Οπως σε έναν κήπο ανθίζουν λουλούδια δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα, έτσι ανθεί και το ελληνικό οικοσύστημα startup. Οι νεοφυείς, καινοτόμες επιχειρήσεις έφτασαν τις 781, με τους ιδρυτές -και τους επενδυτές- σε αυτές να μάχονται για να τις εξελίξουν στους επόμενους «μονόκερους».
Ενας ατέλειωτος χορός δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτή είναι η φράση που μπορεί να περιγράψει με τη μεγαλύτερη ακρίβεια αυτό που συμβαίνει στον χώρο των ελληνικών startups. Οι επιχειρήσεις αυτού του είδους παρουσιάζουν και εξελίσσουν πρωτότυπες, καινοτόμες ιδέες, οι οποίες δεν είναι ικανές μόνο να αλλάξουν τη ζωή μας προς το καλύτερο, αλλά και δίνουν ένα ισχυρό boost στην οικονομία της χώρας, καθώς εξελίσσονται σε βασικούς αναπτυξιακούς μοχλούς.
Θεωρείτε ότι ενδέχεται να πρόκειται για υπερβολές; Ο ιλιγγιώδης ρυθμός με τον οποίο μεγαλώνουν, απλώνοντας τις δραστηριότητές τους σε κάθε γωνιά του πλανήτη, γιγαντώνοντας τις αποτιμήσεις τους και προσελκύοντας επενδυτές, είναι ικανός να αποδείξει ότι το οικοσύστημα των startups είναι το next big thing για την οικονομία της χώρας. Και επειδή οι αριθμοί λένε την αλήθεια, σύμφωνα με το πιο πρόσφατο report της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, του Dealroom.co και του Bulgarian Private Equity and Venture Capital Association, το 2017 η συνολική αποτίμηση των νεοφυών επιχειρήσεων στην Ελλάδα έφτανε το 1,1 δισ. ευρώ, ενώ το περασμένο έτος ξεπέρασε τα 8,2 δισ.! Αυξήθηκε δηλαδή κατά 7,5 φορές σε αυτή την εξαετία, καθώς η εμφάνιση νέων ιδεών και η εξέλιξη των υπαρχουσών εταιρειών ανάγκασε τους επενδυτές να λανσάρουν διαρκώς νέα χαρτοφυλάκια για να συμμετάσχουν σε νέα funding rounds ώστε να μη χάσουν τις ευκαιρίες που προκύπτουν.
Το ράλι και οι πρωταγωνιστές
Ολα δείχνουν ότι και για το 2023 το ράλι στο οποίο έχει επιδοθεί το ελληνικό startup οικοσύστημα θα συνεχιστεί, καθώς ο ρυθμός προσέλκυσης επενδύσεων συνεχίζει να αυξάνεται. Μόνο στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με στοιχεία του seed-stage fund Marathon Venture Capital, οι ελληνικές (περιλαμβάνονται και αυτές με Ελληνες ιδρυτές) νεοφυείς εταιρείες άντλησαν κεφάλαια που φτάνουν συνολικά τα 439 εκατ. δολάρια (το ποσό για όσες έχουν έδρα στην Ελλάδα είναι 153 εκατ. δολάρια). Αυτό έγινε σε 6 εξαγορές και 43 χρηματοδοτικούς γύρους από 61 επενδυτές.
Οι νεοφυείς εταιρείες που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στην Eλλάδα συγκέντρωσαν τους πρώτους μήνες του 2023 χρηματοδότηση ύψους 162 εκατ. δολαρίων σε 25 γύρους από 33 επενδυτές, ενώ συμμετείχαν σε 5 ολοκληρωμένες συμφωνίες εξαγορών. Για startups με ελληνική καταγωγή και παρουσία στο εξωτερικό, αντίστοιχα, αντλήθηκαν 277 εκατ. δολάρια σε 18 γύρους από 28 επενδυτές, ενώ έγινε και μια εξαγορά.
Παράγοντες της αγοράς εξηγούν ότι εάν συνεχιστεί με αυτόν τον ρυθμό η ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος, τότε αυτό θα φτάσει, την ερχόμενη πενταετία, τα 20 δισ. δολάρια! Παρ’ όλα αυτά, το τρέχον έτος θα αποτελέσει και έτος ξεκαθαρίσματος, καθώς οι ισχυρές και με γερές βάσεις startups θα επιβιώσουν, ενώ αυτές που δεν διαθέτουν ποιοτικά χαρακτηριστικά θα αντιμετωπίσουν την απειλή της εξαφάνισης, λόγω των εξελίξεων στον χώρο της τεχνολογίας και της τραπεζικής, καθώς και του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος διεθνώς που θέτει τους επενδυτές σε στάση αναμονής.
Αλλωστε, διεθνώς, αυτή η περίοδος είναι μάλλον δύσκολη για τον κλάδο των startups λόγω της αλλαγής του οικονομικού κλίματος αλλά και των τραπεζικών σοκ που καταγράφηκαν τους τελευταίους μήνες, με βασικότερη την κατάρρευση της τράπεζας που αποτελούσε, μεταξύ άλλων, τον βασικό χρηματοδότη χιλιάδων startups (μεταξύ των οποίων και αρκετών ελληνικών), της Silicon Valley Bank.
Χαρακτηριστικό, πάντως, είναι το γεγονός ότι από τις 781 ελληνικές startups μόλις οι 10 έχουν μέχρι σήμερα πετύχει αποτιμήσεις οι οποίες ξεπερνούν τα 5,5 δισ. ευρώ, συνδέοντας το όνομά τους με κάποιες από τις σημαντικότερες επενδυτικές συμφωνίες που έλαβαν χώρα. Λογικό είναι ανάμεσά τους να βρίσκονται και οι πρώτοι «μονόκεροι», η Viva Wallet και η Skroutz, που έχουν πια ξεπεράσει την κεφαλαιοποίηση του 1 δισ. ευρώ, καθώς και οι επόμενοι «μονόκεροι», αυτές δηλαδή που φλερτάρουν με την αποτίμηση του 1 δισ., καθώς βρίσκονται πολύ κοντά σε αυτή, δηλαδή οι Blueground και Persado. Φυσικά, δεν είναι μόνο αυτές.
Οπως αντιλαμβάνεται κανείς, όσο μεγαλώνει το οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων στη χώρα τόσο αυξάνονται και οι ανάγκες του για προσωπικό. Συνήθως, δε, αναζητούνται νέοι, πτυχιούχοι με συγκεκριμένη εξειδίκευση και, ως εκ τούτου, ανοίγονται θέσεις εργασίας – και μάλιστα καλά αμοιβόμενες.
Στην ουσία, οι ελληνικές startups παράγουν περισσότερες από 1 στις 4 (το 26%) νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται από νεοφυείς επιχειρήσεις στη ΝΑ Ευρώπη (για την περίοδο 2017-2022). Σύμφωνα με στοιχεία της Dealroom.co, λειτουργούν ως δημιουργοί ευκαιριών για ταλέντα (και) στη χώρα μας, καθώς ανοίγουν περισσότερες από 60 νέες θέσεις εργασίας ανά 100.000 κατοίκους στο εξεταζόμενο διάστημα.
Aνερχόμενος προορισμός η Ελλάδα
Πάντως η Ελλάδα, με όπλα το υψηλής εξειδίκευσης εργατικό δυναμικό, το οποίο παράλληλα έχει βαθιά γνώση της αγγλικής γλώσσας, αλλά και τη γεωγραφική της θέση, έχει γίνει ένα από τα παγκόσμια φαβορί για να αναδειχθεί σε περιφερειακό τεχνολογικό hub. Η έκθεση Global Startup Ecosystem Index 2023 του StartupBlink, η οποία χαρτογραφεί και αξιολογεί τα startup οικοσυστήματα σε 1.000 πόλεις σε 100 χώρες σε όλο τον πλανήτη, τοποθετεί τη χώρα μας φέτος δύο θέσεις ψηλότερα στην κατάταξη των χωρών με τα κορυφαία οικοσυστήματα startup.
Η χώρα μας φέτος κατατάσσεται στην 46η θέση σε σύνολο 100 χωρών, στη 18η θέση στη Δυτική Ευρώπη και στην 4η θέση στην περιοχή των Βαλκανίων. Στις πρώτες θέσεις του χάρτη βρίσκονται, για άλλη μία χρονιά οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και το Ισραήλ. Σε ό,τι αφορά τις πόλεις, η Αθήνα καταγράφει εκρηκτική άνοδο 16 θέσεων, καταλαμβάνοντας την 116η θέση μεταξύ 1.000 πόλεων, ενώ σημαντικά έχει ενισχυθεί και η Θεσσαλονίκη. Το hub που αναπτύσσεται τελευταία στη συμπρωτεύουσα οδήγησε στην άνοδό της κατά 42 θέσεις σε σύγκριση με πέρυσι, καταλαμβάνοντας την 465η θέση μεταξύ 1.000 πόλεων και τη 13η στα Βαλκάνια.
Το Τop 10 των ελληνικών startups
1. Viva Wallet
Πώς δημιουργήθηκε ο πρώτος ελληνικός Μονόκερος
Πριν από 22 χρόνια ο Χάρης Καρώνης και ο Μάκης Αντύπας δημιουργούσαν τη Realize Α.Ε., τον προπομπό της Viva Wallet. Η neobank, η οποία δεν ήταν μόνο η πρώτη ελληνική, αλλά και η πρώτη ευρωπαϊκή εταιρεία εναλλακτικών τραπεζικών υπηρεσιών και χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintech), σήμερα έχει εξελιχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους παίκτες του παγκόσμιου fintech που ανταγωνίζεται στα ίσα κολοσσούς όπως η PayPal, η Revolut κ.ά.
Τα χρόνια πέρασαν και το 2023 η Viva Wallet είναι πια ένας digital χρηματοπιστωτικός όμιλος με παρουσία σε 24 χώρες και με μεγάλο πελατολόγιο. Με κύρια όπλα την τεχνολογία και την καινοτομία, παρέχει υπηρεσίες γύρω από τις ηλεκτρονικές πληρωμές για μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις: ασύρματα τερματικά πληρωμών, ηλεκτρονικά πορτοφόλια στα smartphones, πληρωμές με QR Codes, πληρωμές για e-shop, συστήματα loyalty, διαχείριση εταιρικών πληρωμών, καταθέσεις και αναλήψεις σε διάφορα σημεία, όπως σούπερ μάρκετ, και όλα αυτά όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε 23 χώρες της Ευρώπης.
Κάποιοι ισχυροί παράγοντες του ελληνικού επιχειρείν, όπως η οικογένεια Λάτση, ο Απόστολος Ταμβακάκης, το fund Hedosophia, είδαν από νωρίς το τεράστιο potential που είχε η Viva Wallet και επένδυσαν όχι μόνο χρήμα, αλλά και -κυρίως- χρόνο και τεχνογνωσία. Και κάπως έτσι, μετά την εξαγορά της Praxia Bank το 2020, που της έδωσε τραπεζική άδεια και αποτέλεσε την κίνηση ματ για τη δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής τραπεζικής ομπρέλας, ήρθε ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα deals του ελληνικού επιχειρείν.
Η είσοδος του τραπεζικού κολοσσού JP Morgan στην εταιρεία (εξαγόρασε το 48,5%) εκτόξευσε την αποτίμησή της μεταξύ των 1,7 και 2 δισ. ευρώ. Και με αυτή την αποτίμηση πήρε τον τίτλο του πρώτου «μονόκερου» της Ελλάδας, ενώ φαίνεται ότι υπάρχει ακόμα πεδίον δόξης λαμπρό…
2. Skroutz
Ο πρωτοπόρος του ηλεκτρονικού εμπορίου
Οταν, το μακρινό 2005, οι Γιώργος Χατζηγεωργίου, Βασίλης Δήμος και Γιώργος Αυγουστίδης δημιουργούσαν την εταιρεία τεχνολογίας Skroutz σίγουρα δεν φαντάζονταν ότι θα ερχόταν μια μέρα που θα αποτελούσε το επίκεντρο του ελληνικού retail εμπορίου. Ο καιρός αυτός ήρθε στην εποχή της πανδημίας και των lockdown, όταν η Skroutz είχε τόσες παραγγελίες που τα καταστήματα τα οποία συμμετείχαν στην πλατφόρμα δεν… προλάβαιναν να τις διαχειριστούν. Κι όμως, λίγο νωρίτερα, το 2020, η Skroutz είχε και αυτή πάρει τον τίτλο του unicorn, με την αποτίμησή της να υπολογίζεται ως και τα 1,2 δισ. ευρώ, όταν ήρθε σε συμφωνία με τη CVC Capital Partners για την απόκτηση μειοψηφικού ποσοστού. Πρόσφατα, η EveryPay, που από το περασμένο καλοκαίρι έχει περάσει στα χέρια της, έκλεισε συνεργασία με τη μαλτέζικη Finaro.
3. Blueground
Το δισεκατομμύριο άργησε
Για την ελληνική startup που δραστηριοποιείται στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων υπήρχε η πρόβλεψη ότι ενδεχομένως να γινόταν ο πρώτος «μονόκερος» του ελληνικού startup οικοσυστήματος. Ή ότι, τουλάχιστον, η αποτίμησή της θα ξεπερνούσε το 1 δισ. ευρώ ως το 2022. Παρ’ όλα αυτά, μια σειρά από γεγονότα την κράτησαν σε καθεστώς soonicorn, καθώς η αποτίμησή της πλησιάζει περίπου τα 900 εκατ. ευρώ, μετά την ΑΜΚ της WestCap Group.
4. Persado
Σε καθεστώς… soonicorn
Η εταιρεία που έφερε όρους όπως «machine learning» και «τεχνολογία παραγωγής γνωσιακού περιεχομένου» στο παγκόσμιο ψηφιακό μάρκετινγκ ιδρύθηκε από τον ομογενή Αλεξ Βρατσκίδη, έχει ελληνικές ρίζες, αλλά βάση στη Νέα Υόρκη. Γεννήθηκε στο εσωτερικό της Upstream, αλλά συγκέντρωσε χρηματοδοτήσεις από διεθνείς κολοσσούς, όπως η Goldman Sachs, η Citigroup και η American Express. Μετά το τελευταίο funding round, η αποτίμησή της κυμαίνεται μεταξύ 700 εκατ. και 1,2 δισ. ευρώ.
5. Workable
Η κορυφαία πλατφόρμα προσλήψεων του κόσμου!
Το 2012, όταν η Ελλάδα καιγόταν στις φλόγες της κρίσης, ο Νίκος Μωραϊτάκης ίδρυσε της Workable. Πρόκειται για μια πλατφόρμα η οποία, με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, βοηθά τις επιχειρήσεις να εντοπίσουν, αξιολογήσουν και να προσλάβουν τους εργαζομένους που ταιριάζουν στις ανάγκες τους. Εντεκα χρόνια παρά… κάτι αργότερα, η πλατφόρμα έχει εξελιχθεί στην κορυφαία του πλανήτη για προσλήψεις, καθώς συνεργάζεται με περισσότερες από 20.000 εταιρείες. Η αποτίμησή της κυμαίνεται περίπου στο μισό δισ. ευρώ.
6. FlexCar
Εφερε το ευέλικτο leasing στον… λαό
Η startup του Γιώργου Δεσύλλα άνοιξε την πόρτα του leasing και στους ιδιώτες -μέχρι τότε ήταν ασύμφορο και ουσιαστικά απαγορευτικό- και έχει επεκταθεί, εκτός της ελληνικής αγοράς, στην ιταλική και την κυπριακή αγορά. Η εξέλιξή της είναι πολύ γρηγορότερη από το… ταχύτερο μοντέλο του στόλου της, καθώς την τελευταία τριετία οκταπλασίασε τον τζίρο της, ενώ στον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης άντλησε 296,6 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας την αποτίμησή της σε κατά τι παραπάνω από τα 300 εκατ. ευρώ.
7. Hellas Direct
Η πρώτη digital ασφαλιστική
To concept των ιδρυτών της Hellas Direct Αλέξη Πανταζή και Αιμίλιου Μάρκου ήταν απλό: να δημιουργήσουν μια αμιγώς digital ασφαλιστική, που πρώτη θα έφερνε την ασφάλεια με ακρίβεια ημέρας, καταργώντας το μοντέλο εξάμηνων και ετήσιων συμβολαίων Γρήγορα, η εταιρεία προσέλκυσε κεφάλαια κορυφαίων επενδυτών, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Power Corporation of Canada, ενώ επεκτάθηκε στη Ρουμανία. Με την αποτίμησή της να κυμαίνεται μεταξύ 100 και 200 εκατ. ευρώ, η εταιρεία ετοιμάζεται να επεκταθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
8. Spotawheel
Η startup των… αδιάφθορων μηχανικών
Ο Χάρης Αρβανίτης ξεκίνησε με τη Spotamechanic, η οποία ήταν μια startup εξεύρεσης μηχανικών αυτοκινήτων. Η ιδέα εξελίχθηκε γρήγορα στη Spotaweel, καθώς με τις απάτες των γυρισμένων χιλιομέτρων, των τρακαρισμένων και κλεμμένων αυτοκινήτων που πωλούνταν ως μεταχειρισμένα όλοι ήθελαν έναν μηχανικό να ελέγξει γι’ αυτούς γρήγορα, φτηνά και αξιόπιστα το μεταχειρισμένο που είχαν βάλει στο μάτι. Και μια και αυτό δεν ήταν μόνο ελληνικό φαινόμενο, η startup έγινε το κορυφαίο ελληνικό marketplace αγοράς μεταχειρισμένων αυτοκινήτων που αναλαμβάνει να βρει τα πιο αξιόπιστα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα σε περισσότερες από 10 χώρες και να τα διαθέσει μέσα από την πλατφόρμα της προς απευθείας αγορά. Η αποτίμησή της κυμαίνεται μεταξύ 100 και 200 εκατ. ευρώ.
9. Plum
Σου φτιάχνει κουμπαρά
Η Plum ιδρύθηκε το 2016 στο Λονδίνο από τον σημερινό CEO της Βίκτωρα Τροκούδη, ένα πρώην στέλεχος της Wise. Ξεκίνησε ως chatbot στο Facebook Messenger βοηθώντας τους ανθρώπους να εξοικονομούν χρήματα αυτόματα και γρήγορα και εξελίχθηκε σε μία από τις πιο δυνατές εταιρείες στην Ευρώπη στην κατηγορία των Personal Financial Management (PFM) apps. Μέχρι σήμερα έχει βοηθήσει περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο χρήστες της να αποταμιεύσουν (ή να κερδίσουν από επενδύσεις) περισσότερα από 1,79 δισ. ευρώ. Η βασισμένη στην Τεχνητή Νοημοσύνη εταιρεία αποτιμάται σήμερα μεταξύ 100 και 150 εκατ. ευρώ.
10. TileDB
Χώρος αποθήκευσης!
Η startup εταιρεία του Σταύρου Παπαδόπουλου είναι κάπως πιο εξειδικευμένη από τις υπόλοιπες, καθώς αυτό που κάνει είναι να προσφέρει μια βάση δεδομένων για την αποθήκευση οποιουδήποτε τύπου δεδομένων σε οποιοδήποτε backend και την ανάλυσή τους με οποιαδήποτε γλώσσα προγραμματισμού. Η αποτίμησή της κυμαίνεται μεταξύ 100 και 150 εκατ. ευρώ.