Σας έχει συμβεί να αναζητήσετε κάτι στο κινητό σας μέσω της μηχανής αναζήτησης της Google και μετά από λίγο να δείτε μια απολύτως σχετική διαφήμιση στο newsfeed σας στο Facebook ή σε κάποιον άλλο ιστότοπο που θα επισκεφτείτε από τον σταθερό σας προσωπικό υπολογιστή.
Το πιθανότερο είναι ναι, ακόμα κι αν όχι όμως ο λόγος έγκεται στους μηχανισμούς καταγραφής των κινήσεών μας που έχουν υιοθετήσει οι παραπάνω εταιρείες.
Οι κολοσσοί της τεχνολογίας έχουν μάλιστα βαφτίσει την εν λόγω διαδικασία «στοχευμένη» διαφήμιση κι ευαγγελίζονται ότι η «εξατομίκευση των αποτελεσμάτων» εξοικονομεί στους χρήστες χρόνο και κόπο. Πέρα από αυτά βέβαια θα ελεγε κανείς ότι διασφαλίζει στις ίδιες της εταιρείες αμέτρητο χρήμα. Όσο για τους χρήστες, πολλοί είναι εκείνοι που εκτιμούν πως πέρα από την παρακολούθησή τους, περιορίζει αισθητά τους ορίζοντές τους.
Αν ανήκετε στους τελευταίους, να ξέρετε ότι υπάρχει λύση η οποία ακούει στο όνομα DuckDuckGo. Τι είναι το DuckDuckGo; Μια εναλλακτική μηχανή αναζήτησης η οποία βάζει σε απόλυτη προτεραιότητα την ιδιωτικότητα του χρήστη και δεν τον παρακολουθεί. Και η αλήθεια είναι πως δεν είναι μόνο δυνατό αλλά είναι και κεδροφόρο, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Γκάμπριελ Ουέινμπεργκ, CEO και ιδρυτής της εταιρείας.
«Το DuckDuckGo αποτελεί μια κερδοφόρα επιχείρηση από το 2014 κι αυτό χωρίς να χρειάζεται να αποθηκεύσει κανένα προσωπικό δεδομένο των ατόμων που χρησιμοποιούν την μηχανή αναζήτησης» τονίζει χαρακτηριστικά ο Ουέινμπεργκ σε πρόσφατο άρθρο του και προσπαθεί να εξηγήσει κατά πόσο και με ποιο τρόπο κάτι τέτοιο είναι εφικτό.
«Ό,τι ψάχνει κανείς στο DuckDuckGo είναι απόρρητο ακόμα κι από την ίδια την εταιρεία και μάλιστα είμαστε περήφανοι για το επιχειρηματικό μας μοντέλο το οποίο είναι κεδροφόρο χωρίς να εμπορευματοποιεί τις προσωπικές σας πληροφορίες» τονίζει ο Ουέινμπεργκ.
«Επί της ουσίας προσφέρουμε μια εναλλακτική της μηχανής αναζήτησης της Google (στην διεύθυνση http://duckduckgo.com) με πρόσθετες εφαρμογές κι επεκτάσεις οι οποίες σας προστατεύουν από την Google, το Facebook και άλλους τεχνολογικούς παίκτες που συνηθίζουν να εντοπίζουν και να καταγράφουν τις διαδικτυακές σας κινήσεις, οπουδήποτε κι αν κινείστε».
«Ο μεγάλος μύθος»
Τούτων λεχθέντων, ο ιδρυτής του DuckDuckGo αναφέρεται και στο «Μεγάλο Μύθο» των προαναφερθέντων εταιρειών. «Το ότι οι μηχανές αναζήτησης χρειάζεται να εντοπίζουν το προσωπικό σας ιστορικό για να μπορούν να σας παρέχουν καλύτερα αποτελέσματα ή για να επιβιώνουν αφού μόνο έτσι βγάζουν κέρδη είναι μεγάλο ψέμα».
«Η πλειονότητα των εσόδων των μηχανών αναζήτησης, συμπεριλαμβάνομένης και της Google, προέρχονται από τα keywords κι όχι από τα δεδομένα των χρηστών. Δεν χρειάζεται να γνωρίζουν το ιστορικό της περιήγησή σας ή τόσες άλλες πληροφορίες για εσάς, ούτε χρειάζεται να εγγραφείτε οπουδήποτε για να λειτουργήσουν. Οι εταιρείες που θέλουν να διαφημιστούν αγοράζουν keywords όχι «άτομα». Εάν κάνετε μια αναζήτηση με την λέξη αυτοκίνητο, για παράδειγμα, θα πρέπει κανονικά να βρείτε κάτι σχετικό, έστω και διαφήμιση, με αυτοκίνητο κι όχι κάτι που βρήκατε και στο παρελθόν».
«Αυτό είναι το βασικό μοντέλο. Όταν ψάξετε στο DuckDuckGo, θα σας δείξουμε λοιπόν μια διαφήμιση που σχετιζεται με τις λέξεις-κλειδιά που πληκτρολογήσατε. Κι αυτό είναι όλο. Και μάλιστα λειτουργεί κι αποδίδει. Δεν κρατάμε τις προσωπικές πληροφορίες ή αναζητήσεις σας. Κάθε φορά που επισκέπτεστε το DuckDuckGo είναι σαν να το επισκέπτεστε για πρώτη φορά».
Όπως επισημαίνει ο δημιουργός του Duckduckgo το μεγλύτερο μέρος των κερδών της μηχανής αναζήτησης της Google προέρχεται μέσω των keywords οπότε δεν θα έπρεπε να μας κατασκοπεύει. Γιατί λοιπόν το κάνει; «Επειδή η Google δεν είναι μια εταιρεία αναζήτησης αλλά μια διαφημιστική εταιρεία. Στην Google, οι αναζητήσεις σας παρακολουθούνται, καταγράφονται και συσκευάζονται σε ένα προφίλ δεδομένων για τους διαφημιζόμενους, ώστε οι τελευταίοι να μπορούν να σας ακολουθούν διαδικτυακά μέσω ενοχλητικών διαφημίσεων που έχουν ενσωματωθεί σε εκατομμύρια ιστοτόπους κι εφαρμογές μέσω του τεράστιου δικτύου που διαθέτει η εταιρεία. Κάπως έτσι αν αναζητήσετε κάτι στο Google θα αρχίσετε να βλέπετε σχετικές με αυτό διαφημίσεις σχεδόν σε όποιον ιστότοπο επισκεφτείτε. Η πολιτική απορρήτου που ακολουθούμε είναι πολύ αυστηρή».
Η Google, το Facebook και η «ανατριχιαστική» γραμμή
Ο Έρικ Σμίτ, πρώην διευθύνων σύμβουλος και πρόεδρος της Google, είχε δηλώσει στο παρελθόν ότι «η πολιτική της εταιρείας στα παραπάνω θέματα είναι να τραβά τα όρια μέχρι να φτάσει την λεπτή διαχωριστική γραμμή – την οποία ονομάζει χαρακτηριστικά «creepy line» (ανατριχιαστική γραμμή) – χωρίς ωστόσο ποτέ να την υπερβαίνει για να υποστεί τις επιπτώσεις».
Κατά πολλούς χρήστες βέβαια την έχει ήδη υπερβεί εδώ και καιρό. Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι η Google διαθέτει αυτή τη στιγμή κρυμμένους trackers(ιχνηλάτες) στο 76% των ιστότοπων του παγκόσμιου ιστού, παρακολουθώντας την συμπεριφορά σας. Αντιστοίχως και η Facebook έχει κρυμμένους trackers σε περίπου 25% των σελίδων της, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Διαφάνειας του Διαδικτύου Princeton ( Princeton Web Transparency & Accountability Project). Το πιο πιθανό λοιπόν είναι Google και / ή Facebook να σας παρακολουθούν στους περισσότερους ιστότοπους που επισκέπτεστε, πέρα από το να ανιχνεύουν τις κινήσεις σας όταν χρησιμοποιείτε τα δικά τους προϊόντα.
Αποτέλεσμα της προαναφερθείσας πολιτικής των ανωτέρω εταιρειών είναι η συγκέντρωση αμέτρητων δεδομένων των χρηστών του διαδικτύου- τα ενδιαφέροντά σας, οι προηγούμενες σας αγορές κι οι αναζητήσεις σας, το ιστορικό της τοποθεσίας σας και άλλα… – τα οποία αποθηκεύουν επ “αόριστον και τα χρησιμοποιούν για «στοχευμένη» διαφήμιση η οποία σας ακολουθεί κατά πόδας όπου κι αν κινείστε.
«Το εν λόγω διαφημιστικό σύστημα είναι έτσι σχεδιασμένο που επιτρέπει την υπερ-στόχευση με όλες τις απρόβλεπτες συνέπειες που αυτή έχει και οι οποίες τον τελευταίο καιρό βλέπουν σιγά-σιγά το φως της δημοσιότητας. Τρανό παράδειγμα το σκάνδαλο των Cambridge Αnalytica και Facebook, η επιθέσεις χάκερ και η κλοπή προσωπικών δεδομένων και άλλα» τονίζει ο επικεφαλής του DuckDuckGo.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω γεννάται ένα και βασικό ερώτημα : είναι πράγματι η καταγραφή των προσωπικών μας δεδομένων και κινήσεων απαραίτητες για να επιβιώσουν τέτοιου είδους εταιρείες ώστε να μας προσφέρουν δωρεάν τα προϊόντα τους. Είναι αυτός ο μόνος δυνατός τρόπος για να επιχειρούν;
Σύμφωνα με τον ιδρυτή του DuckDuckGo δεν είναι. «Οι εταιρείες μάλιστα θα ήταν και πάλι κεδροφόρες ακόμα κι αποφάσιζαν να καταργήσουν όλους τους ανιχνευτές που έχουν σπείρει στο διαδίκτυο».
Αυτή η «κατασκοπεία» των χρηστών, τους βοηθά να συναγωνίζονται μεταξύ τους και να πολλαπλασιάζουν τα κέρδη τους. Ωστόσο θα επιβίωναν και χωρίς να πατούν την «ανατριχιαστική» γραμμή. Κι αυτό γιατί χαίρουν ήδη αμέριστης αναγνώρισης οπότε και δεν χρειάζεται τα επιχειρηματικά τους μοντέλα να είναι τόσο διεισδυτικά. Το να απομυζούν και την τελευταία δυνατότητα κέρδους εις βάρος της ιδιωτικής ζωής, της δημοκρατίας και της κοινωνίας είναι απλά επιλογή τους, όχι ανάγκη» καταλήγει ο Ουέινμπεργκ.
30 εκατ,. αναζητήσεις σε μια ημέρα
Τα σίγουρο είναι πως η συζήτηση έχει ήδη αρχίσει μετά και τα σκάνδαλα που έχουν απασχολήσει εντόνως την κοινή γνώμη έχοντας αναθερμάνει το θέμα της παρεμβατικότητας ή αλλιώς της «ανατριχιαστικής» αυτής γραμμής στην οποία ακροβατούν οι παραπάνω εταιρείες.
Αυτό μαρτυρά και η ανοδική πορεία του DuckDuckGo, το οποίο πρόσφατα συμπλήρωσε ένα σημαντικό ορόσημο, αυτό των 30 εκατομμυρίων αναζητήσεων μέσα σε μια ημέρα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τον περασμένο Ιανουάριο το DuckDuckGo έκανε 16 εκατομμύρια αναζητήσεις καθημερινά.
Παρά την μεγάλη αύξηση επισκεψιμότητας, ο αριθμός των αναζητήσεων που πραγματοποιούνται μέσω του DuckDuckGo είναι αστείος μπροστά στα νούμερα του Google, όπου καθημερινά πραγματοποιούνται 3.5 δισεκατομμύρια αναζητήσεις. Για ένα ακόμα καλύτερο μέτρο σύγκρισης, στην Google πραγματοποιούνται περί τα 30 εκατ. αναζητήσεις κάθε 15 λεπτά….
Μεγάλες μάλιστα είναι και οι διαφορέςστην κίνηση κι εν συγκρίσει με τις λοιπές μηχανές αναζήτησης, όπως αυτές των Yahoo, Bing, Ask κλπ σύμφωνα με το NetMarketShare.com.
Το κίνημα ωστόσο #deletefacebook, το οποίο προβληματίζει μέχρι και την ίδια την Facebook αποδεικνύει ότι η τάση αλλάζει κι αν οι εταιρείες δεν κινηθούν γρήγορα προς μια πιο σεβαστική προς τους χρήστες πλοήγηση δεν είναι απίθανο οι χρήστες του DuckDuckGo να αυξηθούν με πολλαπλάσιους ρυθμούς στο μέλλον.