την ευρωπαϊκή στρατηγική και παρατηρώντας τις σχετικές ενέργειες, όσον αφορά στα critical medicines αλλά και στα συστήματα προμηθειών των χωρών της ΕΕ, που αναμένεται να έχουμε μια καινούρια κατευθυντήρια γραμμή, θεωρούμε ότι όποιος διαθέτει τοπικό εργοστάσιο στην Ευρώπη που παράγει φάρμακα θα είναι από τους κερδισμένους στην επόμενη τετραετία. Παρόλα αυτά, κρατώντας μια υποσημείωση για τους παγκόσμιους δασμούς και τον ανταγωνισμό που μπορεί να μας έρθει ξαφνικά από την Ινδία.