Tη στιγμή που η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα προσπαθούσε να ανακάμψει από την πανδημία, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία της «κατάφερε» το τελειωτικό χτύπημα. Μετά από δεκαετίες συνεργασίας, ο επεκτατισμός του Κρεμλίνου και οι κυρώσεις της Δύσης έχουν διχάσει την παγκόσμια οικονομία σε αντίπαλα στρατόπεδα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία υπέσκαψε, επίσης, και τις ελπίδες των Δυτικών πως τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα θα μετατρέπονταν μακροπρόθεσμα σε εκδημοκρατισμένες χώρες λόγω του παγκόσμιου εμπορίου.
Παρά τη συμφωνία των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον σε ό,τι αφορά τη Ρωσία και την Κίνα, οι δύο σύμμαχοι έχουν διαφωνήσει λόγω των νέων αποφάσεων της κυβέρνησης των ΗΠΑ για τα κίνητρα που προσφέρονται για την «πράσινη ανάπτυξη» των αμερικανικών εταιρειών. Η συμφωνία για τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου εύρυθμου παγκόσμιου εμπορίου έχει πια αποτύχει, και τα περισσότερα εμπορικά μπλοκ ανά τον κόσμο έχουν ήδη εφαρμόσει νέους κανόνες προστατευτισμού και απομόνωσης από την ευρύτερη διεθνή κοινότητα.
Ιδού οι κερδισμένοι και οι χαμένοι του 2022 στο παγκόσμιο εμπόριο, σύμφωνα με το Politico:
Νικητές
Χώρες πλούσιες σε πρώτες ύλες
Το 2022, η Αυστραλία και η Χιλή έγιναν επίκεντρα επενδυτικού ενδιαφέροντος. Δεδομένης της νέας προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τόσο οι Βρυξέλλες όσο και οι λοιπές μεγάλες οικονομίες του κόσμου λαμβάνουν μέρος σε έναν πραγματικό αγώνα δρόμου για την προμήθεια πρώτων υλών τα οποία χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μπαταριών και ηλιακών πάνελ. Η Αυστραλία και η Χιλή, κατ’ αυτόν τον τρόπο, μικρές σχετικά οικονομίες σε σχέση με την Ε.Ε., έχουν το πλεονέκτημα της άπλετης παροχής πρώτων υλών όπως λίθιο, κοβάλτιο και χαλκό.
Ταϊβάν
Το Πεκίνο επέβαλε κυρώσεις στη σημαντικότερη κατασκευαστή μικροτσίπ προηγμένης τεχνολογίας TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company), μετά από την επίσκεψη της Νάνσι Πελόσι στη χώρα. Τώρα, η TSMC μελετά το άνοιγμα νέας μονάδας κατασκευής μικροτσίπ στην Ευρώπη, ενώ οι Ευρωπαίοι ρυθμιστές ενδέχεται να επενδύσουν στη χώρα περαιτέρω.
Σαμπίν Γουέιαντ
Το ανώτατο στέλεχος της διεύθυνσης Εμπορίου της Κομισιόν, Σαμπίν Γουέιαντ, η οποία εδώ και πολλά χρόνια έκανε εκκλήσεις προς τις Βρυξέλλες για τον περιορισμό των κλιματικών και εργασιακών στόχων της Ε.Ε., τώρα είναι έτοιμη να «κλείσει» νέες συμφωνίες με τη Νέα Ζηλανδία και τη Χιλή.
Τιερί Μπρετόν
Ο Γάλλος Επίτροπος Τιερί Μπρετόν έχει λάβει μία πολυετή «αμυντική», ευρωπαϊκή στάση σε ό,τι αφορά το εμπόριο. Τώρα, δεδομένης της απόφασης της κυβέρνησης Μπάιντεν για τις «πράσινες επιδοτήσεις» στις αμερικανικές εταιρείες, ο Μπρετόν έχει κάνει εκκλήσεις για μία «λιγότερο αφελή ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική έτσι ώστε να προστατευτούν οι ευρωπαϊκές εταιρείες». Ως αποτέλεσμα, τα ανώτατα στελέχη της Ε.Ε. θα συζητήσουν εκ νέου για το νέο «Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας» τον ερχόμενο Φεβρουάριο.
Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν βρέθηκε σε ένα γεωπολιτικό σταυροδρόμι λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Παρά τον υπερπληθωρισμό στη χώρα και την παραπαίουσα τουρκική οικονομία, έχει καταφέρει να παίξει το ρόλο του μεσάζοντα μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, ιδιαίτερα για τη Συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας.
Οι χαμένοι
Λιζ Τρας
Η παταγώδης αποτυχία της κυβέρνησης Τρας και η αναταραχή που προκάλεσε στην αγορά ομολόγων της Βρετανίας, άφησε πίσω της τεράστια προβλήματα. Τώρα πια, ο διάδοχός της Ρίσι Σούνακ καλείται να βρει λύση στον «Γόρδιο Δεσμό» που η Τρας προκάλεσε με τις συνεχιζόμενες αλλαγές της στρατηγικής της.
Κάθριν Τάι
Επί προσωπικού, Ο Επίτροπος Εμπορίου της Ε.Ε. Βάλντις Ντομπρόβσκις και η Αμερικανίδα ομόλογός του Κάθριν Τάι τα πάνε καλά και έχουν λύσει πολλά από τα εμπορικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν στις δύο αντίπερα όχθες του Ατλαντικού.
Τώρα, όμως, η Τάι καλείται να «απολογηθεί» όσον αφορά την απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν για την επιδότηση αμερικανικών εταιρειών, η οποία θεωρείται αθέμιτη από τις Βρυξέλλες.
Ρωσία
Δέκα μήνες μετά από την εισβολή στην Ουκρανία, οι επιπτώσεις των κυρώσεων της Δύσης έχουν ήδη αρχίσει να επηρεάζουν τη ρωσική οικονομία. Τα δημοσιονομικά «τρεκλίζουν» αφού η χώρα δε μπορεί να βρει αρκετές εναλλακτικές για την «ενεργειακή διψασμένη Ευρώπη», ενώ η οικονομία της χώρας έχει εισέλθει σε ύφεση. Παράλληλα, η κοινωνία της χώρας βρίσκεται σε αναβρασμό λόγω του αποτυχημένου και κοστοβόρου σε ζωές και ρούβλια, πολέμου στην Ουκρανία
«Wandel durch Handel»
Το αφήγημα της στρατηγικής «Wandel durch Handel» η αλλιώς «αλλαγή μέσω του εμπορίου» είχε καταρρεύσει από την εποχή της Καγκελαρίας της Μέρκελ, της οποίας η στρατηγική απέτυχε, όπως είναι φανερό και από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Εδώ και δεκαετίες, η Δύση ήλπιζε πως η εμπορική συνεργασία με την Κίνα και τη Ρωσία θα εκδημοκράτιζε τις απολυταρχικές αυτές χώρες. Οι ελπίδες αυτές εξανεμίστηκαν μετά από την εισβολή στην Ουκρανία, το σαμποτάζ στον αγωγό Nord Stream 2 και το πέρα-δώθε Δύσης-Κρεμλίνου όσον αφορά την τρέχουσα γεωπολιτική κρίση. Ο πόλεμος οδήγησε και στην επιδείνωση των εμπορικών σχέσεων με την Κίνα, η οποία συνεχίζει να συνεργάζεται στενά με τη Ρωσία, έχοντας ενισχύσει τη σινορωσική της πολιτική.
Συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας
Πολλές από τις ευρωπαϊκές χώρες αποσύρθηκαν από την εν λόγω Συνθήκη η οποία όπως τονίζουν δε λαμβάνει αρκετά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να συνεχιστούν το 2023