Περίπου 65.000 πουέρτορικανοί εγκατέλειψαν πέρυσι την πτωχευμένη πρωτεύουσα του νησιού των ΗΠΑ αναζητώντας σε κάποιο άλλο μέρος του πλανήτη μια καλύτερη τύχη. Ωστόσο μια ομάδα ιδιωτών τραπεζιτών κινήθηκαν ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση.
Όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία η ομάδα αυτή εγκαταστάθηκε στο Πουέρτο Ρίκο κι έκτοτε δημιουργεί όλο και περισσότερα υπεράκτια τραπεζικά ιδρύματα, γνωστά κι ως International Financial Entities (IFE), οι οποίες οφείλουν την δημιουργία τους στον νόμο του 2012 που είχε θεσπίσει το Πουέρτο Ρίκο.
Μέχρι στιγμής υπάρχουν 44 IFE, με τις 18 να έχουν ανοίξει τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέταξε η οικονομική ρυθμιστική αρχή των ΗΠΑ. «Μόνο τους τελευταίους έξι μήνες κλείσαμε επτά συμφωνίες για διεθνείς τράπεζες» αναφέρει ο Ράιαν Κρίστιανσεν, πρόεδρος της Christiansen Commercial Real Estate, ενός μεσιτικού γραφείου με έδρα στο Πουέρτο Ρίκο το οποίο αναλαμβάνει κατά κύριο λόγο την μίσθωση επαγγελματικών χώρων.
Οι φορολογικοί εμπειρογνώμονες αποδίδουν μέρος της εισροής αυτών των τραπεζικών ιδρυμάτων σε ένα ελάχιστα γνωστό παραθυράκι του νόμου το οποίο μπορεί να εκμεταλλευτεί η δομή ενός τέτοιου ιδρύματος. Σύμφωνα με αυτό επιτρέπεται στους μη Αμερικανούς κατόχους λογαριασμών να τοποθετούν τα χρήματα τους στο Πουέρτο Ρίκο ανώνυμα και ενδεχομένως να αποφεύγουν τη φορολογία της χώρας τους τη στιγμή που επωφελούνται από τη σταθερότητα και την ασφάλεια των ΗΠΑ.
Η εν λόγω δυνατότητα γίνεται όλο και πιο ελκυστική εξαιτίας του νέου παγκόσμιου συστήματος δημοσιοποίησης των οικονομικών στοιχείων που θα τεθεί σε ισχύ τον Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με το κοινό πρότυπο αναφοράς του νέου συστήματος, περισσότερες από 100 χώρες έχουν συμφωνήσει να ανταλλάσουν μεταξύ τους στοιχεία και ετήσιες εκθέσεις λογαριασμών ατόμων που φορολογούνται στις χώρες που συμμετέχουν στο σύστημα. Να υπενθυμίσουμε ότι μέχρι σήμερα οι χώρες μπορούν να μοιραστούν κατά κύριο λόγο πληροφορίες κατόπιν αιτήματος, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό ύποπτων λογαριασμών.
Όπως και ο νόμος περί φορολογικής συμμόρφωσης των ξένων λογαριασμών των ΗΠΑ, η πρωτοβουλία CRS αποσκοπεί στην καταπολέμηση της χρήσης υπεράκτιων τραπεζικών λογαριασμών για την αποφυγή πληρωμής φόρων.
Το παραθυράκι τώρα στην περίπτωση του Πουέρτο Ρίκο προκύπτει από ιδιομορφίες σε διάφορες διεθνείς συμφωνίες γνωστοποίησης. Πρώτον, οι IFE δεν υπόκεινται στη διαδικασία υποβολής εκθέσεων CRS, διότι οι Η.Π.Α. δεν έχουν προσχωρήσει σ “αυτήν, επιλέγοντας να τηρήσουν 113 ξεχωριστές διμερείς συμφωνίες. Ωστόσο, οι IFEs δεν είναι υποχρεωμένες να συμμορφώνονται με αυτές, διότι το Πουέρτο Ρίκο, όπως όλα τα ελεύθερα κράτη ενωμένα με τις ΗΠΑ.
Κάπως έτσι το Πουέρτο Ρίκο έχει να δυνατότητα να παρέχει εμπιστευτικότητα στους ξένους μεμονωμένους επενδυτές, σύμφωνα με τον Tim Richards, του οποίου η δικηγορική εταιρεία Richards & Sanchez ειδικεύεται στο διεθνές φορολογικό δίκαιο.
Οι IFEs δεν είναι φυσικά οργανισμοί που δεν υπόκειται σε επίσημο έλεγχο. Ως ιδρύματα των ΗΠΑ, πρέπει να αναφέρουν ύποπτες οικονομικές δραστηριότητες και να βοηθήσουν τις αμερικανικές κυβερνητικές υπηρεσίες να εξουδετερώσουν το ξέπλυμα χρήματος, αναφέρει ένας εκπρόσωπος του IRS. Απαιτείται επίσης να συνεργάζονται με τις αμερικανικές αρχές ωστόσο δεν συλλέγουν πληροφορίες για άτομα με λογαριασμούς εκτός ΗΠΑ στην περίπτωση που τα προσωπικά τους στοιχεία αφορούν offshore εταιρείες.
Όσο δεν έχουν αμερικανούς μετόχους ή εισοδήματα αμερικανών, η ταυτότητα του τελικού κατόχου δεν χρειάζεται να αναφέρεται.
Άλλο ένα πλεονέκτημα που θα βοηθήσει στην μετατροπή του Πουέρτο Ρίκο σε φορολογικό παράδεισο είναι το πώς η χώρα αντιμετωπίζει τις ξένες επενδύσεις: Τα χρήματα δεν υπόκεινται σε φορολόγηση. (Οι IFE που κατά κύριο λόγο πραγματοποιούν αυτές τις επενδύσεις φορολογούνται με μόλις 4% των κερδών). Ο νόμος του 2012 εισήχθη για να αντλήσει αμερικανικές και ξένες επενδύσεις στο νησί, στο οποίο ο μισός πληθυσμός ζει σε συνθήκες φτώχειας.
Τα περιουσιακά στοιχεία που κατείχαν οι IFE ανέρχονταν στα 848 εκατομμύρια δολάρια στα τέλη Μαρτίου, αυξημένα κατά 150 εκατ. δολάρια από το τέλος του 2016 και διπλασιασμένα και πλέον από τα τέλη του 2015. Η ευνοϊκή αυτή πολιτική του Πουέρτο Ρίκο έχει προσελκύσει ασφαλιστές, μεσίτες, τράπεζες μεταξύ άλλων επιχειρήσεων. Όπως ωστόσο αναφέρει ο κ. Τζορτζ Τζόινερ, επίτροπος της οικονομικής ρυθμιστικής αρχής του Πουέρτο Ρίκο, οι IFE υπόκεινται στους ομοσπονδιακούς νόμους των ΗΠΑ και εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του IRS. «Το Πουέρτο Ρίκο δεν είναι και δεν σκοπεύει να γίνει φορολογικός παράδεισος» αναφέρει.
Άλλες αντίστοιχες περιοχές των ΗΠΑ έχουν προσελκύσει ξένο χρήμα την ώρα που οι μέχρι πρότινος φορολογικοί παράδεισοι όπως οι Μπαχάμες, τα νησιά Κέιμαν και η Ελβετία καλούνται να ανταποκριθούν στις παγκόσμιες πιέσεις σπάζοντας το απόρρητο των πελατών τους.
Ορισμένο ισχυρισμοί για τήρηση εμπιστευτικότητας δεν είναι παράλογοι λένε κατά διαστήματα ρυθμιστικές αρχές και οικονομικοί σύμβουλοι των πλουσίων. Για παράδειγμα οι εμπιστευτικοί λογαριασμοί μπορούν να προστατεύσουν τους ιδιοκτήτες τους από απαγωγές και εκβιασμούς σε χώρες που ο νόμος και η τάξη είναι εν μέρει διάτρητα.