Απελευθέρωση των αμερικανών πολιτών που κρατούνται στην Τουρκία ζήτησαν οι ΗΠΑ, ενώ η Άγκυρα ζήτησε την έκδοση 84 μελών του κινήματος Γκιουλέν.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επέδωσε την Τρίτη στις αμερικανικές αρχές έναν κατάλογο με τα ονόματα 84 μελών του κινήματος του αυτοεξόριστου ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, που η Άγκυρα αξιώνει να εκδοθούν, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Η Άγκυρα ζητεί από την Ουάσινγκτον να της παραδώσει τον Γκιουλέν, που ζει εδώ και πολλά χρόνια στις ΗΠΑ, διότι ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον κατηγορεί ότι ήταν ο ιθύνων νους πίσω από το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016 με στόχο την ανατροπή του. Αλλά μέχρι σήμερα, το αίτημα αυτό δεν έχει ικανοποιηθεί.
Το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο NBC μετέδωσε την περασμένη εβδομάδα ότι ο Λευκός Οίκος μελετά τις δυνατότητες που υπάρχουν, ιδίως διά της δικαστικής οδού, για να φύγει ο Γκιουλέν από τις ΗΠΑ, με απώτερο στόχο η Τουρκία να χαλαρώσει την πίεση που ασκεί στη Σαουδική Αραβία μετά τον φόνο στην Κωνσταντινούπολη του σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσινγκτον, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας σημείωσε πως δεν έλαβε «εγγυήσεις» κατά τη συνάντησή του με τον αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο και τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, τον Τζον Μπόλτον.
Πάντως «τους δώσαμε αυτόν τον κατάλογο των προσώπων των οποίων ζητάμε την έκδοση από τις ΗΠΑ στην Τουρκία», συμπλήρωσε, διευκρινίζοντας πως περιέχει 84 ονόματα, συμπεριλαμβανομένου αυτού του ίδιου του Γκιουλέν. «Ο πρόεδρος Τραμπ είχε ζητήσει από τον πρόεδρο Ερντογάν να στείλει τον κατάλογο», εξήγησε.
Ο Ρεπουμπλικάνος διαβεβαίωσε το Σάββατο ότι η έκδοση του ιεροκήρυκα, ο οποίος αρνείται κατηγορηματικά ότι είχε οποιαδήποτε ανάμιξη στην απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος, «δεν εξετάζεται».
«Προσπαθούμε πάντα να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για την Τουρκία», πρόσθεσε πάντως, διαβεβαιώνοντας πως οι σχέσεις είναι πλέον «πολύ καλές» ανάμεσα στις δύο χώρες, μετά την απελευθέρωση με απόφαση της τουρκικής δικαιοσύνης του αμερικανού ευαγγελικού πάστορα Άντριου Μπράνσον, όπως αξίωνε η αμερικανική κυβέρνηση.
Ο τούρκος ΥΠΕΞ από την πλευρά του δήλωσε ικανοποιημένος διότι η αμερικανική ομοσπονδιακή αστυνομία διενεργεί έρευνα για τις δραστηριότητες του κινήματος του Γκιουλέν στην αμερικανική επικράτεια.
«Οι ΗΠΑ ανακαλύπτουν την αδιαφάνεια αυτού του εγκληματικού δικτύου», πέταξε ο Τσαβούσογλου, προσάπτοντας στο κίνημα του Γκιουλέν «νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, φοροδιαφυγή, απάτες με τις βίζες και άλλες παράνομες δραστηριότητες».
«Αυτό είναι που ζητούσαμε από τις ΗΠΑ, αρχίστε μια απλή έρευνα και θα δείτε με ποιο δίκτυο έχετε να κάνετε και το φιλοξενείτε στη χώρα σας», πρόσθεσε.
Από την πλευρά του ο Μάικ Πομπέο, μολονότι χαιρέτισε τη «θετική δυναμική» στις σχέσεις μεταξύ των δύο συμμαχικών χωρών μετά την απελευθέρωση του πάστορα Μπράνσον, κατήγγειλε εκ νέου «την άδικη κράτηση αμερικανών πολιτών και ντόπιων εργαζομένων» σε αμερικανικές διπλωματικές αποστολές, συμπεριλαμβανομένου «του ερευνητή της NASA Σερκάν Γκελγκέ».
Απελευθέρωση Αμερικανών ζητούν οι ΗΠΑ
Οι αμερικανικές ανησυχίες για τη «συνεχιζόμενη και αδικαιολόγητη κράτηση Αμερικανών πολιτών» εκ μέρους της Τουρκίας βρέθηκε στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο με τον Τούρκο ομόλογο του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο Στέιτ Ντιπάρμεντ.
Η ανακοίνωση που εξέδωσε η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Χέδερ Νάουερτ, αναφέρει ότι «ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο συναντήθηκε σήμερα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου για να συζητήσει τη σημασία των πρόσφατων εξελίξεων στη διμερή σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας. Ο υπουργός επανέλαβε τις ανησυχίες του για τη συνεχιζόμενη και αδικαιολόγητη κράτηση Αμερικανών πολιτών και τοπικού προσωπικό (της αμερικανικής διπλωματικής αποστολής) εκ μέρους της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του επιστήμονα της NASA Σέργκαν Γκόλγκε.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Πομπέο και ο υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου συμφώνησαν ότι πρέπει να συνεργαστούν για την αποκλιμάκωση της σύγκρουσης στη Συρία και να υποστηρίξουν την αναζωογόνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας που γίνεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την επίτευξη μιας ειρηνικής και χρονικά βιώσιμης λύσης στη συριακή διαμάχη».
Το ζήτημα της Halkbank
Από τη συνάντηση των δυο υπουργών προκύπτει πως παραμένουν σε εκκρεμότητα αρκετά σοβαρά δικαστικά και νομικά θέματα, όπως για παράδειγμα αυτό της Halkbank, ο υποδιοικητής της οποίας, Χακάν Ατίλα, κρίθηκε ένοχος από αμερικανικό δικαστήριο και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 32 μηνών. Σε χθεσινές του δηλώσεις προς Τούρκους δημοσιογράφους, ο κ. Τσαβούσογλου ζήτησε να εφαρμοστεί στην περίπτωση του Ατίλα η διμερής συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας, ώστε ο Τούρκος τραπεζίτης να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του στην πατρίδα του.
Ο κ. Τσαβούσογλου παραδέχθηκε την ίδια στιγμή πως υπάρχει μία έρευνα για την Halkbank από το ελεγχόμενο από το υπουργείο Οικονομικών Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (Office of Foreign Assets Control (OFAC)), αλλά και μία δεύτερη ανεξάρτητη έρευνα του γραφείου του Ομοσπονδιακού Εισαγγελέα της Νότιας Περιφέρειας Νέας Υόρκης (Μανχάταν). Μάλιστα, όπως έγραψε ο τουρκικός Τύπου στις αρχές Νοεμβρίου, το θέμα συζήτησαν οι πρόεδροι Ερντογάν και Τραμπ σε τηλεφωνική επικοινωνία και ο Αμερικανός πρόεδρος υποσχέθηκε να το επιλύσει. Όμως, η υπόσχεση Τραμπ δεν δεσμεύει το γραφείο του ομοσπονδιακού εισαγγελέα του Μανχάταν, ο οποίος μάλιστα – σύμφωνα με ανταπόκριση του Ρόιτερς – ετοιμάζεται να ανακοινώσει άμεσα νέο κατηγορητήριο σε βάρος της τουρκικής τράπεζας.
«Στις συναντήσεις με το υπουργείο Δικαιοσύνης» ανέφερε ο κ. Τσαβούσογλου «είπαμε ξεκάθαρα στους Αμερικανούς τι μπορούν να κάνουν, σύμφωνα με ισχύοντες αμερικανικούς κανονισμούς και νόμους. Επίσης, δώσαμε γραπτώς αυτές τις πληροφορίες. Όπως προανέφερα, το γραφείο του ομοσπονδιακού εισαγγελέα ακολουθεί μία διαδικασία και υπάρχει επίσης το υπουργείο Δικαιοσύνης, το οποίο έχει ρόλο σ’ αυτό. Η διαδικασία στο υπουργείο Δικαιοσύνης σχετίζεται με διοικητικά διαδικαστικά θέματα. Από την άλλη, είναι επίσης καθαρό ότι η Halkbank δεν παραβίασε τις κυρώσεις κατά του Ιράν». Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου στήριξε την άποψή του στο γεγονός ότι η ποινή που επιβλήθηκε στον καταδικασθέντα Τούρκο τραπεζίτη ήταν ελαφριά και προειδοποίησε ότι αν οι υποθέσεις αυτές δεν κλείσουν τώρα, θα δοθεί η εικόνα πως έχουν πολιτικά κίνητρα.
Πάντως, σε ανάλογες διώξεις που έχουν ασκηθεί σε βάρος ξένων τραπεζών, είτε από την αμερικανική Δικαιοσύνη, είτε από αμερικανικές ομοσπονδιακές Αρχές, τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν ήταν τεράστια. Χαρακτηριστική η συμφωνία στην οποία κατέληξαν τον Ιανουάριο του 2017 η Deutchebank με το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης, καταβάλλοντας πρόστιμο 600 εκατομμυρίων δολαρίων, το πρόστιμο 200 εκατομμυρίων που κατέβαλε η ίδια τράπεζα ένα χρόνο αργότερα για χειραγώγηση μετοχών της Wall Street και το πρόστιμο – μαμούθ των 7 δισεκατομμυρίων το 2015, για πώληση «τοξικών ομολόγων».
Δεν ακυρώνεται η συμφωνία για τους S-400
Εν τω μεταξύ, ο κ. Τσαβούσογλου τόνισε πως η αγορά του ρωσικού συστήματος αντιαεροπορικής άμυνας S-400 από την Τουρκία είναι μια συμφωνία που έχει συναφθεί και δεν μπορεί να ακυρωθεί. Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας πάντως πρόσθεσε ότι η Άγκυρα χρειάζεται κι άλλους εξοπλισμούς, τους οποίους θα μπορούσε κάλλιστα να αγοράσει από τις ΗΠΑ.
Η αγορά αυτού του ρωσικού συστήματος πυραύλων επιφανείας-αέρος S-400, το οποίο δεν είναι συμβατό με τα συστήματα του NATO, έχει προκαλέσει μεγάλη νευρικότητα στην κυβέρνηση των ΗΠΑ και αυτές άλλων χωρών-μελών της συμμαχίας, που ήδη εκφράζουν ανησυχίες για την επιρροή και την παρουσία της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή.
«Η τρέχουσα συμφωνία είναι κλεισμένη συμφωνία, δεν μπορώ να την ακυρώσω», είπε μεταξύ άλλων ο Τσαβούσογλου στις δηλώσεις του σε δημοσιογράφους μετά τη συνάντησή του με τον αμερικανό ΥΠΕΞ. «Όμως χρειάζομαι περισσότερους (σ.σ. εξοπλισμούς) (…) και προτιμώ να αγοράζω από τους συμμάχους μου», πρόσθεσε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας.