Τα φθηνά δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης δεν θα είναι φθηνά για πολύ καιρό ακόμα, ενώ και τα προγράμματα που μπορούν να πάρουν χρηματοδότηση, από τα 32 δισ. ευρώ του Ταμείου, σύντομα θα αλλάξουν.
Η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων στις χρηματαγορές, προφανώς, δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την (ουσιαστικά δανειακή) χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης που προσαρμόζει το κόστος δανεισμού αναλόγως. Παράλληλα, η αδυναμία απορρόφησης κονδυλίων από τις επιχειρήσεις -που έχουν παγώσει τις επενδύσεις τους λόγω της ενεργειακής κρίσης και του αυξημένου κόστους των πρώτων υλών κ.λπ.- φέρνει εξίσου σημαντικές ανατροπές στον σχεδιασμό των προγραμμάτων που εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Αναθεώρηση
Ουσιαστικά, το πρόγραμμα χρηματοδοτήσεων του Ταμείου μπαίνει σε διαδικασία αναθεώρησης, τόσο ως προς το βασικό επιτόκιο δανεισμού των τραπεζών, όσο και ως προς τις δράσεις και τα προγράμματα που θα θεωρούνται ως επιλέξιμα. Τα μεν επιτόκια αναμένεται να προσαρμοστούν στο κόστος που θα δανειστεί το Ταμείο (για να πάρουμε τη 2η και την 3η δόση του «Ελλάδα 2.0»), ενώ η συζήτηση για την αναθεώρηση των επιλέξιμων προγραμμάτων του Ταμείου αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στον επόμενο μήνα.
Τα δάνεια που παρέχονται σήμερα από τα συνεργαζόμενα με το Ταμείο πιστωτικά ιδρύματα έχουν επιτόκιο ύψους 0,35%. Αυτό ισχύει μέχρι να εξαντληθεί η πρώτη δόση ύψους 1,6 δισ. ευρώ. Το ποσό ουσιαστικά το έχουμε δανειστεί -ως χώρα- με πολύ χαμηλό επιτόκιο από την Κομισιόν. Όταν εξαντληθούν αυτοί οι πόροι (με το χαμηλό επιτόκιο δανεισμού) θα περάσουμε σε μία άνοδο του επιτοκίου. Το ύψος του θα καθοριστεί από το τότε κόστος δανεισμού της Κομισιόν. Να σημειωθεί ότι το επιτόκιο αναφοράς αποτελείται από το βασικό επιτόκιο προσαυξημένο ανάλογα με τη βαθμολογία της οικείας επιχείρησης και τις παρεχόμενες εξασφαλίσεις. Άρα, το επιτόκιο αναφοράς ισούται με το βασικό επιτόκιο συν δανειακό περιθώριο. Αυτή τη στιγμή τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, μετά την επιδότηση, παρέχονται με επιτόκιο της τάξης του 1% με 1,5%, γλιτώνοντας έτσι τους επενδυτές από τα επιχειρηματικά δάνεια με euribor της τάξης του 4%. Όλα αυτά, βέβαια, θα αλλάξουν μόλις ξεκαθαρίσουν οι όροι με τους οποίους θα πάρουμε την 3η δόση του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς η 2η που αναμένουμε νωρίτερα δεν θα αφορά τραπεζικά δάνεια, αλλά μόνο επιχορηγήσεις.
Το κόστος των επιτοκίων
Σύμφωνα, πάντως, με τραπεζικές πηγές, το επιτοκιακό κόστος, παρά την αύξηση του επιτοκίου αναφοράς, δεν αποτελεί τόσο κρίσιμο παράγοντα, όσο η αβεβαιότητα λόγω της εκρηκτικής αύξησης του ενεργειακού κόστους που έχει συμπαρασύρει σε υψηλά επίπεδα τις τιμές στις πρώτες ύλες. Το πρόβλημα είναι εντονότερο για όσα επενδυτικά σχέδια περιλαμβάνουν κατασκευαστικές εργασίες. Κι αυτό, εξαιτίας της σημαντικής αύξησης 40%-60% στις τιμές βασικών πρώτων υλών. Επειδή το πρόβλημα αυτό αποκτά ευρωπαϊκές διαστάσεις, σύντομα θα ξεκινήσει η αναθεώρηση των προγραμμάτων που εντάσσονται στη δράση του Ταμείου. Κάποια έργα που δεν έχουν την απόδοση που θα έπρεπε θα πρέπει να αντικατασταθούν. Άλλα θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες κρίσης ακρίβειας και εφοδιαστικών αλυσίδων. Θα επανεξεταστεί δηλαδή το ύψος των επιχορηγήσεων και η περίμετρός τους για δράσεις που επιτρέπουν ενεργειακή αυτονόμηση βιομηχανιών και συνολικά επιχειρήσεων.
Στο τραπέζι θα βρεθούν η υιοθέτηση διαδικασιών fast track για εγκατάσταση ΑΠΕ από βιομηχανίες και τη διασύνδεσή τους με το σύστημα, η παροχή κινήτρων απόσβεσης των παραπάνω επενδύσεων και η παροχή μεγαλύτερων επιχορηγήσεων για αντικατάσταση των κοστοβόρων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, κ.ά.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των 372 έργων που έχουν ενταχθεί, προς το παρόν, στο σκέλος των επιδοτήσεων «Ελλάδα 2.0» ανέρχεται σε 13,5 δισ. ευρώ.
Στα 230 έργα που είχαν ανακοινωθεί έως τον Μάιο του 2022 προστέθηκαν ακόμη 142 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 3,28 δισ. ευρώ. Από αυτά, 21 αφορούν την Πράσινη μετάβαση, 10 την Ψηφιακή μετάβαση, 43 Απασχόληση – Δεξιότητες – Κοινωνική Συνοχή και 68 έργα Ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμό της οικονομίας.