Εχουν μάθει στη ζωή τους να επιβιώνουν κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.
Η βία, οι πόλεμοι και η αγωνία για το αν θα ζουν αύριο ήταν η καθημερινότητά τους. Δέκα αθλητές, τεσσάρων εθνικοτήτων αποτελούν την Ολυμπιακή Ομάδα Προσφύγων. Μια ομάδα που για πρώτη φορά θα παρελάσει σε Ολυμπιακούς. Ο κάθε ένας αθλητής έχει να πει τη δική του συγκλονιστική ιστορία. Σημαία και των δέκα αθλητών οι πέντε ολυμπιακοί κύκλοι και μήνυμά τους, η ελπίδα.
Πόπολε Μισένγκα: Έμαθε τζούντο σε κέντρο εκτοπισμένων παιδιών
Ανάμεσά τους ο Κονγκολέζος Πόπολε Μισένγκα. «Ο αθλητισμός άλλαξε τη ζωή μου. Εδώ στο Ρίο είμαι ένας από τους αθλητές της Ολυμπιακής Ομάδας Προσφύγων. Δεν είμαστε πια λυπημένοι, αλλά ευτυχισμένοι», είπε φανερά συγκινημένος ο 24χρονος αθλητής στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου στη βραζιλιάνικη μητρόπολη. Ο νεαρός δεν κατάφερε να συγκρατήσει τα δάκρυά του όταν διηγούνταν την ιστορία του στους δημοσιογράφους.
Ο ίδιος ήταν ακόμη παιδί όταν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη δοκιμαζόμενη από τον εμφύλιο πατρίδα του. Όντας εννέα χρόνων, κρύφτηκε μόνος του επί οκτώ ημέρες σε ένα δάσος, μέχρι να βρει καταφύγιο σε ένα κέντρο εκτοπισμένων παιδιών. Εκεί ξεκίνησε να μαθαίνει τζούντο. Σχεδόν 15 χρόνια μετά κατάφερε να γίνει μέλος της νεοϊδρυθείσας από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή,Ολυμπιακής Ομάδας Προσφύγων.
Γιολάντε Μαμπίκα: Μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα
«Πολλοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι οι πρόσφυγες δεν έχουν ζωή. Σε αυτούς όμως μπορούμε να δείξουμε ότι είμαστε σε θέση να καταφέρουμε τα πάντα», λέει η ομοεθνής και συναθλήτριά του, Γιολάντε Μαμπίκα. Ο εμφύλιος πόλεμος στην πατρίδα της, χώρισε τη Γιολάντε από τους γονείς της όταν ήταν ακόμη παιδί. Θυμάται ότι έτρεχε μόνη της προς ένα ελικόπτερο που την πήρε από το χωριό της για την Κινσάσα. Εκεί έμεινε σε ένα κέντρο για ορφανά παιδιά όπου και γνώρισε το τζούντο. «Το τζούντο δεν μου έδωσε πίσω τους γονείς μου, ούτε μου έφερε λεφτά. Με έκανε όμως πιο δυνατό άνθρωπο», λέει η 28χρονη τζουντόκα που το 2013 βρέθηκε στη Βραζιλία για να εκπροσωπήσει τη χώρα της στο παγκόσμιο πρωτάθλημα.
Μετά από μια ήττα η προπονήτρια της, της πήρε το διαβατήριο και της απαγόρευσε την πρόσβαση στο φαγητό. Η Γιολάντε δεν άντεξε. Το έσκασε από το ξενοδοχείο και ζήτησε πολιτικό άσυλο. Έκτοτε ζει σαν πολιτικός πρόσφυγας στο Ρίο και προπονείται στη σχολή που έχει ιδρύσει ο Βραζιλιάνος αργυρός Ολυμπιονίκης, Φλάβιο Κάντο. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες, θέλει να κερδίσει ένα μετάλλιο και για αλλάξει τη ζωή της, αλλά όπως λέει: «κυρίως για να γίνει γνωστή η ιστορία μου και να παραδειγματίσει νέους ανθρώπους να μην τα παρατάνε».
Γιούρσα Μαρντινί: Θέλω να εκπροσωπήσω όλους τους πρόσφυγες
Το κολύμπι έσωσε μια φορά τη Γιούσρα, όταν η βάρκα που την μετέφερε από τα παράλια της Τουρκίας στη Λέσβο άρχισε να μπάζει νερά. Η 18χρονη Σύρια και η αδελφή της βούτηξαν στην παγωμένη θάλασσα και άρχισαν να σπρώχνουν το μισοναυαγισμένο σκάφος προς την ξηρά. «Ήταν τουλάχιστον 20 άτομα μέσα και οι περισσότεροι δεν ήξεραν να κολυμπάνε», λέει η νεαρή κολυμβήτρια που είχε εκπροσωπήσει τη Συρία στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του 2012.
Από την Ελλάδα πέρασε στην ΠΓΔΜ και η οδύσσεια της έλαβε τέλος με την άφιξη της τον Σεπτέμβριο του 2015 στο Σπαντάου της Γερμανίας. Γράφτηκε στον τοπικό κολυμβητικό όμιλο και πλέον ετοιμάζεται για τα 200μ. ελεύθερο των Ολυμπιακών Αγώνων. Στόχος της; «Θέλω να εκπροσωπήσω όλους τους πρόσφυγες. Να τους δείξω ότι μετά τον πόνο και την καταιγίδα έρχονται ήρεμες μέρες και να τους εμπνεύσω να κάνουν κάτι για τις ζωές τους».
Ραμί Ανίς: Παίρνω ενέργεια από τα πάθη των ανθρώπων
Ο 25χρονος Ραμί είναι από την κατεστραμμένη πλέον Αλέπο της Συρίας. Από μικρός κολυμπούσε μαζί με το θείο του. «Το κολύμπι είναι η ζωή μου», λέει στην αρχή της διήγησης του. Όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί οι δικοί του τον έστειλαν αεροπορικώς στην Κωνσταντινούπολη όπου σπούδαζε ο μεγαλύτερος αδελφός του. Θυμάται ότι είχε όλες και όλες δυο μικρές τσάντες και πως πίστευε ότι σε ένα μήνα το πολύ θα γύριζε σπίτι του. Ο μήνας έγινε χρόνια και από τη στιγμή που στην Τουρκία δεν έβλεπε μέλλον μπήκε όπως χιλιάδες συμπατριώτες του σε μια βάρκα και πέρασε στη Σάμο.
Στην ατυχία του στάθηκε τυχερός αφού πρόλαβε ανοιχτά τα βόρεια σύνορα της χώρας μας και έτσι έφτασε μέχρι το Βέλγιο. Εκεί ξεκίνησε προπονήσεις με την πρώην Ολυμπιονίκη Καρίν Βερμπόβεν και τους τελευταίους μήνες βρίσκεται 9 ώρες την ημέρα στην πισίνα. «Παίρνω ενέργεια από αυτά που τραβάνε οι άνθρωποι σαν εμένα και θα προσπαθήσω να φέρω το καλύτερο αποτέλεσμα και γι’ αυτούς».
Πάουλο Αμουτόν Λοκόρο: Είχα την ευκαιρία να κάνω κάτι ξεχωριστό
Μέχρι πριν λίγα χρόνια ο 24χρονος Πάουλο δεν ήξερε τίποτα από τα όσα συνέβαιναν έξω από την πατρίδα του. Οι παιδικές του αναμνήσεις; Οι χειρότερες. «Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, στη χώρα μου είχαμε πόλεμο και εγώ φοβόμουν». Αυτός ο φόβος ήταν που τον έσπρωξε να περάσει τα σύνορα και να αναζητήσει ένα καλύτερο αύριο σε έναν προσφυγικό καταυλισμό στην Κένυα. Εκεί παρακολουθώντας τα μαθήματα του ειδικού αθλητικού σχολείου, αποφάσισε ότι ήθελε να γίνει παγκόσμιος πρωταθλητής.
Οι επιδόσεις του έδωσαν διαβατήριο για το προπονητικό καμπ της διάσημης παγκόσμιας πρωταθλήτριας Τέγκλα Λορούπε. Μέχρι τότε δεν είχα ούτε παπούτσια για προπόνηση και τώρα θα τρέξω στα 1.500 μέτρα στους Ολυμπιακούς. Δεν ξεχνώ τους πρόσφυγες στον καταυλισμό. Είμαι ακόμη ένας από αυτούς που απλώς έχει την ευκαιρία να κάνει κάτι ξεχωριστό. Αν τα καταφέρω θα μπορώ να βοηθήσω και αυτούς και την οικογένεια μου».
Γιετς Πουρ Μπιελ: Έχω μπροστά μου μια ευκαιρία για μια νέα ζωή
Ο 21χρονος Γιετς ήξερε από μικρός πως έπρεπε να στηριχτεί στις δικές του δυνάμεις. Η οικογένεια του εγκατέλειψε την εμπόλεμη ζώνη του Νοτίου Σουδάν και έκτοτε ζει σε προσφυγικό καταυλισμό στην Κένυα. Εκεί θέλησε να γίνει ποδοσφαιριστής, αλλά μεγαλώνοντας κατάλαβε πως τα ατομικά αγωνίσματα του ταίριαζαν περισσότερο.
Ξεκίνησε τρέξιμο και εξελίχθηκε σε έναν ικανό δρομέα με ειδικότητα το 800άρι. Σε αυτή την κούρσα θα τρέξει στο Ρίο, έχοντας στο μυαλό του τρία πράγματα. «Για να φτάσω μέχρι εδώ πέρασα πολλές προκλήσεις και ξέρω ότι έχω μπροστά μου μια ευκαιρία για μια νέα ζωή. Όταν θα τρέχω θα έχω στο μυαλό μου τους νέους της πατρίδας μου γιατί αυτοί είναι οι άνθρωποι που μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα εκεί, τους γονείς μου και τους πρόσφυγες όλου του κόσμου. Μέσα από την εκπαίδευση αλλά και το τρέξιμο θα αλλάξουμε τον κόσμο».
Ρόουζ Ναθίκε Λοκόνγιεν: Γυρνώντας πίσω θα διοργανώσω έναν αγώνα για την ειρήνη
Μέχρι πριν ένα χρόνο, η 23χρονη Ρόουζ δεν ήξερε καν το ταλέντο της στους δρόμους μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων. Έχοντας βιώσει τον εμφύλιο αλληλοσπαραγμό στην πατρίδα της και ζώντας από τα 10 της σε προσφυγικό καταυλισμό στην Κένυα, οι προτεραιότητες της, ήταν άλλες. Μέχρι που κέρδισε την δεύτερη θέση τον αγώνα 10.000μ. που διοργάνωσε το σχολείο της, δεν είχε καν τρέξει ούτε ερασιτεχνικό επίπεδο.
Αμέσως την επέλεξαν για το επαγγελματικό προπονητικό καμπ δρομέων του Ναϊρόμπι και αφού ξεπέρασε το πρόβλημα που είχε με το να… φοράει παπούτσια, πλέον προετοιμάζεται για να πάρει μέρος στο Ολυμπιακό 800άρι. «Στο Ρίο θα εκπροσωπήσω το λαό μου και όλους τους πρόσφυγες και να πετύχω γυρνώντας πίσω θα διοργανώσω έναν αγώνα για την Ειρήνη», λέει ενόψει Ολυμπιακών Αγώνων η νεαρή πρόσφυγας από το Ν. Σουδάν.
Γιόνας Κίντε: Ενας πρόφυγας μπορεί να κάνει τα πάντα για να επιβιώσει
Ο 35χρονος Γιόνας τα τελευταία 5 χρόνια ζει μόνιμα στο Λουξεμβούργο. Η ζωή του έχει αποκτήσει μια κανονικότητα. Έχει μόνιμη στέγη και δουλειά (οδηγός ταξί) και ελεύθερο χρόνο για να προπονείται, αφού είναι μαραθωνοδρόμος. Μάλιστα τον περασμένο Οκτώβρη στην Γερμανία διένυσε την απόσταση, στον εντυπωσιακό χρόνο των 2 ωρών και 17 λεπτών. Η σκέψη του όμως πάντα γυρίζει στα όσα έζησε πριν φτάσει στο Λουξεμβούργο.
«Το να ζει κανείς στην Αιθιοπία είναι μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Ήταν πολύ επικίνδυνα και η ζωή μου κινδύνευε κάθε μέρα», υποστηρίζει ο Αφρικανός που τονίζει πως η δημιουργία της Ολυμπιακής ομάδας προσφύγων στέλνει μήνυμα αισιοδοξίας. «Όλοι θα δουν ότι οι νεαροί πρόσφυγες αθλητές μπορούν να κάνουν το καλύτερο. Υπάρχουν βέβαια προβλήματα, πρόσφυγες ήμαστε και η ζωή μας δεν είναι εύκολη, αλλά όποιος έχει ζήσει σε προσφυγικό καταυλισμό, μπορεί να κάνει οτιδήποτε».
Αντζελίνα Ναντάι Λοχάλιτ: Συνάντησε τους γονείς της 15 χρόνια μετά
Όταν ο πόλεμος έφτασε στο χωριό της η 6χρονη τότε Αντζελίνα δεν έγινε απλώς πρόσφυγας, αλλά χωρίστηκε και από τους γονείς της. «Τα πάντα στο χωριό μου καταστράφηκαν, δεν είχε μείνει τίποτα για να ζήσεις, αλλά το κυριότερο είναι ότι έχασα τους δικούς μου», θυμάται. Με τους γονείς της πάντως ξανασυναντήθηκε μόλις πέρσι. Είχαν μεσολαβήσει 15 χρόνια. Η Αντζελίνα ήξερε το ήταν καλή στους δρόμους όταν κέρδισε τους σχολικούς αγώνες στον προσφυγικό καταυλισμό όπου μεγάλωνε, αλλά και η ίδια εξεπλάγη όταν με την βοήθεια των προπονητών στο επαγγελματικό καμπ του Ναϊρόμπι κατάλαβε το πόσο γρήγορη ήταν.
Πλέον η μόνη σκέψη της καθώς προετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες (θα πάρει μέρος στα 1.500μ.), είναι το πώς θα βοηθήσει την οικογένεια της να σταθεί όρθια. «Αν έχεις χρήματα μπορείς να αλλάξεις τη ζωή τη δική σου και τον γύρω σου. Θέλω να πάω καλά στους Αγώνες και να γίνω μια καλή αθλήτρια ώστε να βγάλω χρήματα και να φτιάξω ένα ωραίο σπίτι για την οικογένεια μου».
Τζέιμς Νιανγκ Τσένγκγιεκ: Στους καταυλισμούς υπάρχουν μεγάλα ταλέντα
Όταν ο Τζέιμς ήταν 13χρονών, οι γονείς του τον φυγάδευσαν από το χωριό τους, προκειμένου να μην το απαγάγουν οι αντάρτες και τον στρατολογήσουν στις δυνάμεις τους. Λίγους μήνες αργότερα, όταν η οικογένεια επανενώθηκε σε προσφυγικό καταυλισμό της Κένυα, ο 28χρονος σήμερα Τζέιμς ήταν ήδη μέρος της σχολικής ομάδας στίβου, όπου νικούσε όχι μόνο τα παιδιά της ηλικίας του, αλλά και τα μεγαλύτερα.
Καθώς προετοιμάζεται για την κούρσα 800μ. του Ρίο, το μυαλό του είναι πίσω στα παιδιά του καταυλισμού. «Μερικοί από εμάς έχουμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες μια ευκαιρία να αλλάξουμε τη ζωή μας. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε το παρελθόν μας, τα αδέλφια και τις αδελφές μας. Αν τρέξω καλά ίσως να εμπνεύσω κάποιους από αυτούς. Ίσως στους καταυλισμούς να υπάρχουν ταλέντα που δεν έχουν ακόμη την ευκαιρία να φανούν. Εμείς πρέπει να βρούμε αυτά τα παιδιά και να τα βοηθήσουμε να αλλάξουν τη ζωή τους».