Μια ανησυχητική «πρωτιά» της Ελλάδας έδειξαν τα οριστικά στοιχεία της Eurostat για τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή του Ιουνίου: Στην Ελλάδα καταγράφηκε τον Ιούνιο η υψηλότερη μηνιαία αύξηση τιμών, 3,3%, στην κατηγορία των τροφίμων, όχι μόνο στην Ευρωζώνη αλλά συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Μάλιστα η αύξηση που καταγράφηκε στις τιμές των τροφίμων τον Ιούνιο του 2023 σε σύγκριση με τον Μάιο του 2023 ήταν υψηλότερη ακόμη και από αυτή στην Τουρκία… Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), η μηνιαία μεταβολή στις τιμές των τροφίμων ήταν 2,10%, αύξηση χαμηλότερη μεν από αυτή που δίνει η Eurostat, αλλά το ίδιο ανησυχητική, καθώς είναι η δεύτερη υψηλότερη που καταγράφεται μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία (2,50% τον Μάρτιο του 2022). Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι μετά τον Απρίλιο, που για πρώτη φορά –και μοναδική, όπως αποδείχθηκε τελικά– καταγράφηκε μείωση στις τιμές των τροφίμων (έστω και 0,1%), οι τιμές αυξήθηκαν τον Ιούνιο για δεύτερο συνεχόμενο μήνα. Αν μη τι άλλο η αποκλιμάκωση των τιμών στην ενέργεια δεν στάθηκε ικανή για να προκαλέσει την πολυπόθητη μείωση των τιμών και στα τρόφιμα.
Ετσι, τα τυροκομικά προϊόντα και κυρίως όσα παράγονται από αιγοπρόβειο γάλα, όπως η φέτα, αλλά και η γραβιέρα, μοιάζουν πλέον με είδη πολυτελείας, με τις τιμές τους, ακόμη και στο σούπερ μάρκετ και όχι σε κάποιο ντελικατέσεν, να φτάνoυν τα 13 και τα 15 ευρώ το κιλό αντιστοίχως, η τιμή στο φρέσκο γάλα να είναι σταθερά υψηλή από πέρυσι, ενώ ένα από τα πιο φθηνά φρούτα του καλοκαιριού, το καρπούζι, πωλείται φέτος προς 1 ευρώ το κιλό.
Τα τυροκομικά προϊόντα και κυρίως όσα παράγονται από αιγοπρόβειο γάλα, όπως η φέτα, αλλά και η γραβιέρα, μοιάζουν πλέον με είδη πολυτελείας.
Να σημειωθεί ότι η τιμή του γάλακτος παραμένει στα ίδια υψηλά επίπεδα με πέρυσι, παρά το γεγονός ότι η τιμή παραγωγού υποχώρησε, χωρίς να έχει φτάσει βεβαίως στα προ ουκρανικής κρίσης επίπεδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, η μέση τιμή για το αγελαδινό γάλα τον Απρίλιο του 2023 ήταν περίπου 0,52 ευρώ/κιλό έναντι 0,57 ευρώ/κιλό στις αρχές του χρόνου και 0,60 ευρώ/κιλό που είχε φτάσει το περυσινό καλοκαίρι. Στο 1,55 ευρώ/κιλό έχει διαμορφωθεί η μέση τιμή παραγωγού του πρόβειου γάλακτος, παρουσιάζοντας μόνο οριακή μείωση σε σύγκριση με το 1,57 ευρώ/κιλό. Στις αρχές του 2022 η μέση τιμή παραγωγού ήταν 1,17 ευρώ/κιλό. Ακόμη και η τιμή χονδρικής στη φέτα, αυτή για παράδειγμα που προμηθεύονται οι φούρνοι για να φτιάξουν τις τυρόπιτες, έχει αυξηθεί στα 8,5 ευρώ/κιλό, από 5 ευρώ, ενώ νέοι τιμοκατάλογοι με αυξήσεις στη λιανική και στη χονδρική καταφθάνουν από τους προμηθευτές, όπως για παράδειγμα στα αλλαντικά (7% ανατιμήσεις), στα πουλερικά και στα αυγά.
Ωστόσο, ακόμη και στις περιπτώσεις που καταγράφεται σημαντική αποκλιμάκωση τιμών σε βασικές πρώτες ύλες, δεν ακολουθεί ανάλογη μείωση σε προϊόντα που σχετίζονται με αυτές. Ενα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτό των αλεύρων. Η τιμή του μαλακού σιταριού, η οποία όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεπέρασε τα 400 ευρώ/τόνο στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων στο Παρίσι, αποκλιμακώθηκε σημαντικά τους επόμενους μήνες και έφτασε ακόμη και στο επίπεδο των 220 ευρώ/τόνο. Με βάση δε τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η μέση τιμή του μαλακού σιταριού, από 412 ευρώ/τόνο που έφτασε στην Ε.Ε. τον Μάιο του 2022, ένα χρόνο μετά ήταν στα 231 ευρώ/τόνο, χαμηλότερα δηλαδή κατά 44% περίπου. Η τιμή των αλεύρων, ωστόσο, όπως τονίζει στην «Καθημερινή» τόσο ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδος κ. Μιχάλης Μούσιος όσο και ο κ. Γιώργος Μαυρομαράς, ιδρυτής και συνιδιοκτήτης της αρτοβιομηχανίας BakeHellas, έχει μειωθεί μόλις κατά 5% περίπου σε σύγκριση με πέρυσι, με συνέπεια να παραμένει σε επίπεδα 80% υψηλότερα σε σύγκριση με την προ του πολέμου περίοδο. Εκπτωση της τάξεως του 10% παρέχεται στις περιπτώσεις που οι αρτοποιοί εξοφλούν άμεσα, τοις μετρητοίς, τα άλευρα που αγοράζουν, με τις σχετικές προμήθειες να γίνονται σε εβδομαδιαία βάση.
Η αύξηση των διεθνών τιμών των σιτηρών, μετά την απόφαση της Ρωσίας να αποχωρήσει από τη σχετική συμφωνία που επέτρεπε την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, ευτυχώς δεν έχει αποτυπωθεί ακόμη στις εγχώριες τιμές των αλεύρων, με τη σχετική ανησυχία, ωστόσο, εύλογα να υπάρχει. Αυτό που αναμένει τώρα η αγορά είναι τη νέα σοδειά σιταριού και καλαμποκιού το προσεχές διάστημα, ενώ την ίδια ώρα παρακολουθεί με αγωνία την εξέλιξη των τιμών σε σειρά άλλων βασικών πρώτων υλών, όπως είναι η ζάχαρη και το κακάο.
Τρία μέτρα για την ακρίβεια
Παράταση του «καλαθιού του νοικοκυριού», του πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους, αλλά και του market pass, είναι τα μέτρα που επιστρατεύει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Μέτρα κυρίως «ανακουφιστικού» χαρακτήρα και όχι καταπολέμησης των αιτιών της ακρίβειας στα τρόφιμα, όσων τουλάχιστον σχετίζονται με δομικά προβλήματα της ελληνικής αγοράς. «Δυναμώνουμε το τείχος προστασίας για την ελληνική οικογένεια που δοκιμάζεται από την ακρίβεια και τον εισαγόμενο πληθωρισμό. Η κυβέρνηση συνεχίζει με σχέδιο και αποφασιστικότητα τη μάχη κατά της ακρίβειας και των φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας, προς όφελος των οικογενειακών προϋπολογισμών», δήλωσε χθες ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο νομοσχέδιο, παρατείνεται μέχρι το τέλος του 2023 το «καλάθι του νοικοκυριού» και το πλαφόν στο περιθώριο μεικτού κέρδους για βασικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων για πρώτη φορά των σχολικών ειδών, ενώ παρατείνεται έως τον Οκτώβριο του 2023 το market pass.