Το παρασκήνιο των συναντήσεων της καγκελαρίου με Τσίπρα – Ολάντ
Η Άνγκελα Μέρκελ και η Ελλάδα καταλαμβάνουν και πάλι το εξώφυλλο του γερμανικού περιοδικού Spiegel. Στο πρωτοσέλιδο η Γερμανίδα Καγκελάριος παρουσιάζεται να κάθεται πάνω σε έναν κατεστραμμένο ελληνικό κίονα με λεζάντα τη φράση ότι «αν αποτύχει το ευρώ θα αποτύχει και η περίοδος της Καγκελαρίας της Μέρκελ».
Σε άρθρο που δημοσιεύεται στο γερμανικό περιοδικό Spiegel, οι δημοσιογράφοι Peter Müller and René Pfister κάνουν μια αναδρομή στην πορεία των τελευταίων γεγονότων μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας εστιάζοντας κυρίως στην καγκελάριο της Γερμανίας κ. Μέρκελ. Μια προσωπικότητα που όπως φαίνεται μέσα από το άρθρο έχει σημαντικά χαρίσματα (τα οποία άλλωστε την κρατούν στην θέση της ακλόνητη για τόσα χρόνια). Αλλά και κάποιες εμφανείς «αδυναμίες» που την καθιστούν ευάλωτη σε κρίσεις όπως η ελληνική.
Όπως μάλιστα σημειώνουν οι δύο δημοσιογράφοι, η Μέρκελ δεν ακολούθησε καμία από τις επιλογές της γιατί φοβόταν το εσωτερικό μέτωπο. Έτσι «κρύφτηκε» πίσω από την τρόϊκα και τους τεχνοκράτες, αποδεχόμενη την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Στην πραγματικότητα, όπως γράφουν, ο Τσίπρας είναι ένα δημιούργημα της Μέρκελ υπό μία έννοια, ένα παράγωγο της αντίληψής της για την άσκηση εξουσίας.
To δημοσίευμα ξεκινά με τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, γυρίζοντας πίσω στα όσα έγιναν την Παρασκευή της 26ης Ιουνίου στις Βρυξέλλες: «Η κα. Μέρκελ είχε ήδη φύγει για το Σαββατοκύριακο, όταν έλαβε το τηλεφώνημα που θα άλλαζε τα πάντα. Η καγκελάριος είχε ήδη μια δύσκολη μέρα, με συναντήσεις με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, άλλοτε μόνο του, άλλοτε με την διαπραγματευτική ομάδα, άλλοτε μαζί με τον Φρανσουά Ολάντ. Συζήτησαν τα πάντα, ακόμα και την αναδιάρθρωση του χρέους. Και για πολύ ώρα, καθώς ο Τσίπρας μπορεί να γίνει εξαντλητικός για θέματα που νομίζει σοβαρά.
Στο τέλος πάντως, η Μέρκελ έφυγε από τις Βρυξέλλες έχοντας την εντύπωση ότι αυτή η Σύνοδος Κορυφής ήταν ικανή να σηματοδοτήσει την στροφή προς κάτι καλύτερο. Στους διαδρόμους της Συνόδου, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς πήρε παράμερα τη Μέρκελ και τις ψιθύρισε ότι ο Τσίπρας αναζητούσε συμμάχους στην αντιπολίτευση. Κάποιον με τον οποίο θα μπορούσε να περάσει ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, χωρίς την συγκατάθεση της ριζοσπαστικής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ. «Μπορείς να με βοηθήσεις;» είχε ρωτήσει ο Τσίπρας τον Σούλτς, καθώς γνωρίζει ότι ο Σουλτς έχει πολύ καλές σχέσεις με στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Όλα έδειχναν ότι βαδίζουν προς κάποια λύση.
Μα παρ” όλα αυτά, όταν η Μέρκελ γύρισε στο Βερολίνο, δέχθηκε ένα τηλεφώνημα από τον Τσίπρα, όπου της ανακοίνωνε ότι δεν ενδιαφερόταν για συμφωνία. Αλλά είχε σκοπό να προχωρήσει σε ένα δημοψήφισμα. Και λίγα λεπτά αργότερα, ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέβασε στο tweeter το μήνυμα «Με ένα καθαρό «όχι», στέλνουμε ένα μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να παραδοθεί».
Σύμφωνα με τους Γερμανούς δημοσιογράφους: «Είναι γνωστό ότι η κυρία Μέρκελ δύσκολα πτοείται. Κυρίως λόγω του ότι από τον χαρακτήρα της έχει αυστηρό έλεγχο πάνω στα συναισθήματά της. Όμως το τηλεφώνημα του Αλέξη Τσίπρα ότι θα προχωρήσει σε δημοψήφισμα, την ώρα που η ίδια ήταν πεπεισμένη ότι οι δυο πλευρές βρισκόντουσαν πολύ κοντά σε συμφωνία, την έκανε να μείνει σιωπηλή όλο το Σαββατοκύριακο που πέρασε.
Αλλά στην συνεδρίαση της Δευτέρας μεταξύ των ηγετικών μελών του CDU, άφησε να εκδηλωθούν τα αισθήματα απογοήτευσης από τον Τσίπρα. Οι πολιτικές του είναι «σκληρές και ιδεολογικές» είπε, προσθέτοντας ότι οδηγεί την χώρα του στον τοίχο «με τα μάτια του ανοιχτά».
Η Μέρκελ πάντα περιέγραφε τον Τσίπρα ως άνθρωπο αρκετά ανοιχτό, παρά το γεγονός ότι ηγείται ενός «τρελού» μηχανισμού. Ήλπιζε ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός θα έκανε τα πάντα για να επικρατήσει η λογική. Όμως όπως φάνηκε από τις εξελίξεις, ο Τσίπρας της έδωσε την μεγαλύτερη απογοήτευσή της στην θητεία της ως καγκελάριος.»
Και συνεχίζει το δημοσίευμα: «Στο τέλος, βέβαια, το λάθος θα ανήκει στην ελληνική κυβέρνηση αν η χώρα βγει από την ζώνη του ευρώ. Πώς μπορεί κάποιος να ασχοληθεί έναν πρωθυπουργό ο οποίος κάνει διαπραγματεύσεις με όρους πολέμου; Αλλά δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι το χάσμα που έχει ανοίξει πλέον στην Ευρώπη έχει να κάνει και με το στυλ
ηγεσίας της Μέρκελ. Με την ιδιοσυγκρασία της που επιτρέπει σε τέτοιες καταστάσεις να χρονίζουν και να εκφυλίζονται. Αυτή η πρακτική, λειτουργεί με ανθρώπους που θέλουν να κάνουν διαπραγματεύσεις. Αλλά με περιπτώσεις όπως ο Τσίπρας, που είναι αποφασισμένος να φέρει τα πράγματα στα άκρα, δεν λειτουργεί. Η Μέρκελ γνώριζε ότι η Ελλάδα, και πολύ περισσότερο ο αριστερός ριζοσπαστισμός του ΣΥΡΙΖΑ είναι μια ειδική περίπτωση. Παρ” όλα αυτά επέμεινε να διορθώσει το πρόβλημα με τις ευρωπαϊκές συνταγές: με παρελκυστικές πολιτικές, με απόκρυψη της αλήθειας και επιτρέποντας τα πράγματα να γίνονται ασαφή».
«Η ελληνική κρίση χρειαζόταν ηγετικές κινήσεις και ένα σχέδιο, αλλά η κυρία Μέρκελ δεν ήταν διαθέσιμη για κανένα από αυτά. Αν και της αρέσει η ισχύς, όταν η πίεση φθάσει στα όρια, στην πραγματικότητα δεν ξέρει τι να κάνει με αυτό. Και τώρα αντιμετωπίζει τα συντρίμμια της δικής της ευρωπαϊκής πολιτικής» επισημαίνουν οι Γερμανοί συντάκτες.
Και συνεχίζει το δημοσίευμα τoυ Spiegel λέγοντας: «Για να κατανοήσουμε την πολιτική της Μέρκελ, θα πρέπει να επιστρέψουμε πίσω στο 2003. Ήταν μόλις τρία χρόνια αρχηγός του κόμματός της, και η Γερμανία, μετά την επανένωση, δεν ήταν και πολύ μακριά από την σημερινή Ελλάδα σε οικονομικούς δείκτες. Το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της Μέρκελ επέβαλε ένα σκληρό πρόγραμμα λιτότητας ακολουθώντας τυφλά τις οδηγίες της εταιρίας συμβούλων McKinsey που συνήθως οδηγεί σε σκληρές αντιλαϊκές λύσεις. Όταν ξέσπασε η κρίση του 2010, η Μέρκελ ζήτησε αμέσως την βοήθεια του ΔΝΤ, κόντρα στον Υπουργό Οικονομικών Σόϊμπλε, γιατί κατά μία έννοια το ΔΝΤ είναι η McKinsey της παγκόσμιας πολιτικής. Η σκέψη της έμοιαζε λογική. Τα αίτια πίσω από τα ευρωπαϊκά προβλήματα κρύβονταν πίσω από την εφορία για την ανάπτυξη και την αδιαφορία για τους αριθμούς. Η τυφλή πίστη όμως στα δημοσιονομικά μεγέθη έρχεται σε αντίθεση με την θέληση της Μέρκελ για ισχύ. Ο Χέλμουτ Κολ υιοθέτησε το ευρώ δίνοντας περισσότερη σημασία στο συναίσθημα και λιγότερη στους αριθμούς. Η κα. Μέρκελ είναι παγιδευμένη στην αντίθετη κατάσταση. Και τους τελευταίους μήνες έχει μετατραπεί σε μία γυναίκα που απλά κρύβεται πίσω από τους αριθμούς και τις οδηγίες του ΔΝΤ. Το πρόβλημα της Μέρκελ με τις λαϊκίστικες πολιτικές του Τσίπρα είναι ότι δεν στάθηκε αποφασιστικά απέναντι σ” αυτόν τον τρόπο σκέψης και δεν ήθελε να πει τις πικρές αλήθειες στην ελληνική κυβέρνηση. Χαρακτηριστικό είναι ότι όταν λέει «όπου υπάρχει θέληση υπάρχει και τρόπος», είναι το αντιλαμβάνονται ως ένδειξη καλής θέλησης, ενώ ο Τσίπρας το βλέπει ως αφετηρία να φέρει τα πράγματα σε σύγκρουση.»
Το δημοσίευμα αναφέρεται στην συνέχεια στο όραμα της εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίδας Καγκελαρίου: «Κανείς δεν μπορεί να την κατηγορήσει ότι δεν έχει αρχές στην εξωτερική της πολιτική. Όμως στα θέματα της Ευρώπης είναι λιγότερο σαφής. Από την μια πλευρά είναι οι αριθμοί που είναι με το μέρος της. Από την άλλη έμαθε όλα αυτά τα χρόνια ότι δεν αρκεί αυτό. Δυστυχώς όμως για αυτήν περιβάλλεται από ανθρώπους μιας σκληρής οικονομικής ατζέντας, τόσο στο κόμμα όσο και στην κυβέρνηση. Πίσω στο 2012 η Μέρκελ ήταν αποφασισμένη να σπρώξει την Ελλάδα έξω από την ζώνη του ευρώ. Από τότε όμως, πηγαίνει μονίμως «μπρος-πίσω», από την «Μέρκελ των αριθμών» στην «Μέρκελ της Ευρώπης». Η πρώτη εκδοχή βρίσκει λογικό ένα Grexit. H δεύτερη εκδοχή όμως δεν θέλει να την φορτώσει με τον τίτλο του «νεκροθάφτη» της Ευρώπης. Το πρόβλημα είναι ότι Μέρκελ δεν πήρε ποτέ μια καθαρή απόφαση ανάμεσα στα δύο.»
Και οι Γερμανοί δημοσιογράφοι συμπληρώνουν: «Η κρίση το ευρώ άνοιξε μία καινούργια διάσταση στο θέμα της δύναμης της Μέρκελ. Δημιούργησε την δική της γραμμή, όχι τόσο «φωνακλάδικη» όσο του Σρέντερ αλλά ούτε τόσο δυναμική όσο του Κολ. Ακολούθησε έναν «παιδαγωγικό ιμπεριαλισμό» που δούλεψε στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Μα στην περίπτωση της Ελλάδας δεν είχε την δύναμη να καταλάβει τι ακριβώς συνέβαινε, και να ακολουθήσει την εναλλακτική οδό που της πρότεινε ο Σόϊμπλε για μια ασφαλή και προστατευμένη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Η Μέρκελ δεν ακολούθησε καμία από τις επιλογές της γιατί φοβόταν το εσωτερικό μέτωπο. Έτσι «κρύφτηκε» πίσω από την τρόϊκα και τους τεχνοκράτες, αποδεχόμενη την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Στην πραγματικότητα, ο Τσίπρας είναι ένα δημιούργημα της Μέρκελ υπό μία έννοια, ένα παράγωγο της αντίληψής της για την άσκηση εξουσίας».
Το δημοσίευμα έρχεται πλέον και στο μέλλον της κυρίας Μέρκελ: «Σε πέντε μήνες από τώρα, η Μέρκελ θα είναι στην Καγκελαρία μία ολόκληρη δεκαετία. Και όσοι την γνωρίζουν υποστηρίζουν ότι θα συμμετάσχει και στις επόμενες εκλογές. Θέλει λένε οι συνεργάτες της, να αναδιαμορφώσει την Ευρώπη. Και η ενδεχόμενη αποτυχία της Ευρωζώνης θα ρίξει την σκιά της πάνω σε όλη της την πορεία. Όμως και αυτή είναι περιχαρακωμένη στις εμμονές της γερμανικής πολιτικής, και τις ιδεοληψίες παλαιότερων πολιτικών όπως ο Σμιντ και ο Κολ.
Η Μέρκελ συνεχίζει να θέλει μία Ευρώπη εθνών-κρατών και όχι μία Ευρώπη βαθιά ενωμένη. Και πάνω απ” όλα είναι εγκλωβισμένη στην εσωτερική πολιτική και στις ιδρυτικές αρχές του κόμματός της. Το πρόβλημα είναι ότι μπορεί να μιλήσει σαν τον Χέλμουτ Κολ, αλλά λύγίζει εμπρός σε όλα όσα εκείνος υποστήριζε για την Ευρώπη. Αφήνοντας πίσω μία μπερδεμένη Ε.Ε. που δεν γνωρίζει τι ακριβώς θέλει η πιο ισχυρή γυναίκα και ηγέτης στην Γηραιά Ήπειρο.»