Διαστάσεις χιονοστιβάδας λαμβάνουν οι αποκαλύψεις για το σκάνδαλο… δημιουργικής λογιστικής σε έναν από τους «μεγαλύτερους» ελληνικούς ομίλους, τη Folli Follie Group, καθώς η «μαύρη τρύπα» στα οικονομικά του μεγέθη ξεπερνά κάθε προηγούμενη εκτίμηση.
Όσο περισσότερες λεπτομέρειες αποκαλύπτονται, κυρίως με την «εξαφάνιση» ανύπαρκτων δισεκατομμυρίων ευρώ από τα ταμεία του ομίλου της οικογένειας Κουτσολιούτσου, καθίσταται σαφές ότι ο μηχανισμός της απάτης είναι πολύ πιο περίπλοκος και εκτείνεται, όπως πολλοί εκτιμούν, ακόμα και πέραν της 11ετίας, διάστημα για το οποίο η Alvarez & Marsal μπόρεσε να στοιχειοθετήσει το προκαταρκτικό πόρισμα της δικανικής έρευνάς της.
Στο τελευταίο, άλλωστε, αλλά και στην ένορκη κατάθεση στελέχους της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, στηρίχθηκε το Βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών, με το οποίο διατάχθηκε άμεσα η δέσμευση λογαριασμών και περιουσιών τόσο των μελών της οικογένειας Κουτσολιούτσου όσο και των μελών του διοικητικού συμβουλίου αλλά και στελεχών της εταιρείας. Από την εξέταση των στοιχείων προέκυψε πως η εταιρεία «έχτιζε από το 2007, αλλά πιθανότατα και προγενέστερα, ψευδείς ισολογισμούς μεταφέροντας ψευδή κέρδη, ψευδή ταμειακά διαθέσιμα, εικονικές πωλήσεις και ψευδή αποθέματα».
Σύμφωνα με την Α&Μ, οι ουσιώδεις ανακρίβειες προέκυψαν διότι τουλάχιστον από τη χρήση 2007 (και κατά πάσα πιθανότητα πριν από αυτή) κάποιες εταιρείες του FF Group Αsia (FF Group Sourcing) είχαν καταχωρήσει σημαντικό όγκο και αξία εικονικών αγορών και πωλήσεων εμπορευμάτων.
«Γύρω-γύρω όλοι» στην Ασία
Η Α&Μ εντόπισε τρεις περιόδους και μεθόδους καταχώρισης εικονικών συναλλαγών. Η πρώτη αφορά την πιο πρόσφατη περίοδο (2015-2017), η οποία αναφέρεται ως «Άμεσες Εικονικές Συναλλαγές», η δεύτερη αφορά την περίοδο 2007-2015, η οποία αναφέρεται ως «Έμμεσες Εικονικές Συναλλαγές», και η τρίτη πιστεύεται ότι αποτελεί πρακτική που υιοθετήθηκε μεταξύ του 2001 και του 2015 (στην οποία υπάλληλοι του FF Group Αsia αναφέρονταν ως «MerryGoRound» (Γύρω-γύρω όλοι). Η Α&Μ σημειώνει ότι η παλιότερη αναφορά σε αυτή την πρακτική ήταν το 2001, αλλά δεν αποκλείει να συνέβαινε και παλιότερα.
Πώς είχε στηθεί το κόλπο; Κατά τη διάρκεια των χρήσεων 2015, 2016 και 2017 ορισμένες εταιρείες του FF Group Αsia καταχώριζαν εικονικές συναλλαγές πωλήσεων σε έναν υποτιθέμενο πελάτη, την εταιρεία NG Boon Soon (NBS), και εικονικές συναλλαγές αγορών από τουλάχιστον έναν υποτιθέμενο προμηθευτή, την εταιρεία Thanaprasertsian (Prasertsian).
Σύμφωνα με την Α&Μ, οι εν λόγω συναλλαγές ήταν εξολοκλήρου εικονικές, χωρίς φυσική κίνηση αποθεμάτων και μετρητών. Οι άμεσες εικονικές πωλήσεις προς την NBS, που καταχωρίστηκαν στις οικονομικές καταστάσεις του FF Group Αsia τις χρήσεις 2015, 2016 και 2017, ανέρχονταν σε 560 εκατ. δολάρια, 863 εκατ. δολάρια και 995 εκατ. δολάρια αντίστοιχα (σύνολο 2,4 δισ. δολάρια) και το σχετιζόμενο εικονικό κόστος πωληθέντων για τις ίδιες χρήσεις ανερχόταν σε 315 εκατ. δολάρια, 502 εκατ. δολάρια και 580 εκατ δολάρια αντίστοιχα (σύνολο 1,4 δισ. δολάρια). Βάσει αυτών των στοιχείων, η Α&Μ εκτιμά επί του παρόντος ότι τα μικτά κέρδη του FF Group Asia ήταν τεχνητά προσαυξημένα από τις άμεσες εικονικές πωλήσεις προς την NBS κατά τουλάχιστον 1 δισ. δολάρια.
Οι άμεσες εικονικές συναλλαγές είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση αφενός των καθαρών κερδών του FF Group Αsia για τη χρήση 2017 κατά 391 εκατ. δολάρια και αφετέρου των ιδίων κεφαλαίων του FF Group Αsia στις 31/12/2017 κατά 969 εκατ. δολάρια. Επίσης, η Α&Μ διαπίστωσε ότι πριν από τα μέσα της χρήσης 2015 καταχωρίζονταν εικονικές πωλήσεις και αγορές με την NBS και την Prasertsian (και λοιπά πρόσωπα/εταιρίες) έμμεσα, μέσω ενός δικτύου ελεγχόμενων εταιρειών. Μέχρι τις 27/08/2018 η Α&Μ είχε εντοπίσει 27 εταιρείες που φαίνεται ότι ελέγχονται ή ελέγχονταν από υπαλλήλους του FF Group Αsia και έχουν όλες έδρα το Χονγκ Κονγκ.
Εικονική πραγματικότητα
Από το 2007 έως το 2015 οι εταιρείες του FF Group Αsia, FFGS και FFBD, πραγματοποίησαν την πλειονότητα των πωλήσεών τους στον ίδιο τελικό πελάτη, την NBS, εμμέσως μέσω Ελεγχόμενων Εταιρειών (δηλ., αντί να καταχωριστεί εικονική συναλλαγή απευθείας με την NBS, καταχωριζόταν πώληση σε Ελεγχόμενη Εταιρεία, η οποία καταχώριζε εικονική πώληση στην NBS).
Το 90% των πωλήσεων των εν λόγω εταιρειών, ήτοι ποσό 3,2 δισ. δολαρίων, για την υπό εξέταση περίοδο πραγματοποιήθηκε σε Ελεγχόμενες Εταιρείες, ενώ το υπόλοιπο 10% των πωλήσεων φαίνεται να έχει πραγματοποιηθεί σε πολλούς και διαφορετικούς πελάτες. Οι έμμεσες εικονικές πωλήσεις φαίνεται να έπαψαν στις εταιρείες FFGS και FFBD τη χρήση 2015. Το γεγονός αυτό συνδέεται κατά πάσα πιθανότητα με το από 29/06/2015 Συμφωνητικό Μεταβίβασης («Transfer Agreement») έναντι 888 εκατ. δολ. υποτιθέμενων περιουσιακών στοιχείων μεταξύ των δύο εταιρειών. Όσον αφορά το κόστος, η πλειονότητα των αγορών τής FFGS που καταχωρίστηκαν μεταξύ 2007 και 2015 ήταν επίσης εικονικές, ενώ οι έμμεσες εικονικές συναλλαγές είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των ιδίων κεφαλαίων του FF Group Αsia στις 31/12/2017 κατά 1,129 δισ. δολάρια.
Πώς έβγαινε το κέρδος
Πριν ξεκινήσουν οι παραπάνω πρακτικές, υπήρξε αυτή η οποία αναφερόταν από τους υπαλλήλους του FF Group Αsia ως «Merry Go Round» (γύρω-γύρω όλοι), με σκοπό την προσαύξηση των εσόδων και των κερδών. Η εν λόγω πρακτική χρησιμοποιείται τουλάχιστον από το 2001 έως το 2015 και είχε ως εξής: Οι εταιρείες του FF Group Αsia διενεργούσαν και καταχώριζαν πωλήσεις με μια Ελεγχόμενη Εταιρεία. Η Ελεγχόμενη Εταιρεία πουλούσε τα εμπορεύματα απευθείας ή μέσω άλλης Ελεγχόμενης Εταιρείας σε μια άλλη εταιρεία του FF Group Αsia. Η τελευταία εταιρεία του FF Group Αsia πουλούσε τα εμπορεύματα σε έναν νόμιμο εξωτερικό πελάτη, μια Ελεγχόμενη Εταιρεία ή την FFGS. Κατά συνέπεια, οι συναλλαγές από την πρακτική «Merry Go Round» προσαύξαναν τόσο τα έσοδα όσο και το κόστος πωληθέντων των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων του FF Group Αsia (δεδομένου ότι τα ίδια εμπορεύματα πωλούνταν περισσότερες από μία φορές από τις εταιρείες του FF Group Αsia). Αυτού του είδους οι ενδοομιλικές συναλλαγές κανονικά θα έπρεπε να απαλείφονται σε επίπεδο ομίλου, αλλά, δεδομένης της εμπλοκής και τρίτων εκτός του ομίλου εταιρειών, αυτές οι απαλοιφές δεν διενεργούνταν.
Όπου η τιμή της συναλλαγής (τιμή πώλησης και τιμή αγοράς) διέφερε, η διαφορά δημιουργούσε κέρδος εντός των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων του FF Group Αsia. Η έρευνα της Α&Μ αναφορικά με την πρακτική «Merry Go Round» και την επίπτωσή της στις οικονομικές καταστάσεις του FF Group Αsia δεν έχει ολοκληρωθεί, οπότε παραμένει άγνωστη η «τρύπα».
Εικονικά τραπεζικά υπόλοιπα
Ήδη από το 2009 οι υπάλληλοι της FF Group Αsia δημιουργούσαν πλαστά bank statements, τα οποία χρησιμοποιούνταν για να υποστηρίξουν τα εικονικά λογιστικά υπόλοιπα. Από την εν εξελίξει έρευνά της, η Α&Μ διαπίστωσε ότι το FF Group Αsia καταχώριζε και δήλωνε εικονικά τραπεζικά υπόλοιπα αναφορικά με υπαρκτούς τραπεζικούς λογαριασμούς, δήλωνε εικονικά τραπεζικά υπόλοιπα αναφορικά με ανύπαρκτους ή εικονικούς τραπεζικούς λογαριασμούς και δημιουργούσε πλαστά bank statements για να υποστηρίξουν τα εν λόγω υπόλοιπα.
Αναζητείται «σωσίβιο» για την επόμενη ημέρα
Δεν ευοδώνονται οι προσπάθειες για εξεύρεση ρευστότητας
Το βούλευμα, η δέσμευση λογαριασμών της οικογένειας Κουτσολιούτσου, μελών του διοικητικού συμβουλίου και στελεχών της εταιρείας και το προκαταρκτικό πόρισμα της δικανικής έρευνας της Alvarez & Marsal αποτελούν ένα μέρος του παζλ της Folli Follie. Και αυτό γιατί τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας μέχρι σήμερα αφορούν αποκλειστικά και μόνο τις δραστηριότητες της Ασίας.
Σημειώνεται ότι η Alvarez & Marsal ανέλαβε τη διεξαγωγή δικανικής-εγκληματολογικής ανάλυσης των δραστηριοτήτων των 18 θυγατρικών εταιριών της Folli Follie στην Ασία, συμπεριλαμβανομένης της μητρικής του υπο-ομίλου Ασίας FF Group Sourcing Limited για την οικονομική χρήση 2017, με επίκεντρο τη διαπίστωση ουσιωδών ανακριβειών αναφορικά με τα περιουσιακά στοιχεία, τις υποχρεώσεις, τα έσοδα και τα έξοδα. Επιπροσθέτως, η έρευνα της Α&Μ είναι υπό εξέλιξη και γι’ αυτόν τον λόγο δεν έχει καταλήξει ακόμη επακριβώς γιατί πραγματοποιήθηκαν παραποιήσεις των οικονομικών καταστάσεων, ποιος τις υπέδειξε και ποιος γνώριζε την ύπαρξή τους και την ανακρίβειά τους.
Παρ’ όλα αυτά, μια πρώτη γεύση για τα έργα και τις ημέρες της τελευταίας 11ετίας της Folli Follie στην Ασία υπάρχει. Κάτι που δεν υπάρχει για τη δραστηριότητά της στις υπόλοιπες αγορές όπου δραστηριοποιείται και, απ’ ό,τι φαίνεται, θα αργήσει να φανεί. Κι αυτό γιατί η EY, η οποία είχε αναλάβει ήδη από τα μέσα Ιουνίου τη διενέργεια προσυμφωνημένων διαδικασιών σε συγκεκριμένα κονδύλια των οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας για τη χρήση του 2017, έκανε πριν από λίγα εικοσιτετράωρα γνωστό πως από τις 19 Σεπτεμβρίου γνωστοποίησε στη Folli Follie τη διακοπή της σύμβασης διενέργειας προσυμφωνημένων διαδικασιών, λόγω ελλιπούς συνδρομής της εταιρείας στο έργο της.
Καθυστερήσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες, η διοίκηση της Folli Follie καθυστερούσε ή δεν παρείχε στην EΥ τα στοιχεία που η τελευταία ήθελε για να πραγματοποιήσει τον έλεγχο. Άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι η ελεγκτική εταιρεία είχε στείλει όχι μία, αλλά τρεις επιστολές από τον Αύγουστο, στις οποίες επισήμαινε τα προβλήματα που υπήρχαν στη συνεργασία. Η αποχώρηση της EY από το κάδρο της Folli Follie είχε γίνει αντιληπτή από την προτελευταία ανακοίνωση που είχε εκδώσει η Folli Follie (για τα ευρήματα από το πόρισμα της Alvarez & Marsal), στην οποία δεν υπήρχε καμία αναφορά στην EY, αν και υπήρχαν αναφορές για το ποιες ελεγκτικές και ποιες συμβουλευτικές εταιρείες παρέμεναν ή είχαν αποχωρήσει από την υπόθεση.
Βέβαια, το ερώτημα είναι αν η Folli Follie θα καταρρεύσει, αν θα βρεθεί λύση και με ποιον στο τιμόνι. Τράπεζες, ομολογιούχοι και λοιποί πιστωτές αμφισβητούν και τα μεγέθη των ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων του ομίλου, ενώ ζητούν επιτακτικά την έξοδο του Τζώρτζη Κουτσολιούτσου από το κάδρο. Ο τελευταίος έχει κάνει σαφές ότι θέλει να παραμείνει, κάτι πάντως που δεν επιθυμούν αρκετοί, μεταξύ των οποίων και οι ομολογιούχοι της εταιρείας. Μέχρι στιγμής, όμως, και με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, έχει βρει στηρίγματα από μετόχους της εταιρείας, οι οποίοι, αν και έχουν τη δυνατότητα βάσει του νόμου να κινήσουν διαδικασίες, κρατούν στάση αναμονής.
Ένα πρώτο σχέδιο για την επόμενη ημέρα της Folli Follie και τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν δεν φάνηκε να βρίσκει ανταπόκριση. Με βάση αυτό το πλάνο, η τρέχουσα αξία της εταιρείας αποτιμάται στα επίπεδα των 300 εκατ. ευρώ, ενώ, για να είναι βιώσιμη η επόμενη ημέρα (κάλυψη υποχρεώσεων, κεφάλαιο κίνησης, προπληρωμή προμηθευτών κ.ά.), απαιτείται «ένεση ρευστότητας» τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ.