Ένα δράμα σε δύο πράξεις
«Απολαμβάνοντας το διάλειμμα στο δράμα της ευρωζώνης», είναι ο τίτλος της ανάλυσης της JP Morgan κάνοντας λόγο για ένα «δράμα» το οποίο έχει δύο πράξεις.
Όπως υποστηρίζει η JP Morgan, το διάλειμμα αυτό που διανύουμε τώρα θα διαρκέσει για κάποιο διάστημα και ότι η δεύτερη πράξη δεν θα μοιάζει με τίποτα όπως η πρώτη, εάν πραγματικά έρθει ποτέ.
Η πρώτη πράξη ήταν σύνθετη και πολυδιάστατη, με πολλές αρνητικές επιδράσεις. Αποκάλυψε αστοχίες διακυβέρνησης, χρηματοδοτικά προβλήματα για κράτη και τράπεζες, υψηλά χρέη, έλλειψη ανταγωνιστικότητας και διαρθρωτικά προβλήματα αναφορικά με την ευελιξία και τη δυναμική ανάπτυξης. Υπήρξε επίσης μεγάλη αβεβαιότητα για το τι θα έκαναν οι φορείς χάραξης πολιτικής, τόσο σε περιφερειακό επίπεδο όσο και σε εθνικό. Όλα αυτά δημιούργησαν όχι μόνο οικονομική, δημοσιονομική και πολιτική πίεση, αλλά και αγωνία για την επιβίωση της νομισματικής ένωσης.
Παράλληλα, η JP Morgan τονίζει ότι ο καταλύτης για την πρώτη πράξη του δράματος ήταν οι χρηματοδοτικές ανάγκες των κρατών και των τραπεζών. Εάν υπάρξει δεύτερη πράξη του δράματος, ο καταλύτης πιθανώς θα σχετίζεται με τις πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις που προκαλούνται από την πίεση για συνεχή δημοσιονομική προσαρμογή, εν τω μέσω υποτονικής ανάπτυξης και επίμονα υψηλής ανεργίας. Αλλά σε αντίθεση με την πρώτη πράξη του δράματος, η περιοχή έχει ήδη αρκετά εργαλεία για να την αντιμετωπίσει.
Μπορεί να δοθεί στις χώρες που βρίσκονται υπό πρόγραμμα ελάφρυνση του NPV του χρέους μέσω παράτασης των προθεσμιών λήξης των επίσημων δανείων, που επιτρέπει μια de facto χαλάρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής ακόμη και αν το δημοσιονομικό σύμφωνο παραμείνει de jure. Αλλά η Ιταλία ίσως παραμείνει μια ανησυχία, ως χώρα με υψηλό χρέος η οποία δεν μπορεί να επωφεληθεί από μια αναδιάρθρωση των επίσημων υποχρεώσεων. Ωστόσο, η πρόκληση για τη βελτίωση της ανάπτυξης και τη μείωση της ανεργίας στην περιφέρεια, θα παραμείνει σημαντική. Και τα εργαλεία για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, δεν έχουν αναπτυχθεί καλά.
Η JP Morgan υποστηρίζει ότι αυτό που έχει ήδη επιτευχθεί στην πρώτη πράξη του δράματος και αυτό που θα επιτευχθεί στα επόμενα χρόνια, θα είναι αρκετό για να περιορίσει τις μελλοντικές εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές και να εξασφαλίσει την επιβίωση της ΟΝΕ. «Πολλοί σχολιαστές επικεντρώνονται μόνο σε ακραίες λύσεις: είτε θα γίνει η ευρωζώνη ένα πλήρως ομοσπονδιακό κράτος είτε θα διασπαστεί. Σε αντίθεση, εμείς πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολλές λύσεις στο εσωτερικό που βρίσκονται μεταξύ του αρχικού οράματος του Μάαστριχτ και του οράματος της πλήρους ομοσπονδοποίησης».
Αν και έχει σημειωθεί πρόοδος αναφορικά με την προσαρμογή, οι χώρες που βρίσκονται σε πρόγραμμα θα συνεχίσουν να λαμβάνουν χρηματοοικονομική στήριξη για κάποιο καιρό ακόμη. Σύμφωνα με την JP Morgan, η Ιρλανδία φαίνεται να βρίσκεται σε σωστή θέση για να βγει από το πρόγραμμα στο τέλος του χρόνου, αν και φαίνεται ότι η κυβέρνηση θα διαπραγματευτεί μια πιστωτική γραμμή 10 δισ. ευρώ από τον ESM ως στήριξη.
Η προσδοκία του οίκου είναι ότι αυτό θα είναι μια πιστωτική γραμμή με προϋποθέσεις, η οποία ενέχει και το ενδεχόμενο της στήριξης από το ΟΜΤ της ΕΚΤ.
«Εν τω μεταξύ», η Ελλάδα αντιμετωπίζει ένα κενό χρηματοδότησης, το οποίο θα πρέπει να είναι σχετικά εύκολο να καλυφθεί, και θα υπάρξει πίεση τον επόμενο χρόνο στο Eurogroup να τηρήσει τη δέσμευσή της και να διασφαλίσει ότι το ελληνικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα υποχωρήσει κάτω του 10% το 2022. Η Ελλάδα θα χρειαστεί κάποια επιπλέον χρηματοδότηση για την περίοδο 2015-2016, αλλά αυτή θα μπορούσε να καλυφθεί μέσω μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής αντί για ένα πλήρες πρόγραμμα. Τέλος, φαίνεται απίθανο η Πορτογαλία να είναι σε θέση να αποφύγει άλλο ένα πρόγραμμα, όταν λήξει το ισχύον, το Μάιο του 2014. Οι προσδοκίες μας είναι ότι ο ESM θα παρέχει περί τα 30 δισ. ευρώ σε πρόσθετη χρηματοδότηση για να οδηγήσει τη χώρα μέχρι τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2015».
Ακόμη, η JP Morgan υπογραμμίζει ότι στα δημοσιονομικά ταξίδια προς τους μακροπρόθεσμους στόχους, η Ελλάδα, η Γερμανία, η Ιταλία έχουν καλύψει το 100% του «ταξιδιού», ενώ σε ό,τι αφορά το «ταξίδι» για την μείωση του χρέους στο 60% του ΑΕΠ, η Ελλάδα έχει καλύψει το 64% της διαδρομής, και μπροστά της βρίσκονται οι Γερμανία (100%), Αυστρία (85%), Ιταλία (74%), Βέλγιο (69%).