Μια δεκαετία πριν, οι Βούλγαροι κατέβαιναν μαζικά στους δρόμους για να γιορτάσουν την είσοδο της χώρας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ζώντας ένα «όνειρο που έγινε πραγματικότητα» όπως είχε δηλώσει ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, Σεργκέι Στάνισεφ.
Η ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ υποσχόταν την γεφύρωση του κενού που χώριζε την χώρα με την πλούσια Δυτική Ευρώπη, καθώς θα ενίσχυε το εμπόριο και θα έφερνε δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις. Από την πλευρά της η Βουλγαρία θα αναβάθμισε τους πολιτικούς της Θεσμούς εναρμονίζοντας τους με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Δέκα χρόνια μετά, και καθώς η χώρα ετοιμάζεται να ξεκινήσει την εξάμηνη προεδρεία της ΕΕ, τα πράγματα δεν έχουν εξελιχθεί ακριβώς όπως προβλεπόταν.
Οι εξαγωγές έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με την προ-ΕΕ εποχή και το επίπεδο ζωής έχει βελτιωθεί αλλά οι ρυθμοί αύξησης των μισθών απογοητεύουν και οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να φεύγουν από την Βουλγαρία, η οποία είναι και η πιο φτωχή χώρα-μέλος της ΕΕ. Η εκτεταμένη κρίση που πέρασε η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν βοήθησε αλλά δεν είναι και η μόνη αιτία για τις φτωχές επιδόσεις της χώρας. Η γειτονική Ρουμανία, η οποία μπήκε την ίδια εποχή στην ΕΕ αλλά προχώρησε πιο αποφασιστικά σε μεταρρυθμίσεις, έχει καταγράψει μεγαλύτερα κέρδη. Η Βουλγαρία μπορεί να έχασε μια πολύ σημαντική ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη.
Όπως αναφέρει η Οτίλια Νταντ, αναλύτρια της Teneo Intelligence στο Λονδίνο: «Δεδομένης της οικονομικής κατάστασης αλλά και των επιπέδων των μισθών, η Βουλγαρία θα έπρεπε να παράγει πολύ περισσότερα από όσα παράγουν άλλες χώρες της ΕΕ. Και όμως αυτό δεν συμβαίνει». Ένα βασικός λόγος για αυτό είναι η διαφθορά. Η Βουλγαρία είναι η χειρότερη χώρα στην ΕΕ σε ότι αφορά τον χρηματισμό. Παρά τις συνεχόμενες εξαγγελίες οι προσπάθειες αντιμετώπισης της διαφθοράς έχουν πέσει στο κενό, και πλέον είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος είναι πρωθυπουργός της χώρας στο μεγαλύτερο κομμάτι της τελευταίας δεκαετίας, θα μπορέσει τελικά να κάνει κάτι για αυτό.
Συνέχεια εμφανίζονται σκάνδαλα στη χώρα. Η διαφθορά κοστίζει περίπου το 15% του ΑΕΠ της Βουλγαρίας, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και δεν κάνει τίποτα για περικόψει την μαζική έξοδο εργατών που πάνε στην Δυτική Ευρώπη αναζητώντας μιας καλύτερη εργασία. Ο πληθυσμός της χώρας έχει μειωθεί στα 7 εκατομμύρια από 8 εκατομμύρια που ήταν πριν από 15 χρόνια. Και αυτό είναι λογικό: Ο μέσος μηνιαίος μισθός στη Βουλγαρία (544 ευρώ) είναι μόλις το ένα έκτο του μηνιαίου μισθού στη Γερμανία.
Η ΕΕ δήλωσε τον προηγούμενο μήνα ότι «η θεσμική παρέμβαση για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στη Βουλγαρία παραμένει αποσπασματική και για αυτό σε μεγάλο βαθμό είναι και αναποτελεσματική». Η ΕΕ ασκεί κριτική και στη Ρουμανία, το δικαστικό σύστημα της οποίας βρίσκεται και αυτό υπό επιτήρηση, όμως η χώρα έχει κάνει σημαντικά βήματα στην αντιμετώπιση του χρηματισμού αξιωματούχων.
Πολιτική θέληση
Το κοινοβούλιο της Βουλγαρίας υποστήριξε τον Οκτώβριο ένα νομοσχέδιο κατά της διαφθοράς που παρουσίασε η κυβέρνηση Μπορίσοφ. Σκοπός του νομοσχεδίου είναι να εναρμονιστεί με τις κοινοτικές οδηγίες και να «δείξει ότι υπάρχει ξεκάθαρη πολιτική θέληση για την αποφυγή της διαφθοράς», δήλωσε ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση δουλεύει στο να «αντιμετωπίσει την φτώχεια και την διαφθορά».
Το σίγουρο είναι πάντως πως η Βουλγαρία έχει πετύχει πολλά τα τελευταία 10 χρόνια. Μετά από χρόνια έντονης κατασκευαστικής δραστηριότητας η τουριστική κίνηση στα θέρετρα της Μαύρης Θάλασσας και στα χιονοδρομικά κέντρα της χώρας έχει ανέβει σημαντικά. Η κυβέρνηση καυχιέται ότι έχει πολύ μικρό δανεισμό σε σχέση με το ΑΕΠ της, ενώ διαθέτει και σταθερό προϋπολογισμό. Τόσο η Γαλλία όσο και η Γερμανία στηρίζουν τις προσπάθειες της Βουλγαρίας να μπει στο ευρώ.
Η S&P Global Ratings αναβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Βουλγαρίας στην επενδυτική βαθμίδα. Αν υπάρχει ένα πρόβλημα είναι ότι η οικονομία της Βουλγαρίας δεν μπόρεσε να ξεπεράσει αυτές των εταίρων της από τότε που μπήκε στην ΕΕ, ανέφερε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Τόμισλαβ Ντόντσεφ.