Την αγωνία τους εκφράζουν επιχειρηματίες του λιανεμπορίου, που βλέπουν τους τζίρους τους να συρρικνώνονται, καθώς το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών εξαντλείται σε τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, τάση που εν τέλει πλήττει τις μικρότερες επιχειρήσεις σε όλους τους κλάδους, συμπεριλαμβανομένου του κλάδου τροφίμων.
Παράγοντες της αγοράς μιλούν στο powergame.gr για μετατόπιση τζίρου από τα εμπορικά καταστήματα στα σούπερ μάρκετ, για εξάλειψη των παρορμητικών αγορών και αλλαγή προτεραιοτήτων από τους καταναλωτές. Τη «χαριστική βολή» δίνουν τα σκαμπανεβάσματα του καιρού και οι εκλογές, που έχουν αναστείλει δυνητικές αγορές εποχιακών ειδών. Παραδοσιακά, εξάλλου, η περίοδος των εκλογών -ένα διάστημα πριν και μετά τις κάλπες- συνοδεύεται από κάμψη της εμπορικής κίνησης.
«Ο κόσμος έχει αλλάξει προτεραιότητες», τονίζει ο Θοδωρής Καπράλος, πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά (ΕΣΠ) και Β’ αντιπρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ). Διαπιστώνει επιβράδυνση του τζίρου, ειδικά στις επιχειρήσεις ένδυσης-υπόδησης, καθώς τα είδη που εμπορεύονται δεν αποτελούν προτεραιότητα για τον καταναλωτή. Εξάλλου, κατά την άποψή του, ο πληθωρισμός επηρεάζει το διαθέσιμο εισόδημα τόσο αυτών που εξαντλούν τη ρευστότητά τους σε υποχρεώσεις και σούπερ μάρκετ για είδη πρώτης ανάγκης, όσο και εκείνων με μεγαλύτερη αγοραστική δυνατότητα, οι οποίοι όμως έχουν αναθεωρήσει τις προτεραιότητές τους και θα προτιμήσουν να διαθέσουν το μηνιαίο πλεόνασμά τους σε ψυχαγωγία/εστίαση, παρά σε νέο σακάκι.
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον δείκτη κύκλου εργασιών στο λιανεμπόριο είναι ενδεικτικά, καθώς σημειώθηκε πτώση τον Μάρτιο σε ποσοστό 0,3% σε ετήσια βάση ή 4,2% σε μηνιαία βάση. Ειδικά στην κατηγορία των καταστημάτων ένδυσης-υπόδησης, ο δείκτης εμφάνισε πτώση 9% σε αξία συγκριτικά με τον Φεβρουάριο, ενώ ο όγκος των πωλήσεων υποχώρησε 30%. Σε ετήσια βάση, συγκριτικά με τον Μάρτιο του 2022, ο κύκλος εργασιών της συγκεκριμένης κατηγορίας καταγράφει αύξηση 18% και σε επίπεδο όγκου αύξηση 2,7%.
Από τα στοιχεία προκύπτει η αλλαγή στάσης των καταναλωτών, ενώ η μικρή αύξηση που παρατηρείται σε σχέση με πέρυσι θα πρέπει να συνδυαστεί με τη μετατόπιση τζίρου προς τις μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς και με τις ανατιμήσεις, οι οποίες, αν και περιορισμένες, υφίστανται στον ευρύτερο κλάδο της ένδυσης. Την ίδια στιγμή, στο λιανεμπόριο τροφίμων συνεχίζεται η πληθωριστική αύξηση τζίρου λόγω αυξήσεων τιμών, με τα μεγάλα καταστήματα να κερδίζουν μερίδια.
Σημειώνεται ότι στο οργανωμένο λιανεμπόριο σημειώθηκε αύξηση τζίρου στο α’ τρίμηνο του έτους 8,2%, που έφτασε 9,1% στο τετράμηνο (NielsenIQ), με κάμψη του όγκου πωλήσεων γύρω στο 3,5%. Σύμφωνα δε με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, για το σύνολο της αγοράς καταστημάτων ειδών διατροφής, τον Μάρτιο παρατηρείται πτώση τζίρου κατά 0,3% (έναντι αύξησης 13,1% τον Φεβρουάριο), με πτώση του όγκου κατά 11% (έναντι αύξησης 0,7% τον Φεβρουάριο).
Σύμφωνα με τον κ. Καπράλο, τα στοιχεία επιδέχονται ποσοτικής και ποιοτικής αξιολόγησης, ενώ εκτιμά ότι δεν θα είναι παρήγορα, ειδικά για τον Μάιο. Ως εκ τούτου, περιμένει τη νέα κυβέρνηση, οπότε τα θεσμικά όργανα του εμπορίου θα επιχειρήσουν να λειανθούν οι αρνητικοί παράγοντες που αποσταθεροποιούν την αγορά.
Πρόβλημα για την αγορά το ακριβό καλάθι του σούπερ μάρκετ
Για στασιμότητα μετά την αναθέρμανση της ζήτησης με την έναρξη της τουριστικής σεζόν τον περασμένο μήνα μιλά ο Μάκης Σαββίδης, αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας (ΕΣΑ) και αντιπρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GR.EC.A). Όπως εξηγεί, γεγονότα όπως το δυστύχημα στα Τέμπη και η αναστάτωση των εκλογών φέρνουν μείωση της κατανάλωσης. Επισημαίνει επίσης ότι στο α’ τρίμηνο του 2023 το κόστος ενέργειας και καυσίμων παρέμεινε υψηλό και μετριάστηκε σ’ έναν βαθμό με τα επιδόματα. Εν συνεχεία, τον Μάρτιο η αύξηση των τιμών στο καλάθι του σούπερ μάρκετ δεν ακολούθησε την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Κι εδώ εντοπίζεται το πρόβλημα, δεδομένου ότι ο πληθωρισμός ήταν στο 4,6% και η αύξηση στο καλάθι του καταναλωτή έφτανε το 14,3%.
Καθώς οι καταναλωτές διαθέτουν το εισόδημά τους πρώτα στα σούπερ μάρκετ, κατά μία έννοια έχουμε μετατόπιση τζίρου από τα εμπορικά καταστήματα, όπως παραδέχεται ο κ. Σαββίδης, που εξηγεί ότι όταν οι τιμές των προϊόντων στο σούπερ μάρκετ αυξάνονται, το εισόδημα που απομένει για να καταναλωθεί στο υπόλοιπο εμπόριο είναι μειωμένο.
Τονίζει ότι οι άμυνες της αγοράς έχουν εξαντληθεί μετά τη δεκαετή κρίση και την πανδημία και οι επιχειρήσεις έχουν συσσωρεύσει βάρη, καθώς για μεγάλο διάστημα ήταν κλειστές. Οπότε δεν υπάρχει διαθέσιμη ρευστότητα, γι’ αυτό και ο Εμπορικός Σύλλογος της Αθήνας (ΕΣΑ) έχει ζητήσει να θεσμοθετηθεί ρύθμιση για το σύνολο των χρεών με 120 δόσεις, διευρύνοντας την περίμετρο των ωφελουμένων. Το δημοσιονομικό περιθώριο, βέβαια, θα το καθορίσει η επόμενη κυβέρνηση, πιθανότατα αφού κάνει «ταμείο» η αγορά μετά την τουριστική σεζόν.