Ακόμα και η μεταφυσική μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στις μπίζνες. Τουλάχιστον αυτό προκύπτει με το Ιβάν Σαββίδη, που όπως ο ίδιος έχει πει « με διάφορους τρόπους ο Θεός με οδηγούσε στον ΠΑΟΚ…»
Το πρώτο εξ ύψους σινιάλο του δόθηκε πριν από περίπου τρεισήμισι δεκαετίες. Όταν παντρεύτηκε στο Ροστόφ της Ρωσίας, βορειανατολικά της Μαύρης Θάλασσας, ένας θείος του από την Ελλάδα του έφερε για δώρο την ασπρόμαυρη φανέλα του Δικέφαλου του Βορρά.
Διόλου τυχαίο όπως το ερμήνευσε εκ των υστέρων ο ποντιακής καταγωγής ,πιστός χριστιανός και συνάμα «τσάρος» του επιχειρείν με ορμητήριο τη Θεσσαλονίκη. Πηγαίνοντας μάλιστα παραπέρα τους συλλογισμούς του, στάθηκε στο γεγονός ότι πάντα έπαιρνε αυτοκίνητα με χρώμα λευκό ή μαύρο. Ποτέ κόκκινο…
Άλλο ένα σημάδι της αόρατης δύναμης, που σύμφωνα με τα καιρούς λεγόμενα από τον 63χρονο σήμερα Ιβάν Σαββίδη, του έδειχνε τον δρόμο για τον ΠΑΟΚ. Κάτι το οποίο εν τέλει συνέβη τον Αύγουστο του 2012 όταν και συμφώνησε να αποκτήσει τον πλειοψηφικό έλεγχο της Ποδοσφαιρικής Ανώνυμης Εταιρείας. Πού τότε βρισκόταν οικονομικά μεταξύ σφύρας και άκμονος.
Έχοντας πλέον διπλή υπηκοότητα, Ρωσική και Ελληνική, ο Ιωάννης Σαββίδης όπως είναι εγγεγραμμένος στο δημοτολόγιο του Δήμου Θέρμης, ποτέ δεν θεώρησε τον ΠΑΟΚ ώς επιχειρηματική επένδυση. «Είναι η ψυχή μου» έχει πει. Για να προσθέσει ότι «για την ψυχή δεν υπάρχει τιμή πώλησης…»
Πιθανότατα σε πολλούς αυτό μπορεί να είναι πιστευτό. Ενδεχομένως όμως να υπάρχουν και άλλοι που να θυμούνται τα λεγόμενα του Λένιν. Ο οποίος υποστήριζε πώς «ένα επαναλαμβανόμενο ψέμα, γίνεται αλήθεια».
Όπως και να ’χει και σε αντίθεση με τον ΠΑΟΚ, ο Ιβάν Σαββίδης δεν έχει αναφέρει κάτι το οραματικό που να τον οδήγησε στην αγορά του τηλεοπτικού καναλιού Epsilon που μετεξελίχθηκε σε OPEN Beyond. Μια κίνηση που έγινε τον Αύγουστο του 2017. Προφανώς εδώ ο πολυσυζητημένος επιχειρηματίας, που τα τελευταία τρία χρόνια παραμένει απομονωμένος στη φάρμα του στο Ροστόφ και επικοινωνεί μόνο διαδικτυακά με τους άμεσους συνεργάτες τους στην Ελλάδα, είχε μια πιο πεζή θεώρηση της επιχειρηματικής του πρωτοβουλίας. Διότι εάν οι ποδοσφαιρικές ομάδες ενισχύουν πολλαπλασιαστικά την λαϊκή εμβέλεια του ιδιοκτήτη τους, τα media έρχονται να προσθέσουν κι άλλους πόντους στην επικοινωνιακή δυναμική.
Άλλωστε media και ποδόσφαιρο συνδυάζουν και οι έχοντες τους τρείς μεγάλους συλλόγους της Αθήνας (Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, ΑΕΚ) Μαρινάκης, Αλαφούζος, Μελισσανίδης.
Βήματα που οι άλλοι δεν καταλαβαίνουν
Ωστόσο για τον Ιβάν Σαββίδη η διπλή αυτή ενασχόληση αποδεικνύεται η δαπανηρότερη όλων. Αφού έως τώρα υπολογίζεται ότι για τον ΠΑΟΚ και τον τηλεοπτικό OPEN ,έχει «κάψει» κεφάλαια τα οποία στην επιεικέστερη των εκδοχών, αγγίζουν τα 245 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών περίπου 141 εκατ. ευρώ για τον Δικέφαλο του Βορρά και τα υπόλοιπα για το κανάλι.
Μεγέθη τεράστια για το «ζεστό» χρήμα που μπήκε στις δύο ανώνυμες εταιρείες ( άνω των 290 εκατ. ευρώ) και στη συντριπτική του πλειονότητα έγινε κονιορτός. Μέσα στον ανεμοστρόβιλο των μεγάλων ζημιών που στιγματίζουν τις εταιρικές χρήσεις.
Μικρός το δέμας και με άριστα φροντισμένο το ολόλευκο μούσι του, ο Ιβάν Σαββίδης δείχνει εθισμένος στους υψηλούς στόχους. Αν και τα επιχειρηματικά δείγματα γραφής δεν είναι πάντα ευανάγνωστα, ο ίδιος έχει υποστηρίξει ότι «είμαι σκληρός Πόντιος. Και μπορώ να κάνω βήματα που οι άλλοι δεν μπορούν να καταλάβουν…»
Όντως δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν μπορούν να κατανοήσουν το πώς ένας μεροκαματιάρης προλετάριος κατόρθωσε να γίνει billionaire με την εσάνς του ολιγάρχη . Αλλά η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης είναι αλήθεια ότι έδωσε πολλές τέτοιες ευκαιρίες. Και ο Σαββίδης έδειξε ότι είναι σε θέση να τις εκμεταλλεύεται. Όπως συνέβη και το 2018 με το deal πώλησης της καπνοβιομηχανίας Donskoy Tabak σε γιαπωνέζικο όμιλο, έναντι 1,6 δις δολαρίων. Κίνηση που αρκετοί υπέθεσαν ότι είχε και την «ευλογία» του Κρεμλίνου που σπανίως δίνεται δωρεάν. Αυτό όμως δεν εμπόδισε τον Ρωσοπόντιο επιχειρηματία να φιγουράρει στη λίστα Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη.
Πόσο του έχει κοστίσει ο Δικέφαλος του Βορρά
Έξι χρόνια νωρίτερα είχε έρθει το deal της αγοράς της δημοφιλούς ομάδας του ΠΑΟΚ. Μέσω αύξησης κεφαλαίου με μοναδικό συμμετέχοντα τον Ιβάν Σαββίδη, αποκτήθηκε αρχικά το 51,3% της ΠΑΕ. Για να ακολουθήσουν αλυσιδωτά και άλλες κεφαλαιακές αυξήσεις, οδηγώντας σήμερα στον έλεγχο σχεδόν του 87%. Ορισμένα φίλα προσκείμενα πρόσωπα έχουν το υπόλοιπο 3% , ενώ βάσει νομοθεσίας το 10% παραμένει πάντα στο ερασιτεχνικό σωματείο, έστω κι αν εκείνο δεν εισφέρει οικονομικά.
Όταν ο Σαββίδης το 2012 ανέλαβε τον ΠΑΟΚ τα καταβεβλημένα κεφάλαια της ΠΑΕ ήταν 7,6 εκατ. ευρώ. Στην τελευταία δημοσιοποιημένη δωδεκάμηνη χρήση, που ολοκληρώθηκε στα τέλη Ιουνίου του 2021,τα καταβεβλημένα κεφάλαια είχαν φτάσει στα 157,66 εκατ. ευρώ. Με άλλα λόγια είχε μπει «φρέσκο» χρήμα 150,06 εκατ. ευρώ. Αν σε αυτά προστεθούν οι νέες κεφαλαιακές «ενέσεις» των 3,6 εκατ. ευρώ που έχουν γίνει μετά από τον περσινό Ιούνιο, καθώς επίσης και τα 3,169 εκατ. ευρώ από τη διαγραφή της μετοχικής θέσης που είχε η ΣΕΚΑΠ (περίπου 4,55) τότε το …κοντέρ της χρηματοδότησης Σαββίδη φτάνει στα 156,83 εκατ. ευρώ. Στα οποία θα πρέπει να προστεθεί κι ένα μετατρέψιμο σε μετοχές ομολογιακό δάνειο, ύψους 9 εκατ. ευρώ περίπου. Η εφετινή λήξη του οποίου παρατάθηκε για άλλα τρία χρόνια με επιτόκιο 2,66%. Προφανώς πρόκειται για δάνειο είτε του Σαββίδη, είτε ελεγχόμενων από τον ίδιο εταιρειών, είτε από πρόσωπα της απολύτου εμπιστοσύνης του. Συνεπώς το σύνολο των επενδυτικών κεφαλαίων για χάρη του ΠΑΟΚ, ανέρχεται στα επίπεδα των 165,8 εκατ. ευρώ. Σχεδόν 12 εκατ. ευρώ παραπάνω από τη χρηματιστηριακή αξία που έχει σήμερα ο Όμιλος Φουρλή…
Ωστόσο επί ημερών Σαββίδη η ποδοσφαιρική ανώνυμη εταιρεία του ΠΑΟΚ παράγει μόνο ζημιές. Συνολικά 101,6 εκατ. ευρώ για τις χρήσεις από το 2013, έως και το 2021. Πέρσι οι ζημιές ήταν οι λιγότερες σε σχέση με όλες τις προηγούμενες χρήσεις (-3,764 εκατ. ευρώ). Αλλά αυτό οφείλεται στα κέρδη των 13,5 εκατ. ευρώ από πωλήσεις ποδοσφαιριστών. Που εάν δεν υπήρχαν θα είχαν αυξηθεί ισόποσα οι ζημιές.
Όλες αυτές οι ζημιογόνες χρήσεις, μαζί και με προγενέστερες έχουν «ροκανίσει» περίπου 133 εκατ. ευρώ από τα καταβεβλημένα κεφάλαια, με αποτέλεσμα η καθαρή θέση της ΠΑΕ να έχει περιοριστεί στα 24,7 εκατ. ευρώ, πέρσι τον Ιούνιο. Κάτι που σημαίνει ότι έχουν «καεί» 141,1 εκατ. ευρώ από το χρήμα που έχει ρίξει όλα αυτά τα χρόνια ο Ιβάν Σαββίδης στον ΠΑΟΚ ( 165,8 – 24,7 εκατ). Πρακτικά τα «θυσιασθέντα» κεφάλαια είναι ακόμη περισσότερα, αν ληφθούν υπόψη και οι χορηγίες από εταιρίες του πλέγματος Σαββίδη, που σε βάθος χρόνων μπορεί να ξεπερνούν τα 20 εκατ. ευρώ ή και παραπάνω…
Tα χρέη και ο ορκωτός ελεγκτής
Παραμένει άγνωστο το αν και κατά πόσο στο προσοχές μέλλον μπορεί ο ΠΑΟΚ να μπει σε τροχιά κερδοφορίας έτσι ώστε να αναπληρωθεί κάποιο τμήμα από το «καμένο» χρήμα. Σαφέστατα όμως η ΠΑΕ έχει ξεκάθαρα βελτιώσει την οικονομική της θέση σε σχέση με το παρελθόν. Τα ίδια κεφάλαιά της είναι τα υψηλότερα των ομάδων της Super League, ενώ μέσω των ρυθμίσεων που είχαν προωθηθεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εξοφλήθηκαν χρέη 10,88 εκατ. ευρώ προς το Δημόσιο. Για ένα σύνολο οφειλών που μαζί με τις προσαυξήσεις είχε εκτιναχτεί στα 33 εκατ. ευρώ.
Παρά ταύτα ο ορκωτός ελεγκτής διατυπώνει γνώμη με επιφύλαξη στον περσινό ισολογισμό, λόγω του ότι η ΠΑΕ δεν έχει ελεγχθεί φορολογικά για τις 5 προηγούμενες χρήσεις, χωρίς η εταιρεία να έχει προβεί σε εκτιμήσεις για πιθανούς πρόσθετους φόρους. Πέρσι το σύνολο των εσόδων έφτασε στα 38,66 εκατ. ευρώ, ενώ τα έξοδα του ποδοσφαιρικού τμήματος διαμορφώθηκαν στα 45,1 εκατ. ευρώ. Εξ αιτίας των μέτρων κατά της πανδημίας δεν υπήρξαν έσοδα από εισιτήρια αγώνων, κάτι που αναμένεται να γίνει στην εφετινή σεζόν. Από τηλεοπτικά δικαιώματα ο ΠΑΟΚ είχε πέρσι έσοδα 3,37 εκατ. ευρώ, καθώς επίσης και 16,95 εκατ. ευρώ από χορηγίες και διαφημίσεις. Το σύνολο των υποχρεώσεων ανέρχεται στα 23,37 εκατ. ευρώ, ενώ στην αντίπερα όχθη οι εμπορικές απαιτήσεις είναι στα 18 εκατ. ευρώ.
Επί ημερών Σαββίδη ο Δικέφαλος του Βορρά έχει κατακτήσει 4 κύπελλα κι ένα πρωτάθλημα, κάνοντας μάλιστα μία φορά το νταμπλ. Τα τρόπαια όμως είχαν βαρύτατα οικονομικά κόστη, τα οποία τον τελευταίο καιρό γίνεται προσπάθεια να αποκλιμακωθούν σε ότι αφορά το ποδοσφαιρικό τμήμα. Βεβαιότατα όμως ο ΠΑΟΚ και το πολυπληθές κοινό που υποστηρίζει την ομάδα της Θεσσαλονίκης, λειτουργεί πολύπλευρά ώς προστιθέμενη αξία για τον Ιβάν Σαββίδη. Ή και ώς «ασπίδα προστασίας» ενίοτε, έναντι των επίβουλων.
Η κεφαλαιακή θυσία για το OPEN
Όπως έχει πει ο Μαρξ «τίποτε δεν μπορεί να έχει αξία, αν δεν έχει χρησιμότητα».
Και καταφανώς πολύπλευρη επίσης χρησιμότητα έχει και το τηλεοπτικό κανάλι του OPEN. Που κι αυτό έχει κοστίσει ένα κάρο λεφτά στον πολυσυζητημένο επιχειρηματία, ο οποίος κινείται με μοχλό εταιρείες, εδρεύουσες στην Κύπρο. Με μητρική την Belterra και θυγατρική την Dimera, όπου τυπικά ο πρώτος λόγος ανήκει στα παιδιά του Νίκο και Γιώργο Σαββίδη, 28 και 31 ετών αντίστοιχα. Επίσης της ουσία όμως ο πατέρας Ιβάν είναι εκείνος που κινεί τα νήματα.
Το Epsilon tv που έγινε στη συνέχεια OPEN Beyond λέγεται ότι αγοράστηκε το καλοκαίρι του 2017 έναντι 10 εκατ. ευρώ. Ακόμη δεν έχει δημοσιοποιήσει τα αποτελέσματα της περσινής χρήσης. Οι τρείς προηγούμενες ( 2018,2019 και 2020) ήταν όλες ζημιογόνες, με αποτέλεσμα η συνολική «τρύπα» να φτάνει στα 76,3 εκατ. ευρώ. Με τα προπέρσινα στοιχεία να δείχνουν ότι το κανάλι μπαίνει μέσα με ρυθμό 2,2 εκατ. ευρώ το μήνα.
Όταν πέρασε στον έλεγχο Σαββίδη τα καταβεβλημένα κεφάλαια ήταν 6,3 εκατ. ευρώ, αργότερα έγιναν διαγραφές ζημιών ύψους 6,5 εκατ. ευρώ και στα τέλη του 2020 τα κεφάλαιά του ήταν στα περίπου 82,1 εκατ. ευρώ. Όσο δηλαδή και το χρήμα που έβαλε ο Ιβάν Σαββίδης, μέσω των διαδοχικών αυξήσεων κεφαλαίου. Όπως προκύπτει από το Γενικό Εμπορικό Μητρώο ( ΓΕΜΗ) στην τελευταία διετία έχουν τρέξει και νέες αυξήσεις κεφαλαίου, που αθροιστικά φτάνουν στα 34 εκατ. ευρώ από τη στιγμή κατά την οποία έχουν καταβληθεί εξ ολοκλήρου. Με συνέπεια η κεφαλαιακή συνδρομή να ανέρχεται στα 116,1 εκατ. ευρώ.
Λόγω των συσσωρευμένων ζημιών, η καθαρή θέση της τηλεοπτικής εταιρείας είχε συρρικνωθεί στην τελευταία χρήση στα 5,5 εκατ. ευρώ. Αν θεωρηθεί προσεγγιστικά ότι τα μισά από τα νέα κεφάλαια των ΑΜΚ που ακολούθησαν πήγαν στην ενίσχυση της καθαρής, τότε αυτή μπορεί να είναι πλέον στα 22,5 εκατ. ευρώ ( 5,5+17 εκατ). Αν όντως έχουν συμβεί αυτά, σημαίνει ότι για το OPEN ο Σαββίδης έχει «κάψει» 93,6 εκατ. ευρώ (116,1-22,5 εκατ). Τα οποία γίνονται 103,6 αν προστεθεί το κόστος αγοράς του καναλιού.
Οι μεγάλες επενδυτικές δαπάνες οφείλονται στον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων στην Παιανία και των νέων που δημιουργήθηκαν στη Θεσσαλονίκη, καθώς και στα κόστη για σύγχρονο εξοπλισμό και νέα τηλεοπτικά προγράμματα. Ωστόσο για τα έτη 2019 και 2020 η τηλεθέαση κινήθηκε σε ρηχά νερά ( 8% και 7,3%) ενώ πολλές συζητήσεις προκάλεσε η πρόσφατη κάλυψη του πολέμου στην Ουκρανία, που θεωρήθηκε από μερίδα του κοινού ότι είχε φιλορωσική χροιά.
Στην προπέρσινη χρήση ο κύκλος εργασιών ήταν 23,3 εκατ. ευρώ καταγράφοντας άνοδο 21,6%. Επίσης κατά 18% αυξημένος ήταν ο κύκλος εργασιών στο 9μηνο του 2021. Ωστόσο μόνο τα έξοδα λειτουργίας και διάθεσης ξεπερνούν τα 32, 4 εκατ. ευρώ. Εκ των οποίων οι μισθοί των 411 εργαζόμενων κατά το 2020 ήταν 12,143 εκατ. ευρώ. Δηλαδή στα 29,5 χιλιάδες ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο για το καθένα.
Ο Ιβάν Σαββίδης, που έχει κι άλλες επενδύσεις στην Ελλάδα, με μεγαλύτερες εκείνες στο Πόρτο Καρράς και τον ΟΛΘ, βρέθηκε πρόσφατα στη λίστα των κυρώσεων που επέβαλε η Ουκρανία για 2.500 ανθρώπους του Πούτιν. Είναι άγνωστο αν αυτό μπορεί να έχει και ευρύτερες προεκτάσεις για τον «τσάρο» του επιχειρείν που έχει δηλώσει με έμφαση ότι δεν πουλιέται το τηλεοπτικό του κανάλι. Ούτε και ο ΠΑΟΚ για τον οποίο έχει πεί πώς «μόνον ο θεός ξέρει αν θα μπορέσω να τον έχω στους ώμους για όλη μου τη ζωή».