Τεράστια η σημασία της χρηματοδότηση των επιχειρηματικών επενδύσεων στην οικονομική ανάπτυξη
Την ύψιστη σημασία που έχει η χρηματοδότηση των επιχειρηματικών επενδύσεων στην οικονομική ανάπτυξη τόσο στη ζώνη του ευρώ συνολικά όσο και στις χώρες της περιφέρειας, οι οποίες έχουν πληγεί ιδιαίτερα από βαθιά και παρατεταμένη ύφεση εξέθεσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας.
Κατά την διάρκεια ομιλίας του στο «2014 Multinational Finance Society Winter Conference» ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι «οι ιδιωτικές επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ μειώθηκαν από 20% του ΑΕΠ το 2008 σε 16% του ΑΕΠ το 2013. Η μείωση ήταν πολύ πιο έντονη στις χώρες της περιφέρειας, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, όπου παρατηρήθηκε συρρίκνωση των ιδιωτικών επενδύσεων μεταξύ 6 και 9 εκατοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ.
Μακροπρόθεσμα, η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να επηρεαστεί ευνοϊκά από τη βαθύτερη ολοκλήρωση και ανάπτυξη των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η ολοκλήρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών θα ενισχύσει τη οικονομική ανάπτυξη μακροπρόθεσμα, διευρύνοντας τη «δεξαμενή» των διαθέσιμων κεφαλαίων και στηρίζοντας την αποτελεσματική κατανομή των πιστώσεων. Αυτό θα συμβάλει στην καλύτερη κατανομή των πόρων στην οικονομία, ενισχύοντας μακροπρόθεσμα τη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής και το δυνητικό προϊόν.
Από την εκδήλωση της κρίσης στη ζώνη του ευρώ μέχρι σήμερα, οι αρχές έχουν κατορθώσει να διορθώσουν σε μεγάλο βαθμό τις εσωτερικές και τις εξωτερικές ανισορροπίες του παρελθόντος. Σε εθνικό επίπεδο έχουν υλοποιηθεί σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και έχουν γίνει προσπάθειες δημοσιονομικής προσαρμογής. Χάρη σ” αυτές τις ενέργειες, από το 2010, το δημοσιονομικό έλλειμμα της ζώνης του ευρώ έχει βελτιωθεί, υποχωρώντας από 6,1% του ΑΕΠ σε 2,9% του ΑΕΠ το 2013 .
Έχει επιτευχθεί σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή, ιδίως σε χώρες που υπάγονται σε προγράμματα οικονομικής προσαρμογής. Στην Ελλάδα, το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώθηκε κατά 13 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ μεταξύ του 2009 και του 2013 — πρόκειται για τη μεγαλύτερη στα χρονικά δημοσιονομική προσαρμογή που έχει επιτευχθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα [10,2% του ΑΕΠ το 2009] μετατράπηκε σε πλεόνασμα υπερβαίνοντας το 1% του ΑΕΠ το 2013. Οι υπόλοιπες από τις χώρες που υπάγονται σε πρόγραμμα έχουν επίσης καταβάλει σημαντικές προσπάθειες προσαρμογής. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι ότι αυτές οι εξελίξεις σημειώθηκαν υπό συνθήκες συρρίκνωσης του ΑΕΠ.
Οι χώρες σε πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής έχουν επίσης καταγράψει σημαντική πρόοδο όσον αφορά τον την εξάλειψη των εξωτερικών τους ανισορροπιών και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Από το 2008 έως το 2013, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδος παρουσίασαν βελτίωση μεταξύ 10 και 16 εκατοστιαίων μονάδων. Το σχετικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος έχει επίσης μειωθεί σημαντικά από το (περισσότερο από 20% στην Ελλάδα).
• Κατά συνέπεια, τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στις χώρες αυτές έχουν μετατραπεί σε πλεονάσματα τα τελευταία έτη.
• Οι χώρες σε πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής έχουν επίσης υλοποιήσει σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και εργασίας και στη δημόσια διοίκηση, διευκολύνοντας τη βαθμιαία προσαρμογή των οικονομιών της ζώνης του ευρώ.
Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί από την εκδήλωση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οικονομική ανάκαμψη πραγματοποιείται με αρκετά βραδύ ρυθμό ανέφερε ο κ. Στουρνάρας.
Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται να είναι σχετικά χαμηλός το 2014 για τρίτο συνεχές έτος. Παράλληλα, η ανάκαμψη στην ΕΕ είναι υποτονική και εύθραυστη, με χαμηλό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ και επίμονα υψηλά επίπεδα ανεργίας, όπως επισήμαναν οι Ευρωπαίοι ηγέτες τον Οκτώβριο.
• Οι πολιτικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά την περαιτέρω πορεία της ανάκαμψης.
• Ωστόσο, οι προσπάθειες που έχουν καταβληθεί για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και την προώθηση της παραγωγικότητας στη ζώνη του ευρώ έχουν επίσης δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για διατηρήσιμη ανάκαμψη.
• Η διευκολυντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και τα μη συμβατικά μέτρα συνέβαλαν στη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της ανάπτυξης.
• Η Συνολική Αξιολόγηση των ισολογισμών των τραπεζών – που περιλάμβανε ως συνιστώσες τον έλεγχο της ποιότητας του ενεργητικού (AQR) και την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test)– κατέδειξε τις αδυναμίες των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος που χρειάζονται βελτίωση, βοήθησε τις τράπεζες να ενισχύσουν τους ισολογισμούς τους, αύξησε τη διαφάνεια και ενδυνάμωσε την εμπιστοσύνη του κοινού στον τραπεζικό τομέα.
• Η αναπτυξιακή διαδικασία θα επηρεαστεί επίσης ευνοϊκά από τις συνέπειες που θα έχει η τραπεζική ένωση όσον αφορά την αντιστροφή του κατακερματισμού των χρηματοπιστωτικών αγορών της ΕΕ, ο οποίος παρατηρήθηκε μετά την κρίση. Αυτή η αντιστροφή είναι αναγκαία ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για περαιτέρω ολοκλήρωση. Μέσω της κοινής εποπτείας, θα ενισχυθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των ξένων τραπεζών, γεγονός που θα τους επιτρέψει να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά σε διασυνοριακό επίπεδο, προς όφελος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.
• Επιπλέον, η τραπεζική ένωση μπορεί να ενισχύσει τη δυναμική των εξαγορών και συγχωνεύσεων στο τραπεζικό σύστημα της ΕΕ, οδηγώντας σε αναδιάρθρωση του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα, ενώ ο αυξημένος διασυνοριακός ανταγωνισμός μέσω της ολοκλήρωσης στον τομέα της λιανικής τραπεζικής θα οδηγήσει σε καλύτερες τιμές και υπηρεσίες για τους καταναλωτές.
• Εντούτοις, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις. Κύριο χαρακτηριστικό της οικονομικής ανάκαμψης στη ζώνη του ευρώ είναι η συνεχιζόμενη μείωση των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα. Η ανάκαμψη γίνεται μέχρι στιγμής με περιορισμένο τραπεζικό δανεισμό τόσο στο σύνολο της ζώνης του ευρώ όσο και σε επιμέρους χώρες, σε πολλές περιπτώσεις».