Οι Aυστριακοί ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες την Κυριακή, σε μια εκλογική αναμέτρηση όπου αναμένεται να επιτρέψει τη συμμετοχή του ακροδεξιού Κόμματος των Ελευθέρων (FPO) στον κυβερνητικό συνασπισμό, συνεχίζοντας την ανοδική τάση της ακροδεξιάς στην Ευρώπη.
Αν συμβεί αυτό, η Αυστρία θα είναι μία ακόμη (και μάλλον, δυσυχώς όχι τελευταία) χώρα που θα δει ένα ακροδεξιό, εθνικιστικό και αντι-μεταναστευτικό κόμμα, να πηγαίνει καλά σε εκλογές.
Θυμίζουμε πως τον περασμένο μήνα, η ακροδεξιά, αντι-μεταναστευτική «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AFD) κέρδισε ποσοστό 13.5% για να εισέλθει στη γερμανική Bundestag, για πρώτη φορά ενώ τον περασμένο Μάιο, το Εθνικό Μέτωπο με επικεφαλής την Μαρίν Λεπέν, ήταν εκ των πρωταγωνιστών στις γαλλικές προεδρικές εκλογές.
«Κι η Αυστρία μπορεί να μην έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα στην πολιτική σκηνή, αλλά ως μια κεντρική ευρωπαϊκή δύναμη, που γεφυρώνει την Ανατολική και Δυτική Ευρώπη, η πολιτική της μπορεί να επηρεάσει τους γείτονές της», αναφέρει σε άρθρο του το αμερικανικό δίκτυο CNBC.
Το πιθανότερο σενάριο διακυβέρνησης
Ως πιθανότερη εκδοχή για την μελλοντική διακυβέρνηση της Αυστρίας θεωρείται ένας συνασπισμός ανάμεσα στο συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα του νυν υπουργού Εξωτερικών Σεμπάστιαν Κουρτς και το ακροδεξιό εθνικιστικό Κόμμα των Ελευθέρων του Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, στο πρότυπο του συνασπισμού αυτών των δύο κομμάτων που είχε κυβερνήσει στην Αυστρία από τον Φεβρουάριο του 2000 έως τον Δεκέμβριο του 2006.
Προς τούτο φέρεται να έχει ήδη προϋπάρξει συνεννόηση ανάμεσα στα δύο αυτά κόμματα, τα οποία, σύμφωνα με τις περισσότερες δημοσκοπήσεις, αναμένεται να καταλάβουν στην εκλογική αναμέτρηση την ερχόμενη Κυριακή, την πρώτη και τη δεύτερη θέση αντίστοιχα.
Εκείνη η κυβέρνηση της περιόδου 2000-2006, με καγκελάριο τον τότε αρχηγό του Λαϊκού Κόμματος Βόλφγκανγκ Σιούσελ και εταίρο του τον τότε αρχηγό των Ελευθέρων Γεργκ Χάιντερ, είχε προκαλέσει θύελλα διαμαρτυριών — καθώς για πρώτη φορά σε κυβέρνηση στην Ευρώπη συμμετείχε ένα ακροδεξιό κόμμα — αλλά και την επιβολή πολύμηνων κυρώσεων εναντίον της από τις υπόλοιπες 14 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρατηρητές στη Βιέννη θέλουν να πιστεύουν πως, με ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δεν θα υπάρξουν αυτή τη φορά αντιδράσεις από το εξωτερικό, καθώς η ανάληψη κυβερνητικής ευθύνης από την ακροδεξιά, ή τουλάχιστον συγκαλυμμένων ακροδεξιών κομμάτων με παραδείγματα σε κάποιες χώρες της ΕΕ, φέρεται να γίνεται πλέον αποδεκτή και να μην προκαλεί αντιδράσεις, όπως συνέβη με την Αυστρία πριν από 17 χρόνια.
Ποιός είναι ο Στράχε
Αλλαξε το τζιν με κοστούμι και πλέον ζυγίζει τα λόγια του: δώδεκα χρόνια αφού αντικατέστησε τον μέντορά του Γεργκ Χάιντερ στην ηγεσία της αυστριακής ακροδεξιάς, ο Χανς-Κρίστιαν Στράχε ετοιμάζεται να γίνει αντικαγκελάριος μετά τις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής.
Στα 48 του χρόνια, αυτός ο κάποτε «νεαρός λύκος» που ντρίπλαρε τον Χάιντερ από τα δεξιά έχει σταματήσει τις προκλήσεις. Και θεωρεί ότι έχει βρει το… δικό του Ιερό Δισκοπότηρο: την επιστροφή του Κόμματος των Ελευθέρων της Αυστρίας (FPO) στην κυβέρνηση με τον ίδιο αντικαγκελάριο.
Επειτα από μία δεκαετία ενός συνασπισμού δεξιάς-αριστεράς, το ακροδεξιό κόμμα προβλέπεται να είναι η δεύτερη πολιτική δύναμη και υποχρεωτικός κυβερνητικός εταίρος του νεαρού συντηρητικού φαβορίΣεμπάστιαν Κουρτς.
Κατά τις τηλεμαχίες, οι δύο άνδρες κρατήθηκαν μακριά από ανταλλαγή προσβολών. Ο Χανς-Κρίστιαν Στράχε, που έχει κάνει σπουδές προσθετικής οδοντιατρικής, έκανε τα πάντα για να χτίσει ηγετική εικόνα.
«Μοιάζει πιο ώριμος, γοητευτικός, υπεύθυνος και, όπως και ο Κουρτς, παρουσιάζει με γλυκύτητα, έως και χιούμορ, τις πιο σκληρές του προτάσεις», έγραψε η συντηρητική εφημερίδα Die Presse.
Το ότι έγινε «salonfahig» (παρουσιάσιμος) δεν είναι μικρή επιτυχία για τον Βιεννέζο αυτόν που προέρχεται από το νεοναζιστικό κίνημα, σύμφωνα με την δημοσιογράφο Νίνα Χόρατσεκ συγγραφέα μίας βιογραφίας του γαλανομάτη ρήτορα.
Αφού δοκίμασε διάφορα πολιτικά κοστούμια μέχρι την παρουσίαση μίας υπερεθνικίστριας υποψήφιας στις προεδρικές εκλογές του 2010, ο Στράχε εξωράισε σταδιακά τη ρητορική του κόμματός του βγάζοντας στο περιθώριο τους βαρώνους του κόμματος.
Η στρατηγική του απέδωσε: τον Δεκέμβριο, ο υποψήφιος του FPO στις προεδρικές εκλογές Νόρμπερτ Χόβερ έχασε παρά τρίχα στην ψηφοφορία, καταγράφοντας το καλύτερο σκορ που έχει ποτέ επιτύχει το ακροδεξιό κόμμα της Αυστρίας 42,6%. Και σήμερα, η επιστροφή του FPO στην κυβέρνηση δεν αναμένεται να προκαλέσει την κατακραυγή που προκάλεσε διεθνώς το 2000.
Για τον πολιτικό επιστήμονα Τόμας Χόφερ, ο Χανς-Κρίστιαν Στράχε άντλησε τα διδάγματα αυτού του επεισοδίου. «Ξέρει ότι πρέπει να εμφανισθεί ως ηγέτης εάν θέλει να ξεπεράσει το όριο του 20%», επιβεβαιώνει η Νίνα Χόρατσεκ.
Ομως, το FPO, στο βάθος, δεν έχει καθόλου εγκαταλείψει τις ξενοφοβικές και ευρωσκεπτικιστικές του βάσεις, σύμφωνα με τους πολιτικούς αναλυτές.
Οι συστηματικές αναφορές στον κίνδυνο «μαζικής εισβολής» και «εμφυλίου πολέμου» δείχνουν «ξεκάθαρα ότι παραμένουν ακραίοι», προειδοποιεί η Νίνα Χόρατσεκ, ενώ σύμφωνα με τον Τόμας Χόφερ, η υιοθέτηση μετριοπαθούς τόνου αποτελεί απλώς κίνηση τακτικής. «Επαιζα σκάκι με τον παππού μου», δήλωσε άλλωστε ο Στράχε κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συζήτησης συμπληρώνοντας ότι «πάντοτε υπολογίζει σειρά κινήσεων εξ αρχής».
Ο υποψήφιος έχει καταστήσει, επίσης, σαφές ότι δεν προτίθεται να συμμετάσχει στην κυβέρνηση για φιγούρα, αλλά υπολογίζει να ζητήσει για το κόμμα του υπουργεία-κλειδιά, όπως το Εσωτερικών και των Εξωτερικών.
Αμφιλεγόμενη πολιτική πορεία: «Ημουν νέος και χαζός»
Ο Χανς-Κρίστιαν Στράχε γεννήθηκε το 1969 και ανέλαβε την ηγεσία του FPO το 2005, σε ηλικία 35 ετών, αφού ανάγκασε τον Γεργκ Χάιντερ, ο οποίος σκοτώθηκε το 2008 σε τροχαίο δυστύχημα, να εγκαταλείψει το κόμμα και να ιδρύσει το εφήμερο BZO.
Αποδυναμωμένο από τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση, το κόμμα ανανεώνεται με την παρουσία στην ηγεσία του αυτού του τριαντάρη που συχνάζει σε κλαμπ και είναι δραστήριος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσελκύοντας νέους.
Από το 11% στις εκλογές του 2006, το κόμμα περνά στο 20,5% το 2013. Σήμερα οι προβλέψεις του δίνουν 27%, σκορ αντίστοιχο με το 26,9% που είχε λάβει όταν ο Χάιντερ βρισκόταν στο απόγειό του το 1999.
Εκτοτε, το FPO έχει εγκαταλείψει τα απροκάλυπτα ξενοφοβικά του σλόγκαν. Η προεκλογική του εκστρατεία βασίστηκε στην έννοια της «ισοτιμίας», καταγγέλλει την καταβολή κοινωνικών επιδομάτων στους μετανάστες και δηλώνει κατηγορηματικά ότι «το ισλάμ δεν έχει θέση στην Αυστρία».
Ο Στράχε τάσσεται υπέρ της περαιτέρω προσέγγισης της Αυστρίας με την ομάδα του Visegrad που απαρτίζεται από τις πλέον ευρωσκεπτικιστικές χώρες πρώην δορυφόρους της Σοβιετικής Ενωσης.
Ωστόσο, όπως αναφέρει το Politico, η παρουσία του Στράχε στηναντικαγκελαρία της Αυστρίας θα έκανε πολλούς συμπατριώτες του να νιώσουν άβολα, κυρίως λόγω του -χαμηλότατου- επιπέδου του πολιτικού του λόγου, αλλά κι επειδή πολλοί τον θεωρούν ως σκληρό κι άτεγκτο.
«Ενώ ο Χάιντερ έκανε δηλώσεις χαμογελώντας, ο Στράχε ό,τι λέει, το εννοεί 100%», λέει ο αυστριακός συγγραφέας Ντόρον Ραμπινόβιτσι.
«Κι όντως το αγαπημενο πολιτικό εργαλείο του Στράχε είναι το κράξιμο», επισημαίνει το Politico: κατά την διάρκεια ενός τηλεοπτικού ντιμπέιτ πριν λίγες ημέρες, ο Στράχε αμφισβήτησε τα κίνητρα και τις οικονομικές δοσοληψίες του Γκέοργκ Μούζικαντ, ενός εβραίου μεγαλοεπενδυτή και χορηγού της προεκλογικής εκστρατείας του Κούρτς.
Ο Κουρτς χαρακτήρισε τα σχόλια του Στράχε ως «άτιμα», ωστόσο ο ηγέτης του FPÖ είχε πετύχει το στόχο του «ρίξε λάσπη στον ανεμιστήρα, όλο και κάτι θα μείνει επάνω του».
Μετά την αντικαγκελαρία, τι;
«Ο Στράχε, παρόλο που αρχικά υιοθέτησε πολλά από τα στοιχεία του προκατόχου του, δεν κατάφερε ποτέ του να γίνει εξίσου χαρισματικός σε πολιτικό επίπεδο», σημειώνει το Politico.
Δια του λόγου το αληθές, ήδη ως διάδοχος του στην ηγεσία του κόμματος προαλέιφεται ο Νόρμπερτ Χόφερ, το «αγγελικό» πρόσωπο της πιο σκληρής ακροδεξιάς κι ο άνθρωπος που κατηγορείται από τους επικριτές του ότι είναι «λύκος με προβιά».
«Ο Στράχε κατάφερε το αδιανόητο: να αναστήσει το ίδιο του το κόμμα, αλλά πλέον εκτέλεσε το καθήκον του και τον ρόλο του», καταλήγει με νόημα ο Κας Μούντε, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο της Τζόρτζια στις ΗΠΑ.