«Αυτό συμβαίνει στ’αλήθεια» τιτλοφορείται το εκτενέστατο αφιέρωμα του Politico για τα όσα συνέβησαν στον Λευκό Οίκο λίγο πριν η πρωτεύουσα του Αφγανιστάν πέσει αμαχητί στα χέρια των Ταλιμπάν και πως αυτοί κατάφεραν να αιφνιδιάσουν τις ΗΠΑ.
Στο άρθρο αποκαλύπτεται ότι ενώ υπήρχε προειδοποίηση από διπλωμάτες πως οι Ταλιμπάν θα ανέβουν άμεσα στην εξουσία, πολλοί ήταν αυτοί – ακόμα και μέσα στον Λευκό Οίκο – που θεωρούσαν ότι είχαν τουλάχιστον δύο χρόνια περιθώριο.
Μάλιστα, πολλοί αξιωματούχοι πίστευαν ότι σε δύο χρόνια περίπου οι Ταλιμπάν θα προσπαθούσαν να ανακτήσουν την εξουσία στο Αφγανιστάν, ενώ ακόμα και τότε οι ΗΠΑ δε το θεωρούσαν απόλυτα εφικτό καθώς είχαν πίστη στις δυνάμεις ασφαλείας του Αφγανιστάν.
Το δημοσίευμα του Politico αναφέρει πως την Τετάρτη (πριν την εισβολή στην Καμπούλ) οι αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας εγκατέλειψαν τις επαρχίες Μπανταχσάν, Μπαγκλάν και Φάρα. Η είδηση ανέτρεψε άμεσα το πανηγυρικό κλίμα που υπήρχε στον Λευκό Οίκο, καθώς λίγες ώρες πριν είχαν μια μεγάλη επιτυχία στο Κογκρέσο, ενώ ο Τζο Μπάιντεν περίμενε με ανυπομονησία τις ολιγοήμερες διακοπές του.
Άμεσα κανονίστηκε συνάντηση με κορυφαία στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων ο ίδιος ο Μπάιντεν, η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις, ο υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου, στρατηγός Μαρκ Μάιλι, κ.α.
Ο Μπάιντεν έδωσε εντολή στους Όστιν και Μάιλι να προετοιμάσουν σχέδιο για αποστολή επιπλέον δυνάμεων στην περιοχή και ζήτησε μια αξιολόγηση της κατάστασης στο Αφγανιστάν ως το επόμενο πρωί.
Την επόμενη μέρα, κι ενώ οι Ταλιμπάν προελαύνουν προς την Καμπούλ, σε νέα συνάντηση του Λευκού Οίκου διατυπώνεται η άποψη ότι η κατάσταση είναι ακόμα «ρευστή» και η Καμπούλ θα μπορούσε να πέσει «εντός εβδομάδων ή ημερών».
Ο Όστιν συνέστησε αποστολή στρατευμάτων για εκκένωση της πρεσβείας και προστασία του αεροδρομίου της Καμπούλ. Αξιωματούχοι μέχρι τότε θεωρούσαν ότι θα είχαν μήνες για να εκκενώσουν την περιοχή.
Η στιγμή, λοιπόν, που συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε να γίνουν όλα άμεσα, καθώς όλο και περισσότερες πόλεις έπεφταν με την ώρα, χαρακτηρίστηκε – από τον αξιωματούχο που μίλησε στο Politico – ως «oh, shit» στιγμή αφού ήταν σε εξέλιξη και επίσημα η κρίση στο Αφγανιστάν.
«Η κατάσταση μπορεί να ανατραπεί»
Στο μεταξύ, στο Κογκρέσο επικρατούσε αναστάτωση, με κοινοβουλευτικούς να συζητούν την κατάσταση μεταξύ τους. Ο Μάικλ Βαλτς, της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο πρώτος πρασινοσκούφης που υπηρέτησε στο Κογκρέσο και ένθερμος υποστηρικτής της απομάκρυνσης αφγανών συμμάχων, ήταν σε συνεχή επαφή με αξιωματούχους κοντά στον αφγανό πρόεδρο Γάνι. Ακόμα και ενώ οι Ταλιμπάν καταλάμβαναν μεγάλες περιοχές, οι αφγανικές δυνάμεις πίστευαν πως μπορούσαν να αλλάξουν την έκβαση, αν οι ΗΠΑ συνέχιζαν την αεροπορική υποστήριξη.
Ωστόσο, οι αφγανοί στρατιώτες παραδίδονταν μαζικά. Σε συνέντευξή του ο Βαλτς χαρακτήρισε την αεροπορική στήριξη σαν «τσιρότο σε τεράστιο τραύμα στο στήθος».
Οι ΗΠΑ αποφάσισαν να στείλουν νέες δυνάμεις στην Καμπούλ, ενώ ήδη αξιωματούχοι στην αμερικανική πρεσβεία είχαν καταλήξει την Παρασκευή στο συμπέρασμα πως θα έπρεπε να την εγκαταλείψουν, και έδωσαν εντολή για καταστροφή ευαίσθητων εγγράφων και εμβλημάτων.
Το απόγευμα της Παρασκευής ήταν πλέον ξεκάθαρο πως ο έλεγχος είχε αρχίσει να χάνεται. Η επιχείρηση εκκένωσης φάνταζε ήδη δύσκολη.
«Αυτό συμβαίνει στ’αλήθεια;»
Το Σάββατο τα πράγματα ήταν πλέον μη αναστρέψιμα: Η Μαζάρ-ι-Σαρίφ είχε πέσει και επόμενη ήταν η Καμπούλ.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι η πρωτεύουσα θα έπεφτε αμαχητί. Και εκείνη την ώρα e-mail άρχισαν να έρχονται στο Λευκό Οίκο, που έλεγαν: «Αυτό συμβαίνει τώρα στ’αλήθεια».
Σε αυτό το σημείο πλέον οι αξιωματούχοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως οι Ταλιμπάν εκτός από τη στρατιωτική τους εκστρατεία, είχαν ασκήσει και μια εκστρατεία επιρροής, καθώς είχαν αξιοποιήσει τις σχέσεις μεταξύ των φυλών για να δημιουργήσουν δεσμούς με τους πρεσβύτερους των χωριών και άλλα σημαντικά άτομα επιρροής. Ως εκ τούτου ελάχιστοι προέβαλαν την οποιαδήποτε αντίσταση…
Το πρωί της Κυριακής έγινε γνωστό πως ένας από τους στενούς συμμάχους του προέδρου Γάνι του Αφγανιστάν είχε αυτομολήσει στους Ταλιμπάν, για να γίνει επικεφαλής της αστυνομίας στην Καμπούλ. Ήταν ο αντιπρόεδρος της αφγανικής Βουλής.
Με συνοπτικές διαδικασίες την Κυριακή οι Ταλιμπάν καταλαμβάνουν την Καμπούλ, ο Γάνι φεύγει από τη χώρα και το αεροδρόμιο μετατρέπεται σε στρατόπεδο προσφύγων, όπου ακολουθούν σκηνές χάους…