Ο Αμερικάνος δισεκατομμυριούχος του τομέα της τεχνολογίας, Elon Musk, έχει κατασκευάσει ηλεκτρικά αυτοκίνητα υψηλών επιδόσεων, πυραύλους οι οποίοι μπορούν να προσγειωθούν και σχεδιάζει μια αποστολή στον πλανήτη Άρη- κάνοντας αναφορές για τις δραστηριότητες του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως το προσωπικό του ρεκόρ σε «likes» για ανάρτηση του στο Instagram, προήλθε από μια που αφορούσε τη Τουρκία.
Ο CEO εταιρειών όπως η Tesla Inc. και η SpaceX , επισκέφθηκε τη χώρα στο πλαίσιο επαφών που αφορούσαν το εθνικό πρόγραμμα δορυφόρων της Τουρκίας. Την Τετάρτη συναντήθηκε με τον πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα. Οι δύο άνδρες συζήτησαν για ένα πλήθος θεμάτων και αντάλλαξαν εθιμοτυπικά δώρα. Και το ζήτημα θα μπορούσε να έχει λήξει εκεί.
Όμως, καθώς ο ήλιος έδυε στην τουρκική πρωτεύουσα, ο Musk ανέβασε μια φωτογραφία στον λογαριασμό του στο Instagram. Με σταυρωμένα τα χέρια και φορώντας κοστούμι χωρίς γραβάτα, είχε ως φόντο το μαυσωλείο του πατέρα της σύγχρονης Τουρκίας, του Mustafa Kemal Ataturk. Στο μήνυμα που συνόδευε την εικόνα έγραψε με τουρκικούς χαρακτήρες «Atatürk Anıtkabir» (το μαυσωλείο του Ataturk).
Μέχρι την Παρασκευή η ανάρτηση είχε λάβει περισσότερα από 930.000 «likes», αριθμός που ξεπερνά κατά εκατοντάδες χιλιάδες άλλες εκφράσεις αποδοχής από τα 3,5 εκατομμύρια ακολούθων που έχει ο Musk στο Instagram.
Για πολλούς Τούρκους ο Ataturk αντιπροσωπεύει αξίες που ο Erdogan επιδιώκει να διαταράξει: Το κοσμικό κράτος, την Ευρωπαϊκή προοπτική και την πρόοδο. Ο Erdogan προσπαθεί να αντικαταστήσει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της δημοκρατίας που δημιούργησε ο Ataturk, με αυτό που ο ίδιος ονόμασε «δημιουργία μιας πιο ευσεβούς γενιάς», η οποία να έχει έναν ισχυρό προσανατολισμό προς την ισλαμική της ταυτότητα και να ανεξαρτητοποιηθεί από την Δυτική επιρροή.
Μετά την περσινή απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, ο Erdogan έθεσε σε κίνηση ένα ξεκαθάρισμα στον κρατικό μηχανισμό, επέβαλε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και διεξήγαγε ένα δημοψήφισμα συνταγματικής αναθεώρησης με το οποίο αφαίρεσε τις εξουσίες από τον πρωθυπουργό της χώρας, μεταβιβάζοντας τις στον πρόεδρο- δηλαδή τον εαυτό του. Στην Τουρκία απολύθηκαν περισσότεροι από 100.000 δημόσιοι υπάλληλοι, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, ακαδημαϊκοί και δικαστικοί, ενώ δεκάδες χιλιάδες άλλοι βρέθηκαν στην φυλακή. Ανάμεσα στους έγκλειστους περιλαμβάνονται γνωστοί δημοσιογράφοι, αντιπολιτευόμενοι πολιτικοί και επιστήμονες, όπως ένας Τουρκο-αμερικανός φυσικός ο οποίος εργαζόταν για την NASA στο σχέδιο για επανδρωμένη αποστολή στον Άρη
Η καταστολή που επιβλήθηκε στην Τουρκία, οδήγησε σε ένταση τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ, ενώ την κατέταξε ως μια χώρα που ασκεί ακραία λογοκρισία. Και αυτό γιατί το 95% των παγκόσμιων αιτημάτων που δέχεται το Twitter για να λογοκρίνει μηνύματα προέρχονται από την Τουρκία. Ακόμα και το PayPal- μια από τις πρώτες εταιρείες του διαδικτύου που ίδρυσε ο Musk- έχει απαγορευτεί στη χώρα, καθώς εκατοντάδες άλλα websites, συμπεριλαμβανομένης και της Wikipedia.
Συζητώντας για πυραύλους
Απ’ ότι φαίνεται ο παροξυσμός που ακολούθησε στα social-media αναφορικά με την ανάρτηση για τον Ataturk, διατάραξε αυτό που αρχικά φάνηκε σαν θρίαμβος του Erdogan στον τομέα των διεθνών σχέσεων. Αυτός και ο Musk συζήτησαν για πυραύλους, για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για την επιθυμία της Τουρκίας να δημιουργήσει το δικό της «εθνικό όχημα», για θέματα τεχνολογίας και σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Τούρκου προέδρου, Ibrahim Kalin, για την προοπτική συνεργασίας τουρκικών εταιρειών με τον Musk.
Ο Musk δώρισε στον Erdogan τρία μοντέλα των πυραύλων της SpaceX, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος του χάρισε το βιβλίο του: «Το όραμα για την νέα Τουρκία- Ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από πέντε». Ο αριθμός παραπέμπει στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μετά την ανταλλαγή των δώρων οι δύο άνδρες πόζαραν για τις αναμνηστικές φωτογραφίες.
«Ο Elon Musk είναι κάποιος που σηκώθηκε από το τραπέζι του Trump για να γίνει ομοτράπεζος του Erdogan», ανέφερε σε μήνυμα του στο Twitter o σύμβουλος του Τούρκου προέδρου, Bulent Gedikli, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι ο Αμερικανός μεγιστάνας αποχώρησε από το συμβούλιο επιχειρηματιών του προέδρου Trump. «Μια εποχή στην οποία οι οραματιστές συναντώνται έχει ξεκινήσει», συμπλήρωσε ο Gedikli.
Σύμφωνα με άτομο που έχει γνώση του ζητήματος, αλλά ζήτησε να παραμείνει ανώνυμο, τα θέματα που συζητήθηκαν στην συνάντηση των δύο ανδρών, θα μπορούσαν να ωφελήσουν την Τουρκία. Η ίδια πηγή χαρακτήρισε το ραντεβού Musk-Erdogan ως «ιδιωτικό». Ο Musk είχε σε εκτίμηση τον Ataturk από τα γυμνασιακά του χρόνια όταν διάβασε για αυτόν, ανέφερε το ίδιο άτομο, συμπληρώνοντας ότι ο CEO της SpaceX έμεινε έκπληκτος από το ενδιαφέρον που συγκέντρωσε το ταξίδι του στην Τουρκία στα social media.
Αντίδραση στις επιθέσεις κατά Ataturk
«Η προσοχή που δόθηκε στην Τουρκία στο σχόλιο του κ. Musk για τον Ataturk, είναι μια αντίδραση στις επιθέσεις που δέχεται ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους», αναφέρει ο Gonul Tol, διευθυντής του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής στην Ουάσινγκτον. «Πάντα υπήρχε ένα χάσμα ανάμεσα στους υποστηρικτές του κοσμικού κράτους και το Ισλάμ», συμπληρώνει.
Και ενώ οι οπαδοί του κοσμικού κράτους βλέπουν να τελεί υπό διωγμό η κληρονομιά του Ataturk στα χρόνια του Erdogan- όπως έχει εκδηλωθεί με βανδαλισμούς αγαλμάτων του σε όλη την Τουρκία- ο Tol θεωρεί ότι το κυβερνών κόμμα του Τούρκου προέδρου θα προσπαθήσει να αποκαταστήσει μια δίοδο επικοινωνίας μαζί τους.
Την Παρασκευή σε λόγο του για την 79η επέτειο του θανάτου του Ataturk, ο Erdogan του έπλεξε το εγκώμιο ως του εθνικού ήρωα της τουρκικής ανεξαρτησίας, ασκώντας παράλληλα κριτική σε όσους παρερμηνεύουν την κληρονομία του.
Αφού αναχώρησε από την Τουρκία, ο Musk προσπαθώντας να υποβαθμίσει τον αντίκτυπο της ανάρτησης του στο Instagram, με μήνυμα του στο Twitter, ανέφερε τη ρήση του Ataturk: «Αν κάποια μέρα ο λόγος μου έρθει σε κόντρα με την επιστήμη, διαλέξτε την επιστήμη».
Πάντως η εμμονή του Musk με τον Ataturk, δεν βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των πάντων.
«Τι γίνεται με το Tesla μου;» του απάντησε η Madonna, με το δικό της post λαμβάνει περισσότερα από 2.500 «like».