Πίσω από κάθε σημαντικό κλικ κρύβεται και ένας σπουδαίος φωτογράφος. Ένας από αυτούς είναι και ο Μενέλαος Μυρίλλας, ο οποίος ίδρυσε το πρακτορείο SOOC
Γνώρισα τον Μενέλαο Μυρίλλα στον δρόμο, στις φοιτητικές πορείες της Αθήνας, εκεί που ανήκει η ζωή του πραγματικού φωτορεπόρτερ. Γεννήθηκε στην Πάτρα, ενώ όντας ανήσυχος από πολύ μικρή ηλικία, ξεκίνησε τα ταξίδια του στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ, όπου είχε και την πρώτη του επαφή με την τέχνη της φωτογραφίας. Στο πλαίσιο ενός προγράμματος ανταλλαγής, είχε την τύχη να διδαχθεί από μερικούς από τους καλύτερους «δασκάλους φωτογραφίας». Έτσι, οι επιρροές του από την αμερικανική σχολή είναι σαφείς στη δουλειά του ακόμα και σήμερα.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα τελειώνει τη σχολή ηλεκτρολογίας, η οποία πραγματικά δεν του προσέφερε τίποτα άλλο παρά μόνο την ειρωνική του άποψη ότι οι σπουδές του είχαν να κάνουν με το φως. Κάπως έτσι αρχίζει την επαγγελματική του καριέρα· ξεκίνησε από το ρεπορτάζ σε εφημερίδες της Πάτρας ενώ ήταν και τοπικός ανταποκριτής σε φωτοειδησεογραφικό πρακτορείο της Αθήνας. Τίποτα από τα δύο δεν ικανοποιούσε όμως τις φιλοδοξίες του, με αποτέλεσμα να βρεθεί στην Αθήνα και να ξεκινήσει την καριέρα του σαν freelancer φωτογράφος για τον περιοδικό τύπο.
Ειδικότητα του ήταν και είναι τα πορτρέτα on location, ενώ συχνά-πυκνά αναλάμβανε ρεπορταζιακά θέματα για ελληνικά και ξένα περιοδικά. Έχει δεκάδες εξώφυλλα τόσο σε news weekly, όσο και σε lifestyle περιοδικά, πράγμα το οποίο του έχει δημιουργήσει μια κάπως… σχιζοφρενική φωτογραφική ταυτότητα. Με την αρχή της κρίσης αποφάσισε να ασχοληθεί αποκλειστικά σχεδόν με το ρεπορτάζ και την εικονογράφηση αυτών που συνέβαιναν. Έχοντας στο μυαλό του έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο ήθελε να συμβεί αυτό, αποφάσισε να ιδρύσει ένα πρακτορείο μαζί με μερικούς άλλους φωτογράφους με τους οποίους θεωρούσε ότι ταίριαζε.
Η πρώτη προσπάθεια στέφτηκε με μερική επιτυχία, αλλά ορισμένες «αστοχίες υλικού» οδήγησαν τον Μενέλαο μαζί με άλλους τρεις φωτογράφους στην ίδρυση ενός δεύτερου πρακτορείου, του SOOC, το οποίο ο ίδιος θεωρεί ότι διόρθωσε τα λάθη της προηγούμενης προσπάθειας, πράγμα που αποδεικνύεται και από την επιτυχία του πρακτορείου μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Στα σχέδιά του είναι να μεγαλώσει αυτό το πρακτορείο όσο το δυνατόν περισσότερο, εκμεταλλευόμενος την ανάγκη των ΜΜΕ για «ιδιαίτερες» εικόνες πολλαπλών αναγνώσεων, εικόνες στις οποίες το SOOC ειδικεύεται.
Έχει ακούσει τα καλύτερα από συνεργάτες και τα χειρότερα από συναδέλφους. Και στις δύο περιπτώσεις έχει καλωσορίσει τα σχόλια με μεγάλη ευχαρίστηση, γιατί δείχνουν ότι κάτι γίνεται σωστά. Δεν έχει να παραθέσει βραβεία από διαγωνισμούς φωτογραφίας όπως συνηθίζεται, καθώς η ματαιοδοξία του δεν έχει φτάσει ακόμα σε τέτοιο επίπεδο που να του επιτρέπει να συμμετάσχει σε τέτοιους. Το μόνο βραβείο που θυμάται ήταν η δεύτερη θέση στον έναν και μοναδικό διαγωνισμό που έχει λάβει μέρος, αυτόν της μαθηματικής εταιρείας όταν πήγαινε γυμνάσιο.
Είναι σημαντικός στην ενημέρωση ένας φωτογράφος του ρεπορτάζ και γιατί;
Είναι σημαντικός, αλλά δεν πρέπει να είναι σημαντικότερος από την είδηση αυτή καθεαυτή, πράγμα το οποίο δυστυχώς έχει αρχίσει και γίνεται μόδα παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια.
Μια φωτογραφία είναι αρκετή για να απαντήσει στο ρεπορτάζ ενός δημοσιογράφου;
Αν αποδεχθούμε την υποκειμενικότητα που έχει η εξιστόρηση μιας είδησης δημοσιογραφικά και φωτογραφικά, καθώς περιέχει την επεξεργασία από έναν ανθρώπινο εγκέφαλο, τότε καταλαβαίνουμε ότι η γραμμή ανάμεσα στην αλήθεια και στην κακώς εννοούμενη προπαγάνδα είναι πολύ λεπτότερη απ” ό,τι θα φανταζόταν κανείς. Δυστυχώς μια φωτογραφία θα μπορούσε πολύ εύκολα να διαψεύσει την αλήθεια, όπως και να επιβεβαιώσει το ψέμα, και αυτό έχει γίνει πάρα πολλές φορές.
Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή στην καριέρα σου, όσον αφορά στο φωτορεπορτάζ;
Πιο δύσκολη στιγμή πρέπει να ήταν όταν αναγκάστηκα για τις ανάγκες του να βάλω πρώτη φορά στη μηχανή μου ζουμ φακό. Καθώς είμαι σε περίοδο επαναδιαπραγμάτευσης με τον εαυτό μου, νομίζω ότι αυτό είναι ένα σφάλμα το οποίο θα διορθώσω πολύ σύντομα, κρατώντας μόνο έναν τηλεφακό για τα μέρη στα οποία δεν μπορείς να πλησιάσεις κοντά και χρησιμοποιώντας σταθερούς για όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις.
Έχεις πει ποτέ «ως εδώ, θέλω να σταματήσω»;
Οι διάφορες δυσκολίες περισσότερο με κάνουν να πεισμώνω, παρά να θέλω να τα παρατήσω. Πιο πιθανό θα έβλεπα να τα παρατήσω αν όλα σε αυτόν τον τομέα πάνε καλά, παρά όταν υπάρχουν δυσκολίες, γιατί τότε θα ένιωθα ότι έχω γίνει μέρος ενός συστήματος στο οποίο αρέσκομαι να βρίσκομαι απέναντι.
Έχεις φωτογραφίσει σχεδόν όλους του πολιτικούς. Ποιος πολιτικός «το έχει» περισσότερο με τον φακό και ποιος «δεν το έχει» καθόλου;
Αν δεχτούμε ότι για να βγεις καλός σε μια φωτογραφία προϋποθέτει να είσαι ο εαυτός σου, εκ των πραγμάτων υπάρχει μια αντίφαση σε σχέση με τους πολιτικούς που σκέφτονται πολύ περισσότερο το πώς θα πρέπει να δείχνουν. Αυτοί που είναι πιο χαλαροί και αληθινοί είναι και αυτοί που βγαίνουν καλύτερα στο φακό. Οι δικές μου φωτογραφικές εμμονές είναι η Φωτεινή Αραμπατζή, η Κατερίνα Μάρκου, ο Μανώλης Γλέζος και ο Παναγιώτης Κουρουμπλής, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας.
Τι θα έλεγες σε αυτούς που παρουσιάζουν μια διαφορετική εικόνα από την πραγματική;
Θα χρησιμοποιούσα, λίγο αλλαγμένη, μία ρήση του γνωστού φωτογράφου πορτρέτων Κώστα Μητρόπουλου. Η φωτογραφία πορτρέτου είναι ένα μοντέρνο φαγιούμ.
Ζεις πολλά χρόνια στην Αθήνα. Αν θα τραβούσες μια φωτογραφία της Αθήνας, πώς θα την έκανες;
Θα την έκανα ταυτόχρονα δυσνόητη και γοητευτική.
Τι σου την σπάει όταν περπατάς στους δρόμους της Αθήνας και τι είναι αυτό που σου τραβά περισσότερο την προσοχή;
Και στις δύο περιπτώσεις η απάντηση είναι ίδια. Η αυξημένη εντροπία της, που ταυτόχρονα μάχεται, αλλά και οργανώνει τη ζωή των ανθρώπων που ζουν σε αυτή.
Το πρακτορείο σου μετρά έναν χρόνο ζωής. Τι συμβουλεύεις στους συνεργάτες σου φωτογράφους κάθε φορά που φεύγουν για να καλύψουν δύσκολα γεγονότα;
Τόσο οι υπόλοιποι τρεις συνιδρυτές του πρακτορείου, όσο και οι freelancers με τους οποίους συνεργαζόμαστε είναι πάρα πολύ καλοί και σε πολλές περιπτώσεις ικανότεροι από μένα σε ρεπορταζιακά θέματα, οπότε δεν μπορώ να τους πω οτιδήποτε. Είναι επίσης και πολύ ξερά κεφάλια (και σωστά), οπότε περιττεύει.