Το ζήτημα της πρόωρης μείωσης του αφορολόγητου από το 2019, ο επαναυπολογισμός του ΕΝΦΙΑ, η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν τα μεγαλύτερα αγκάθια εκ των 88 προαπαιτούμενων της τέταρτης αξιολόγησης.
Πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μιλώντας σε Έλληνες δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες ανέφεραν πως αν και η έξοδος από το πρόγραμμα είναι εφικτή, ακόμη δεν έχει διασφαλιστεί η βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
«Θα πρέπει να συνεχιστεί η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων σε βάθος πενταετίας», ανέφεραν και πρόσθεσαν πως υπάρχουν δυο προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη της Ελλάδος, ήτοι η μείωση του χρέους μέσω της εφαρμογής αξιόπιστων μέτρων που θα πείσουν για τη βιωσιμότητα και η επίτευξη ανάπτυξης μέσα από συγκεκριμένες παρεμβάσεις.
Οι ίδιες πηγές ανάφεραν πως υπάρχουν ζητήματα που επηρεάζουν το πρόγραμμα, ήτοι εξωγενείς παράγοντες όπως οι εξελίξεις με την Τουρκία ή οι ιταλικές εκλογές, αλλά και τα stress tests των τραπεζων. «Είναι μια αβεβαιότητα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το Μάιο», ανέφεραν οι ίδιες πηγές.
Για τα 88 προαπαιτούμενα είπαν πως τα πλέον ευαίσθητα και χρονοβόρα μέτρα σχετίζονται με το αφορολόγητο και τα αντίμετρα όπου υπάρχει μεγάλη διαφορά προβλέψεων μεταξύ της ΕΕ και του ΔΝΤ.
Όπως τονίστηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί πως τόσο το 2019 όσο και το 2020 η δημοσιονομική κατάσταση θα επιτρέψει την ενεργοποίηση των αντίμετρων, ενώ το ΔΝΤ βλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% και θεωρεί πως θα πρεπει να ενεργοποιηθεί η μείωση του αφορολόγητου από την 1η Ιανουαρίου 2019 και να μην ισχύσουν τα αντίμετρα που έχει θεσπίσει η Βουλή.
Ακόμη οι πηγές της ΕΕ χαρακτήρισαν ως σημαντικά και χρονοβόρα προαπαιτούμενα τον επαναυπολογισμό του ΕΝΦΙΑ και τα ζητήματα που σχετίζονται με την ενέργεια και τις αποκρατικοποιήσεις.
Για την παρουσία του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα οι πηγές ανάφεραν πως η συμμετοχή του Ταμείου είναι σημαντική για μια σειρά από χώρες. «Προς το παρόν βλέπουμε πως το ΔΝΤ θελει να ενεργοποιήσει το προγράμμα του αλλά αυτό δεν έχει ακομη κλειδώσει . Η μπάλα ειναι στο μέτωπο του ΔΝΤ που πρεπει να γίνει πιο ρεαλιστικό στο ζητήμα του χρεους για να έρθει πιο κοντα σε αυτα που έχει ορίσει το Eurogroup», είπαν και διευκρίνισαν πως εάν υπάρξει πρόγραμμα του Ταμείου θα είναι δίμηνο και θα εκπνεύσει με το πρόγραμμα του ESM.
Οι πηγές ανέφεραν πως η επόμενη τριετία είναι εξαιρετικά κρίσιμη στο σκέλος της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων. Αλλά υπάρχουν και κίνδυνοι. Όπως τόνισαν υπάρχει εκλογικός κύκλος και ενδεχόμενως να μην υπάρχει ισχυρή ιδιοκτησία του προγράμματος. Υπάρχουν ρίσκα σχετικά με την αδύναμη δημόσια διοίκηση και την πιθανότητα να υπάρχουν υπαναχωρήσεις από τις εφαρμοσμένες πολιτικές. Κίνδυνοι πηγάζουν και από τη μειωμένη ικανότητα της κυβέρνησης να αντισταθεί στα κατεστημένα συμφέροντα.
Στην ίδια βάση ένα ρίσκο είναι να παρερμηνευτεί η αναπτυξιακή δυναμική και να υπάρξει εφησυχασμός. «Η ανάπτυξη θα διατηρηθεί μόνο μέσα από τις μεταρρυθμίσεις», τόνισαν οι πηγές και προσέθεσαν πως «η Ελλάδα έχει πρόβλημα με την εικόνα της (image problem) διότι υπάρχει σκεπτικισμός για τη μεταρρυθμιστική της προσήλωση».
Για το χρέος ανέφεραν πως αυτό που προέχει είναι να υπάρξει μια αξιόπιστη στρατηγική ελάφρυνσης του χρεους που θα είναι σχεδιασμένη ώστε να δίνει «κίνητρα» στην Ελλάδα να συνεχίζει τις μεταρρυθμίσεις.
Η ελάφρυνση του χρέους θα περιλαμβάνει ένα μηχανισμό απομείωσης συνδεδεμένο με την ονομαστική ανάπτυξη της χώρας, ένα πακέτο με μεσοπρόθεσμα μέτρα που θα προβλέπει επεκτάσεις ωριμάνσεων έως και 15 έτη, τη χρησιμοποίηση των αδιάθετων κεφαλαίων του ESM για τη βελτίωση του προφίλ του ελληνικού χρεους (εξαγορά δανείων ΔΝΤ), αλλά και την επιστροφή των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες (SMP) ύψους 4 δις ευρώ έως το 2022 για να κατευθυνθούν σε δημόσιες επενδύσεις.
Για την προληπτική γραμμή στήριξης οι πηγές εμφανίσθηκαν αρνητικές. «Δεν θεωρούμε πως η δωδεκάμηνη προληπτική γραμμή από τον ESM συγκεντρώνει πολλά πλεονεκτήματα έναντι του μαξιλαριού ασφαλείας των 20 δις ευρω ειδικά όταν μια προληπτική γραμμή θα απαιτήσει κοινοβουλευτικές εγκρίσεις», ανάφεραν.
Για το ενδεχόμενο τεχνικής παράτασης του προγράμματος οι πηγές της ΕΕ επεσήμαναν πως αυτό δεν εξετάζεται. Αναγνώρισαν πάντως πως υπάρχουν πολλά μετακινούμενα κομμάτια για να πάμε στη συμφωνία – πακέτο τον Αύγουστο.
Για τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών ανέφεραν ότι το πως θα καλυφθούν θα εξαρτηθεί από το εάν θα εμφανιστούν στο βασικό ή στο ακραίο σενάριο. «Τα τέστ αντοχής των τραπεζων γίνονται από τον ESM και όχι από το ΔΝΤ», σημείωσαν οι πηγές.