Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

iPod: 20 χρόνια από την επανάσταση που άλλαξε τη μουσική

Ένα προσωπικό «jukebox» εν κινήσει, η έμπνευση του Στηβ Τζομπς που μεταμόρφωσε την Apple, την δισκογραφία και την μουσική βιομηχανία για πάντα.

Το 2001 η δισκογραφική βιομηχανία βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση λόγω της ψηφιακής πειρατείας και η καλύτερη διέξοδος από αυτήν την αυξανόμενη κρίση είχε το σχήμα μιας λευκής συσκευής στο μέγεθος μιας τράπουλας. Μια ψηφιακή συσκευή αναπαραγωγής μουσικής που δεν έμοιαζε με καμία άλλη και είχε την…υπογραφή της ιδιοφυΐας του Στηβ Τζομπς.

Το iPod, που κυκλοφόρησε πριν από 20 χρόνια, ήταν επίσης ο τρόπος με τον οποίο ο Στηβ Τζομπς της Apple μπόρεσε να «λεηλατήσει» μια αποτυχημένη επιχείρηση προκειμένου να εκδικηθεί για τις δικές του αποτυχίες του παρελθόντος –εξορισμένος μεταξύ 1985 και 1997 από την εταιρεία που συνίδρυσε– μετατρέποντας την Apple στην πιο κερδοφόρα εταιρεία στην ιστορία.

Πριν όμως φτάσει στην παρουσίαση του πρώτου iPod τον Οκτώβριο του 2001, οι συνθήκες ήταν εκρηκτικές σε όλο τον κόσμο και οι πανίσχυρες δισκογραφικές εταιρείες ήταν σε κατάσταση πανικού.

Στην ετήσια έκθεσή του για το 2001, ο εμπορικός οργανισμός δισκογραφικών εταιρειών IFPI το χαρακτήρισε «ταραγμένο» έτος, κατηγορώντας την κοινή χρήση αρχείων και την εγγραφή CD ως υπεύθυνες για την μείωση των εσόδων. Ο Τζέι Μπέρμαν ήταν Διευθύνων Σύμβουλος της IFPI εκείνη την εποχή και αποκαλεί την κλίμακα της ανταλλαγής αρχείων τότε «κρίση τεραστίων διαστάσεων» για τις δισκογραφικές εταιρείες, ακόμα και για τους πολυεθνικούς κολοσσούς με τους παγκοσμίου φήμες καλλιτέχνες και τα σούπερ γκρουπ.

«Ήταν πραγματικά μια ξένη εισβολή» όπως δήλωσε χαρακτηριστικά σε διεθνή ενημερωτικά δίκτυα. Η βιομηχανία απάντησε επιχειρώντας να μηνύσει την υπηρεσία κοινής χρήσης αρχείων Napster και τις υπηρεσίες αντιγραφής που ήρθαν μετά από αυτήν: δικαστικές διαμάχες και όχι καινοτομία.

«Η δικαστική διαμάχη ήταν αρχηγός της ηλιθιότητας», ισχυρίζεται ο Τζιμ Γκρίφιν, ένας από τους ελάχιστους σύμβουλος του κλάδου που θεώρησε εντελώς την προσέγγιση και την στρατηγική του συνόλου των δισκογραφικών εταιρειών εκείνης της εποχής, τονίζοντας με έμφαση: «Ό,τι σκέφτηκε η μουσική βιομηχανία, αυτό ακριβώς είναι που δεν πρέπει να κάνετε».

Ουσιαστικά η Apple (με το iPod) επωφελήθηκε από τις σχεδιαστικές ανεπάρκειες των MP3 player πριν από αυτό, καθιστώντας το ταυτόχρονα ως κάτι πρωτοποριακό. Οι πρώτες ψηφιακές συσκευές αναπαραγωγής μουσικής εμφανίστηκαν στα τέλη του 1998 και στις αρχές του 1999, κυρίως το Personal Jukebox (που αναπτύχθηκε από την Compaq Research μιας θυγατρική του πολυεθνικού- τότε- τεχνολογικού κολοσσού), το οποίο ήταν το… ισοδύναμο ενός CD.

Ήταν η Diamond Multimedia και η γκάμα των MP3 player της Rio που τράβηξε για πρώτη φορά τη φαντασία του κοινού και ταυτόχρονα την οργή της πανίσχυρης μουσικής βιομηχανίας και των πολυεθνικών κολοσσών που αποτελούσαν τα βασικά της μέλη.

Οι εμμονές του Τζομπς

Οι δισκογραφικές θεώρησαν ότι θα έπρεπε να υπόκειται σε κενή εισφορά μέσων και να πληρώνουν δικαιώματα στους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων για κάθε συσκευή που πωλείται σε οποιοδήποτε κατάστημα σε όλο τον κόσμο!

Το iTunes, που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2001, επέτρεψε την αντιγραφή και τη διαχείριση των CD στον υπολογιστή ενός χρήστη. Το επόμενο βήμα ήταν η ανάπτυξη μιας συσκευής αναπαραγωγής μουσικής που θα εκτόπιζε τους αντιπάλους της και από εκεί ακολούθησε μια κίνηση στο λιανικό εμπόριο μουσικής με το iTunes Store.

Ήταν ένα τεράστιο στοίχημα, αλλά το timing του Τζομπς ήταν, όχι για πρώτη ή τελευταία φορά, άψογο. Μετά την αποτυχημένη δικαστική διαμάχη στο Ρίο, αποδέχθηκαν σιγά σιγά ότι ήταν καλύτερο να δουλεύουν μαζί και όχι ενάντια σε τέτοιες συσκευές. Ο σχεδιασμός και λειτουργικότητα του iPod ήταν κάτι με το οποίο ο Τζομπς είχε εμμονή από τα αρχικά στάδια υλοποίησης του.

Το πρόβλημα του περιορισμένου αποθηκευτικού χώρου έλυσε η Toshiba που ανέπτυξε ένα φθηνό δίσκο 5GB που μπορούσε να χωρέσει 1000 τραγούδια. Αλλά για τον Τζομπς αυτό δεν ήταν αρκετό. Ήθελε κάτι παραπάνω. Και μάλιστα κάτι πολύ συγκεκριμένο, όπως το είχε οραματιστεί και το είχε περιγράψει πολλά χρόνια νωρίτερα στην κόρη του Λίζα όταν εκείνη κρατούσα στα χέρια της ένα…κακάσχημο -κατά την άποψη του- walkman με κασέτα.

Και τελικά όπως ο ίδιος είπε σε μια κατάμεστη αίθουσα που ανυπομονούσε για τη νέα του αποκάλυψη, καθώς το έδειχνε με μεγάλη υπερηφάνεια στο εκστασιασμένο κοινό: «Να το, εδώ το έχω»! Έτσι, απλά η Apple δημιούργησε τη συσκευή που επέτρεπε να έχεις μαζί σου όλα τα τραγούδια που επιθυμούσες να ακούς. Κάπως έτσι το iPod άλλαξε για πάντα τη μουσική βιομηχανία.

By