Χαράς ευαγγέλια η αύξηση της κατανάλωσης και (παροδικά) των τιμών της ντομάτας για την εγχώρια βιομηχανία, που μεγεθύνεται χάρη στις συνεχείς επενδύσεις και την αύξηση της παραγωγής, που τροφοδοτείται και από την είσοδο στην αγορά νέων παικτών.
Ειδήσεις όπως η απόφαση της McDonald’s να σταματήσει να χρησιμοποιεί ντομάτες σε πολλά καταστήματά της στην Ινδία, λόγω απότομης αύξησης του κόστους και ελλείψεων ποιοτικών προϊόντων, δεν αγγίζουν την ελληνική αγορά.
Οι εξαγωγές ντοματών «τρέχουν» με ρυθμούς-ρεκόρ, φτάνοντας τους 30.718 τόνους στο διάστημα 1.1.2023 έως 6.7.23, ήτοι αύξηση 25,5% σε σχέση με πέρυσι (Infofruit Hellas). Η μέση τιμή αυξάνεται, αν και απέχει από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας, ενώ πωλήσεις και κατανάλωση βαίνουν ικανοποιητικά λόγω του ζεστού καιρού. Οι συνθήκες διασφαλίζουν τη διάθεση στην αγορά μεγάλων ποσοτήτων ντομάτας, αν και γίνονται και εισαγωγές, οι οποίες από 1/7 ανέρχονται σε 1.350 τόνους.
Σε επίπεδο βιομηχανίας, αν και είναι εμφανείς οι πιέσεις στα περιθώρια κέρδους, οι επιδόσεις είναι ικανοποιητικές. Ας σημειωθεί ότι, αν και περιορίστηκε η μεταποίηση στην υπερδωδεκαετή κρίση, η βιομηχανία χτίζει δυναμικό. Κάποιες ανακατατάξεις στην αγορά προκάλεσε την τελευταία διετία η αποεπένδυση της ΕΛΑΪΣ-Unilever Hellas από τα σήματα Pummaro και Pelargos, τα οποία απέκτησε η Μινέρβα. Έχοντας εισέλθει στην αγορά τοματικών προϊόντων με το brand «Χωριό», που παράγει η Damavand, εταιρεία ελεγχόμενη από την Deca (που διαχειρίζεται το Diorama), η Μινέρβα ενίσχυσε τη θέση της στην κατηγορία, ενώ δραστηριοποιείται και στις σάλτσες, με την απόκτηση της Mediterranean Foods (Brava και Delicia). Με βάση δημοσιευμένα στοιχεία, ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών της Μινέρβα άγγιξε τα 60 εκατ. ευρώ (2021) και ο πήχης μπαίνει υψηλότερα μετά τις επενδύσεις των μετόχων της -Diorama, με βασικό επενδυτή τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, EOS fund του Απόστολου Ταμβακάκη και Elikonos, με partners Παντελή Παπαγεωργίου και Tάκη Σολωμό.
Επίσης, η Damavand, που κινείται με διψήφιο ρυθμό αύξησης πωλήσεων, ολοκλήρωσε σημαντικές επενδύσεις, μεταξύ άλλων, για μηχανολογικό εξοπλισμό παραγωγής νέων προϊόντων, νέα μονάδα ανασυσκευασίας προϊόντων με νέα κτίρια και εκσυγχρονισμό των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας. Ο τζίρος της εταιρείας με βάση επίσημα στοιχεία ξεπέρασε στη χρήση 2020/2021 τα 25 εκατ. ευρώ, με καθαρά κέρδη περίπου 1 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι τη θέση της στην αγορά διεκδικεί και η Ομοσπονδία, εμπορικό σήμα της VITA, Μ.Δ. Τσαλόπουλος (που διαθέτει στην αγορά και τα σήματα Όμικρον, Altura και VITA), ενώ οι επενδύσεις στην αγορά βιομηχανικής ντομάτας αποτυπώνονται και σε άλλα σήματα, όπως στην ΓΚΡΕΚΑ από την ΚΟΡΕ, που δραστηριοποιείται επίσης στην παραγωγή και διανομή ελαιούχων προϊόντων και logistics, με τζίρο κοντά στα 80 εκατ. ευρώ (2021), αλλά με ζημίες λόγω των πιέσεων από την αύξηση των τιμών πρώτων υλών, συσκευασίας και ενέργειας. Η εταιρεία έχει τοποθετήσει τα προϊόντα ΓΚΡΕΚΑ στην αγορά του λιανεμπορίου, ενώ έχει επενδύσει και στην τυποποίηση του προϊόντος.
Σημαντικές επενδύσεις έχει προωθήσει επίσης η Wonderplant του Σπύρου Θεοδωρόπουλου και ομάδας γνωστών επιχειρηματιών, μεταξύ των οποίων Σταύρος Νένδος, Μιχάλης Αραμπατζής, Αχιλλέας Φώλιας και Θέμης Μακρής. Η εταιρεία μπορεί να ιδρύθηκε το 2011, αλλά εν μέσω πανδημίας η επιχειρηματική ομάδα είδε επενδυτική ευκαιρία στα υψηλά επίπεδα της ζήτησης. Έτσι, επένδυσε στην παραγωγή, προσθέτοντας τα τελευταία δύο χρόνια περίπου 100 στρέμματα καλλιέργειας ντομάτας θερμοκηπίου, φθάνοντας τα 220 στρέμματα. Τα μεγέθη της εταιρείας έλαβαν ώθηση από έναν συνδυασμό επενδύσεων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και στην αναβάθμιση των υποδομών του συσκευαστηρίου στην Πετρούσα Δράμας, όπου η εταιρεία παράγει και συσκευάζει ντομάτες με τη μέθοδο της υδροπονίας. Σύμφωνα με τον ισολογισμό του 2022, οι πωλήσεις της διπλασιάστηκαν πέρυσι, ξεπερνώντας τα 45,5 εκατ. ευρώ. Παρά τις προκλήσεις στην αγορά, που αποτυπώνονται σε μείωση του περιθωρίου καθαρού κέρδους σε 9,21% από 20,78%, η εταιρεία εμφάνισε κέρδη EBITDA 8,8 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 10,8%, και καθαρά κέρδη 3,9 εκατ. ευρώ, από 4,5 εκατ. ευρώ στην προηγούμενη χρήση.
Στην καλλιέργεια ντομάτας, καθώς και άλλων προϊόντων, με τη μέθοδο της υδροπονίας, έχει επενδύσει και η Θερμοκήπια Θράκης, με τζίρο περί τα 10 εκατ. ευρώ, η οποία αποτελεί σύμπραξη των ομίλων Πλαστικά Θράκης, της οικογένειας Χαλιωρή και της Ελαστρον, των Α. Καλπίνη και Ν. Σίμου. Τα θερμοκήπια εκτείνονται σε μια έκταση 185 στρεμμάτων ή 196 μαζί με αυτά στο Κορωπί Αττικής.
Σημειώνονται και οι δράσεις της Οργάνωσης Παραγωγών Βιομηχανικής Τομάτας «ΘΕΣΤΟ», με επενδύσεις πάνω από 5 εκατ. ευρώ την τελευταία εξαετία στον τομέα της βιομηχανικής ντομάτας.
Ιστορικά σήματα
Τη θέση τους ενισχύουν στην αγορά ιστορικές βιομηχανίες, όπως η Δ. Νομικός, που ξεκίνησε από τον Δημήτριο Νομικό ως η πρώτη βιομηχανία παραγωγής προϊόντων ντομάτας στα Βαλκάνια, με πρώτες εγκαταστάσεις το 1915 στη Σαντορίνη. Παραμένει ισχυρός παίκτης της αγοράς, με τζίρο περί τα 60 εκατ. ευρώ και 80% εξαγωγές. Σημειώνεται ότι στο α’ εξάμηνο του 2022 οι πωλήσεις ανήλθαν σε 29,7 εκατ. ευρώ, αλλά δεν περιλαμβάνουν τη συλλογή και την επεξεργασία προϊόντων ντομάτας που γίνεται τους μήνες Ιούλιο – Αύγουστο – Σεπτέμβριο, ενώ μεταγενέστερα γίνεται η διάθεση των τελικών προϊόντων.
Επίσης, η Κύκνος εμφάνισε πέρυσι κύκλο εργασιών 29,9 εκατ. ευρώ με αύξηση 17% συγκριτικά με το 2021, με αύξηση εξαγωγών κατά 62%. Τα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθαν σε 1,5 εκατ. ευρώ, από 1,9 εκατ. ευρώ στην προηγούμενη χρήση, και τα καθαρά κέρδη ανήλθαν σε 189.493,50 ευρώ, έναντι 431.707,01 ευρώ αντίστοιχα. Όπως σημειώνει η διοίκηση στις οικονομικές καταστάσεις, η παρατεταμένη ενεργειακή κρίση, που άρχισε να εμφανίζεται από το γ’ τρίμηνο του 2021 και εντάθηκε με απότομους ρυθμούς από τον Μάρτιο του 2022 λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, είχε αποτέλεσμα να αυξηθούν με γρήγορο ρυθμό οι πληθωριστικές πιέσεις στις πρώτες ύλες, στα υλικά συσκευασίας και στην ενέργεια.