Μετά την αποτυχία των διοργανικών διαπραγματεύσεων αναφορικά με την οδηγία για την εργασία σε ψηφιακές πλατφόρμες, που συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα, η βελγική προεδρία κυκλοφόρησε ένα ακόμη σχέδιο κειμένου, μειώνοντας σημαντικά το εμβληματικό κεφάλαιο του φακέλου σχετικά με το νομικό τεκμήριο της απασχόλησης σε αυτόν τον εργασιακό τομέα.
Η οδηγία για την εργασία σε ψηφιακές πλατφόρμες, η οποία είχε αρχικά προταθεί από την Κομισιόν τον Δεκέμβριο του 2021, επιδιώκει να δώσει στην ΕΕ μια πρώτη ευκαιρία για τη ρύθμιση της gig economy και να διασφαλίσει ότι οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες επωφελούνται από το συμβατικό καθεστώς που ταιριάζει καλύτερα στην πραγματικότητα της εργασιακής σχέσης τους με τις ψηφιακές πλατφόρμες.
Ο φάκελος αντιμετώπισε σημαντικές αντιδράσεις και αδιέξοδα στις διαπραγματεύσεις τα τελευταία δύο χρόνια – ιδίως όσον αφορά τη συμφωνία για τη δημιουργία ενός νομικού τεκμηρίου απασχόλησης, ενός εμβληματικού μηχανισμού, μέσω του οποίου οι αυτοαπασχολούμενοι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες θα μπορούσαν να επαναταξινομηθούν ως εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης, εάν τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι υπάρχει σαφής εργασιακή σχέση μεταξύ του εργαζομένου και της πλατφόρμας.
Κατά τις πρόσφατες εξελίξεις, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της ισπανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ είχαν καταλήξει σε συμφωνία στα μέσα Δεκεμβρίου, η οποία γρήγορα απορρίφθηκε από τα κράτη μέλη, με πρώτη και καλύτερη τη Γαλλία, με την αιτιολογία ότι το κείμενο απείχε πολύ από τη θέση του ίδιου του Συμβουλίου, ιδίως όσον αφορά το νομικό τεκμήριο.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η βελγική Προεδρία, η οποία ανέλαβε τον φάκελο, πρότεινε μια αναθεωρημένη θέση πιο κοντά στην αρχική θέση των κρατών μελών, καθιστώντας τελικά δυσκολότερο να ενεργοποιηθεί το νομικό τεκμήριο για τους αυτοαπασχολούμενους εργαζόμενους σε πλατφόρμες που ελπίζουν να επαναπροσδιοριστούν. Αυτό απορρίφθηκε αμέσως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε τριμερή ψηφοφορία την περασμένη Τρίτη, σε μια σπάνια επίδειξη υπερκομματικής ενότητας.
Εργαζόμενοι σε ψηφιακές πλατφόρμες: Πότε αναμένεται να ψηφιστεί το τελικό σχέδιο
Αντ’ αυτού, συμφωνήθηκε ότι οι Βέλγοι θα εργαστούν πάνω σε ένα νέο «κοινό διερευνητικό κείμενο», που σημαίνει «ένα εναλλακτικό κείμενο του νομικού τεκμηρίου, το οποίο θα αφήσει περισσότερα περιθώρια εφαρμογής στα κράτη μέλη», αναφέρεται σε σημείωμα της Προεδρίας από τις 3 Φεβρουαρίου, το οποίο επικαλείται το Euractiv.
Ενώ η αλγοριθμική διαχείριση στο κεφάλαιο του εργασιακού χώρου παραμένει, με τους όρους που συμφωνήθηκαν στην προσωρινή συμφωνία του Δεκεμβρίου, το σημείωμα, το οποίο περιλαμβάνει ολοκαίνουργιο κείμενο, στην πραγματικότητα ανατρέπει τη λεπτομερή λειτουργία του νομικού τεκμηρίου.
Καταργεί εντελώς τα κριτήρια, προσθέτοντας αντ’ αυτού μια αναφορά σε «γεγονότα που υποδηλώνουν έλεγχο και διεύθυνση, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, τις συλλογικές συμβάσεις ή την πρακτική που ισχύει στα κράτη μέλη και λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία του Δικαστηρίου».
Πρόκειται για μια σημαντική μετατόπιση σε σχέση με προηγούμενες εκδόσεις -και την αρχική πρόταση της Κομισιόν-, οι οποίες περιλάμβαναν κατάλογο λεπτομερών κριτηρίων που θα έδειχναν αν υπάρχει δεσμός υπαγωγής μεταξύ μιας πλατφόρμας και ενός εργαζομένου.
Ως εκ τούτου, «δεν υπάρχουν εναρμονισμένες προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του τεκμηρίου στο κείμενο της οδηγίας», αναφέρεται στο σημείωμα – και εναπόκειται μόνο στα κράτη μέλη να αποφασίσουν πώς θα ενεργήσουν.
Το αναθεωρημένο κείμενο υποχρεώνει, ωστόσο, όλα τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα μαχητό νομικό τεκμήριο στο εθνικό τους σύστημα. Ο μηχανισμός πρέπει να διευκολύνει τους εργαζόμενους σε πλατφόρμες να αποδεικνύουν την πραγματική συμβατική τους σχέση και να μην καθιστά τις διαδικασίες πιο επαχθείς.
Χθες Δευτέρα πραγματοποιήθηκε συνάντηση των τεχνικών συμβούλων των κρατών μελών για να εξεταστούν οι λεπτομέρειες του νέου σχεδίου πριν από την ψηφοφορία όλων των πρεσβευτών της ΕΕ επί του αναθεωρημένου κειμένου αύριο Τετάρτη. Εάν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο και τα κράτη μέλη το εγκρίνουν, έχει προγραμματιστεί τριμερής διάλογος για την Πέμπτη (8 Φεβρουαρίου) και, εάν τότε επιτευχθεί συμφωνία, το σχέδιο θα επιστρέψει στους πρεσβευτές της ΕΕ για την τελική έγκριση την Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου.