Οι άνθρωποι συχνά κάνουμε το λάθος να νιώθουμε ιδιαίτερα ξεχωριστοί στο ζωικό βασίλειο, σα να μην υπάρχουν άλλα πλάσματα τόσο έξυπνα και ικανά όσο εμείς.
Λαμβάνουμε την πεποίθηση αυτή ως δεδομένη, και δεν αναλογιζόμαστε τι μας ενώνει και τι μας διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα ζώα. Γιατί θεωρούμε ότι είμαστε εξυπνότεροι; Επειδή μπορούμε να μιλάμε, να χρησιμοποιούμε εργαλεία, ή επειδή μπορούμε να αναπτύσσουμε σύνθετες κοινωνικές σχέσεις; Στην πραγματικότητα, κι άλλα είδη ζώων διαθέτουν κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά, και κάποια, μάλιστα, τα διαθέτουν όλα.
Άλλωστε, πολλά από αυτά τα ζώα δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν στη φύση χωρίς τα χαρακτηριστικά αυτά. Ας μετρήσουμε αντίστροφα γνωρίζοντας τα 10 πιο έξυπνα ζώα στη φύση:
10. Αρουραίοι
Δεν είναι τυχαίο ότι οι επιστήμονες έχουν χρησιμοποιήσει τους αρουραίους για χρόνια ως πειραματόζωα. Ο εγκέφαλος του αρουραίου μπορεί να είναι μικρός και υποανάπτυκτος, αλλά οι νοητικές λειτουργίες του είναι αρκετά παρόμοιες με του ανθρώπου, όπως και η δομή του εγκεφάλου του. Οι αρουραίοι μπορούν να βρίσκουν τον δρόμο τους μέσα σε λαβυρίνθους, να απομνημονεύουν διαδρομές, και να ολοκληρώνουν διαδικασίες με πολλαπλά βήματα.
Ακόμα, οι αρουραίοι είναι κοινωνικά ζώα. Όταν μένουν μόνοι τους, ξεκινούν να παρουσιάζουν σημάδια κατάθλιψης και μοναξιάς.
9. Περιστέρια
Τα περιστέρια έχουν αποδείξει ότι μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον καθρέπτη, κάτι που δείχνει μια σύνθετη αίσθηση αυτοσυνειδησίας. Μπορούν να αναγνωρίζουν συγκεκριμένους ανθρώπους και μέρη μετά από μήνες ή ακόμη και χρόνια. Αυτή η μνήμη είναι ο λόγος που τα περιστέρια χρησιμοποιούνταν για αιώνες ως αγγελιαφόροι. Τα περιστέρια μπορούν, επίσης, να αναγνωρίσουν όλα τα γράμματα του Αγγλικού αλφαβήτου, καθώς και να αναγνωρίσουν τη διαφορά μεταξύ δύο ανθρώπων σε φωτογραφίες.
8. Κοράκια
Τα κοράκια είναι εξαιρετικά έξυπνα ζώα που επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα ως αγγελιαφόροι, όπως τα περιστέρια. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν περίπλοκες ομαδικές τακτικές όταν τσακώνονται με άλλα ζώα, όπως μανούβρες. Ακόμα, τα κοράκια μαθαίνουν να καταλαβαίνουν την ομιλία, αλλά και να αλλάζουν τα μεταναστευτικά μοτίβα τους για να αποφύγουν επικίνδυνες περιοχές. Έχει παρατηρηθεί ότι τα κοράκια απομνημονεύουν το πρόγραμμα και τη διαδρομή του σκουπιδιάρικου, ώστε να μπορούν να βρίσκουν πιο εύκολα το γεύμα τους μέσα στα σκουπίδια.
Τα πτηνά αυτά έχουν τον μεγαλύτερο εγκέφαλο από όλα τα πετούμενα, και έχουν δείξει πως μπορούν να αναγνωρίζουν ανθρώπινα πρόσωπα. Επιπλέον, μπορούν να χρησιμοποιήσουν εργαλεία με εξαιρετική ευχαίρεια, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν χέρια.
7. Γουρούνια
Μπορεί πολλοί σκύλοι να έχουν νοημοσύνη που μπορεί να συγκριθεί με αυτή ενός μικρού παιδιού, αλλά τα γουρούνια έχουν ακόμα υψηλότερη. Μπορούν να αντιληφθούν την έννοια της αντανάκλασης στον καθρέπτη όταν δεν είναι παρά έξι εβδομάδων – πρόκειται για μια ικανότητα που τα ανθρώπινα παιδιά χρειάζονται μήνες για να αποκτήσουν.
Ακόμα, τα γουρούνια έχουν περίπου 20 διαφορετικούς ήχους που χρησιμοποιούν στη μεταξύ τους επικοινωνία, και οι μαμάδες τραγουδούν στα παιδιά τους όταν τα ταΐζουν. Τα γουρούνια ανταποκρίνονται στο συναίσθημα και δείχνουν ενσυναίσθηση όταν αρμόζει, κάτι που αποτελεί πολύ σπάνιο χαρακτηριστικό στο ζωικό βασίλειο.
6. Χταπόδια
Και όμως, τα χταπόδια είναι τα μόνα ασπόνδυλα ζώα που χωρούν (και μάλιστα με την αξία τους) σε μια λίστα των Top 10 εξυπνότερων ζώων στον κόσμο. Τα χταπόδια σε αιχμαλωσία έχεί παρατηρηθεί ότι χρησιμοποιούν υψηλής τάξης μοτίβα οργάνωσης σχεδίων για να ξεφύγουν, και κάποια χταπόδια έχουν καταφέρει να προκαλέσουν βλάβη σε αντικείμενα που βρίσκονται ακόμη και έξω από τα ενυδρεία τους ρίχνοντας με πρόθεση νερό πάνω τους επανειλημμένα. Επίσης, πετούν πέτρες στο γυαλί, κι έχουν καταφέρει ακόμα και να ανοίξουν βαζάκια με βιδωτά καπάκια.
Στη φύση, τα χταπόδια μεταμφιέζονται σε πέτρες για να μετακινούνται στον βυθό με ασφάλεια. Όταν μιμούνται τις πέτρες, μάλιστα, κινούνται πάρα πολύ αργά, ακολουθώντας την ταχύτητα του νερού ώστε να δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι στέκονται ακίνητα. Αυτό τους επιτρέπει να κινούνται στον βυθό χωρίς να τα εντοπίζουν οι θηρευτές.
Επίσης, τα χταπόδια μπορούν να κινηθούν μέσα σε λαβυρίνθους και να λύσουν δύσκολα προβλήματα, χρησιμοποιώντας τόσο τη μακροπρόθεσμη όσο και τη βραχυπρόθεσμη μνήμη τους. Αυτό τα βοηθά να βρίσκουν τον δρόμο πίσω στη φωλιά τους αφού διασχίζουν μακρινές διαδρομές.
5. Αφρικανικοί γκρι παπαγάλοι
Ο Αφρικανικός γκρι παπαγάλος παίρνει την ψηλότερη θέση απ’ όλα τα πτηνά στη λίστα με τα πιο έξυπνα ζώα του κόσμου. Θεωρείται το ίδιο έξυπνος με ένα πεντάχρονο παιδί. Δεν μαθαίνει απλά να αναγνωρίζει και να επαναλαμβάνει την ανθρώπινη ομιλία, αλλά μπορεί να αναπτύξει και ένα λεξιλόγιο εκατοντάδων λέξεων. Επιπλέον, αναγνωρίζει σχήματα και χρώματα, και μπορεί να διδαχτεί τις σχέσεις μεταξύ μεγάλου και μικρού, ίδιου και διαφορετικού, ή πάνω και κάτω.
Οι Αφρικανικοί γκρι παπαγάλοι είναι ιδιαίτερα δημοφιλή κατοικίδια, και υπάρχουν εξημερωμένοι σε όλον τον κόσμο. Παρόλα αυτά, κατάγονται από τα τροπικά δάση της κεντρικής Αφρικής.
4. Ελέφαντες
Οι ελέφαντες είναι διάσημοι για την καλή μνήμη τους, αλλά εκτός αυτού θεωρούνται από τα πιο έξυπνα μέλη του ζωικού βασιλείου. Έχουν σύνθετες κοινωνικές δομές και έχουν θεαθεί να συμμετέχουν σε τελετουργικά πένθους όταν χάνουν μέλη της οικογένειάς τους. Ακόμα, οι ελέφαντες χρησιμοποιούν εργαλεία και παίρνουν φάρμακα – τρώνε τα φύλλα συγκεκριμένων φυτών για να θεραπεύσουν ασθένειες, ακόμα και για να προκαλέσουν τοκετό!
Θεωρούνται, δε, ένα από τα ελάχιστα είδη ζώων που πράττουν αλτρουιστικά. Τα περισσότερα ζώα δεν έχουν τη δυνατότητα να σκεφτούν αρκετά αφηρημένα για να επεξεργαστούν και να προχωρήσουν σε τέτοιες πράξεις. Οι ελέφαντες μπορεί να θυσιάσουν τον εαυτό τους αν πιστεύουν ότι αυτό θα επιτρέψει στο υπόλοιπο κοπάδι και στα παιδιά τους να ξεφύγουν από κάποιον κίνδυνο και να είναι ασφαλείς.
3. Χιμπατζήδες
Οι χιμπατζήδες είναι, γενετικά, ο κοντινότερος συγγενής μας, καθώς μοιράζονται μαζί μας το 98% του DNA τους. Κατάγονται από την υποσαχάρια Αφρική, χρησιμοποιούν εργαλεία εξαιρετικά, και μπορούν να τα κατασκευάσουν ό,τι χρειάζονται αυτοσχεδιάζοντας με υλικά που έχουν ανά πάσα στιγμή στη διάθεσή τους. Χρησιμοποιούν ψυχολογικές τεχνικές, ακόμα και για να χειριστούν ο ένας τον άλλον προς όφελος του συμφέροντός τους.
Ένα πολύ ενδιαφέρον γεγονός σχετικά με τους χιμπατζήδες, είναι ότι οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα ενήλικα μέλη μιας οικογένειας διδάσκουν στα μικρά τους πώς να επικοινωνούν χρησιμοποιώντας νοήματα. Μάλιστα, αυτό έγινε χωρίς τη διαμεσολάβηση ανθρώπων στη διαδικασία – οι χιμπατζήδες απλώς ανέλαβαν αυτή την πρωτοβουλία.
2. Δελφίνια
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι το δελφίνι είναι το πιο έξυπνο ζώο στον κόσμο, αν και πρόκειται για το δεύτερο πιο έξυπνο σε αυτή τη λίστα. Το πόσο έξυπνο είναι ένα δελφίνι εξαρτάται από το είδος του.
Τα δελφίνια εκπαιδεύονται εύκολα, μπορούν να αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους στον καθρέπτη, αναγνωρίζουν καινούρια σημάδια στο σώμα τους στην αντανάκλασή τους, καθώς και εικόνες στην τηλεόραση. Έχουν εξαιρετική μνήμη, καθώς μπορούν να θυμούνται το κάλεσμα ενός ερωτικού συντρόφου 20 χρόνια μετά τον αποχωρισμό τους. Μάλιστα, κάποια είδη έχουν τη δική τους γλώσσα, αλλά χρησιμοποιούν και μια άλλη, “κοινή γλώσσα”, για να επικοινωνήσουν με δελφίνια που ανήκουν σε διαφορετικό είδος. Έχουν καταγραφεί δελφίνια να συνεργάζονται με άτομα άλλων ειδών, όπως ανθρώπους και φάλαινες, με σκοπό να κυνηγήσουν με επιτυχία και αποτελεσματικότητα.
1. Ουραγκοτάγκοι
Οι ουραγκοτάγκοι έρχονται πρώτοι στο συγκεκριμένο Top 10, λόγω της ιδιαίτερης γνωστικής ικανότητάς τους να κατανοούν το “γιατί”, ή τον συλλογισμό που οδηγεί σε μια συγκεκριμένη πράξη. Όπως και οι χιμπατζήδες, μπορούν να χρησιμοποιούν εργαλεία, να μαθαίνουν νοηματική γλώσσα, και διαθέτουν περίπλοκες κοινωνικές δομές που περιλαμβάνουν διάφορα τελετουργικά. Στην αιχμαλωσία, ένας ουραγκοτάγκος έμαθε να χρησιμοποιεί εργαλεία και να χτίζει απλές κατασκευές. Όταν οι ερευνητές τον απελευθέρωσαν στην άγρια φύση, παρατήρησαν ότι αυτοσχεδίαζε εργαλεία από τα υλικά που μπορούσε να βρει, και μετά έχτιζε παρόμοιες κατασκευές για να προστατευτεί με αυτές από τη βροχή.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο ουραγκοτάγκος είναι τόσο έξυπνος, καθώς μοιράζεται με τους ανθρώπους το 97% του DNA του. Ο τρόπος που χρησιμοποιεί εργαλεία είναι πιο εκλεπτυσμένος απ’ ότι στα άλλα ζώα. Μπορεί να εκπαιδευτεί ώστε να χρησιμοποιεί σφυρί και καρφιά, όπως και το λάστιχο για να διοχετεύσει υγρά. Κατάγεται από την Ινδονησία, και δυστυχώς κινδυνεύει από εξαφάνιση λόγω απώλειας του οικοτόπου του.