Αποτελεί πλέον κοινή παραδοχή, ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι.
Η Σύνοδος των νοτίων σήμερα (9 Σεπτεμβρίου) στην Αθήνα θα καταστήσει τα ζητήματα της Μεσογείου «συστατικό κομμάτι της ευρωπαϊκής ατζέντας» και σε καμία περίπτωση δεν έχει ως στόχο να διχάσει την Ευρώπη, ξεκαθάρισε σε συνέντευξη στην EurActiv ο Έλληνας Πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας. Ο Πρωθυπουργός μίλησε στο δημοσιογράφο της EurActiv, Σαράντη Μιχαλόπουλo.
Σήμερα, έχετε καλέσει στην Αθήνα τους ηγέτες των χωρών της Μεσογείου. Ποιος είναι ο σκοπός αυτής της συνάντησης;
Αποτελεί πλέον κοινή παραδοχή, ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η οικονομική στασιμότητα, τα προβλήματα κοινωνικής συνοχής, η έξαρση του ευρωσκεπτισκισμού και του απομονωτισμού, η ενίσχυση ακροδεξιών λαϊκιστικών φαινομένων, είναι ζητήματα που δεν μπορούμε να προσπερνάμε, σε μια σοβαρή συζήτηση για την πορεία και το μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Σε μια τέτοια συζήτηση, οι ευρωμεσογειακές χώρες μπορούν και πρέπει να έχουν αυξημένο λόγο και ο τρόπος να ενισχύσουν την φωνή τους, είναι να αναζητήσουν κοινό βηματισμό και κοινές θέσεις. Με αυτό το σκεπτικό, απευθυνθήκαμε στους ηγέτες της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Κύπρου και της Μάλτας, για μια πρώτη συνάντηση στην Αθήνα. Θεωρώ ότι ανεξάρτητα από την πολιτική προέλευση του καθενός από εμάς, το έδαφος για κοινή δράση υπάρχει. Είναι η ανάγκη να δοθεί μια νέα ώθηση στην ανάπτυξη και την παραγωγική ανασυγκρότηση, να αντιμετωπιστούν κρίσιμα προβλήματα κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων, να προωθηθούν λύσεις ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή μας, να υπάρξει μια ενιαία, ανθρωπιστική και αποτελεσματική διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτά δεν είναι προβλήματα των χωρών που θα συναντηθούν στην Αθήνα, είναι προβλήματα που αφορούν την Ευρώπη στο σύνολό της. Συνεπώς, πέρα από τρόπους ενίσχυσης της μεταξύ μας συνεργασίας, αναζητούμε την δυνατότητα να εμπλουτίσουμε με τις κοινές μας θέσεις την ευρωπαϊκή ατζέντα. Έχω κάθε λόγο να είμαι αισιόδοξος ότι η ευρωμεσογειακή συνάντησης στην Αθήνα θα είναι παραγωγική και θα καταλήξει σε θετικά αποτελέσματα όχι μόνο για εμάς, αλλά για την πορεία και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μια ατζέντα υπέρ της ανάπτυξης είναι πιθανό να διογκώσει τα δημόσια ελλείμματα, γεγονός που δεν επιτρέπεται από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και πολιτικά είναι no-go για ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία. Ποια είναι τα επιχειρήματά σας για να τους πείσετε;
Είναι τεράστιο λάθος να αντιμετωπίζουμε την ανάπτυξη ως μια διαδικασία που δημιουργεί ελλείμματα. Η ανάπτυξη είναι εργαλείο για να κινηθούν οι οικονομίες και να βγει η Ευρώπη από την κρίση και την στασιμότητα. Θέλω όμως, σε κάθε περίπτωση, να είμαι ξεκάθαρος: δεν επιδιώκουμε να προκαλέσουμε ρήγματα και συγκρούσεις στην Ευρώπη. Άλλωστε, τουλάχιστον δύο από τις χώρες που θα συμμετάσχουν, η Γαλλία και η Ιταλία, θεωρούνται χώρες του «σκληρού πυρήνα» της Ευρώπης, πράγμα ιδιαίτερα θετικό για όλους μας. Η πρωτοβουλία αυτή λοιπόν, δεν επιδιώκει σε καμία περίπτωση να διχάσει πολιτικά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Αντίθετα, επιδιώκει να το ενώσει και να το ενισχύσει. Ως χώρες της Μεσογείου συνειδητοποιούμε τα κοινά μας προβλήματα, αλλά και τις κοινές δυνατότητες και προοπτικές, καθώς και την σημασία που έχει κάτι τέτοιο για το μέλλον της ένωσής μας. Για αυτό, η ατζέντα μας εστιάζει, με θετικό τρόπο, στην ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, ζητήματα στα οποία πιστεύω ότι θα υπάρξει θετική ανταπόκριση σε ολόκληρη την ΕΕ. Πιστεύω ότι πρωταρχικός στόχος όλων μας είναι περισσότερη και καλύτερη Ευρώπη, κάτι που αποτελεί σήμερα το μεγάλο ζητούμενο.
Οι σοσιαλιστές ηγέτες σε όλη την Ευρώπη έχουν υποστηρίξει τις προσπάθειες της κυβέρνησής σας να σταθεροποιήσετε την Ελλάδα. Ορισμένοι από αυτούς έχουν υιοθετήσει μια πιο «αριστερή» ρητορική τα τελευταία χρόνια, ενώ άλλοι παραμένουν κοντά στο κέντρο. Σκοπεύετε να ενταχθείτε στην οικογένεια των σοσιαλιστών κάποια μέρα;
Το κρίσιμο, σήμερα, για την πορεία της ΕΕ είναι να υπάρξει ένα νέο ευρωπαϊκό όραμα, με ξεκάθαρη πολιτική, κοινωνική και αναπτυξιακή διάσταση. Νομίζω ότι πάνω σε αυτό το ζητούμενο πρέπει να υπάρξουν νέες συγκλίσεις, που υπερβαίνουν τα όρια των ευρωπαϊκών πολιτικών οικογενειών. Γι αυτό, στην πρόσφατη συνάντηση των Σοσιαλιστών αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στο Παρίσι, όπου συμμετείχα ως παρατηρητής, πρότεινα να υπάρξει ένα φόρουμ διαλόγου, να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι οι Σοσιαλιστές, η Ευρωπαϊκή Αριστερά και οι Πράσινοι και να αναζητήσουν πράγματα που τους ενώνουν. Υπήρξε ιδιαίτερα θετική ανταπόκριση και αυτό μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Η κρίση στην Ευρώπη, μια κρίση στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκε η Ελλάδα, έφερε πιο κοντά τις δυνάμεις αυτές. Πρέπει λοιπόν να συνεχίσουμε προς αυτή την κατεύθυνση, γιατί η ενότητα και η συνεννόηση είναι που ανοίγουν νέους δρόμους.
Φοβάστε ότι οι εξελίξεις στην Τουρκία θα μπορούσαν να θέσουν υπό αμφισβήτηση τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τους πρόσφυγες; Είναι η Αθήνα έτοιμη σε περίπτωση που καταρρεύσει η συμφωνία;
Η συμφωνία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία συνεχίζει να εφαρμόζεται και αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό γιατί είναι το πιο αποτελεσματικό εργαλείο που διαθέτουμε για την διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Ωστόσο, η ισορροπία που έχει διαμορφωθεί είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και αυτό θα ήταν υποκρισία να κάνουμε ότι δεν το βλέπουμε. Η Ελλάδα, που έχει βρεθεί στο επίκεντρο και της κρίσης αυτής, κινείται προς κάθε κατεύθυνση, προκειμένου όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να συνεχίζουν να εφαρμόζουν με συνέπεια αυτά τα οποία έχουν συμφωνήσει. Η προσφυγική κρίση μας αφορά όλους και όλοι είμαστε υπεύθυνοι για την ανθρωπιστική και αποτελεσματική της διαχείριση.
Το ελληνικό χρέος εξακολουθεί να αποτελεί καυτή πατάτα για πολλούς ηγέτες της ΕΕ. Είστε αισιόδοξος ότι μετά από μια επιτυχημένη δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, οι συνομιλίες για το χρέος θα αρχίσουν σύντομα; Νομίζετε ότι αυτή τη φορά, οι εταίροι της ΕΕ θα τηρήσουν την υπόσχεσή τους;
Το ζήτημα του ελληνικού χρέους, δεν είναι ζήτημα αισιοδοξίας. Είναι ξεκάθαρο κομμάτι της συμφωνίας που υπογράφτηκε πέρσι τον Ιούλιο ανάμεσα στην Ελλάδα και τους ευρωπαίους εταίρους της. Εμείς υλοποιούμε με συνέπεια όλες τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει, ώστε να υπάρξει οριστική έξοδος από αυτή την κρίση. Λογικό είναι λοιπόν να υλοποιήσει και η άλλη πλευρά τις δεσμεύσεις της, που αφορούν μια συμφωνία για την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους;
Πρόσφατα θέσατε και πάλι το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων. Το Βερολίνο ισχυρίζεται ότι το ζήτημα έχει ήδη λυθεί νομικά και πολιτικά. Θα επιμείνετε;
Είναι μια περίπλοκη νομική συζήτηση, οφείλω όμως να σας πω ότι αφορά ένα ζήτημα εθνικής σημασίας για την Ελλάδα. Το ζήτημα παραμένει ανοιχτό και το προσεγγίζουμε αναζητώντας τον πιο συνετό και τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για την οριστική επίλυσή του.
Η άνοδος των ακροδεξιών πολιτικών δυνάμεων σε όλη την Ευρώπη είναι πλέον γεγονός. Αλλά η συνταγή της λιτότητας είναι ακόμα εκεί και πλησιάζουν δύο κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις στη Γαλλία και τη Γερμανία. Τι θα κάνετε για να αλλάξει αυτή η τάση;
Η άνοδος της ακροδεξιάς είναι ένα φαινόμενο που πρέπει να ερμηνεύσουμε και να αντιμετωπίσουμε χωρίς να κρυβόμαστε από την πραγματικότητα. Τα αίτια του φαινομένου αυτού, που θέτει σε κίνδυνο την πορεία της κοινής ευρωπαϊκής προσπάθειας, βρίσκονται στην αδυναμία της ΕΕ να αντιμετωπίσει την οικονομική στασιμότητα και την κοινωνική ανασφάλεια. Στο επίκεντρο της συζήτησης αυτής, πρέπει να βρεθεί η ανάγκη για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, που θα έχει ξεκάθαρη κοινωνική διάσταση.
Μετά το Brexit, ορισμένες χώρες φαίνεται να οργανώνονται όλο και περισσότερο σε γεωγραφικές ομάδες, όπως οι χώρες του Βίσεγκραντ, και τώρα η μεσογειακή συμμαχία με υποστηρικτή την Ελλάδα. Είναι η διαίρεση η νέα πραγματικότητα για την Ευρώπη; Πώς μπορεί να διορθωθεί;
Θέλω να επαναλάβω για μια ακόμα φορά, ότι η ευρωμεσογειακή συνάντηση, δεν είναι κίνηση απέναντι σε κανέναν. Είναι η πρόθεσή μας, θα συνεργαστούμε και να συντονιστούμε καλύτερα, ώστε να γίνει η ατζέντα της Μεσογείου, συστατικό κομμάτι της ευρωπαϊκής ατζέντας. Και αυτό είναι μια καθαρά φιλοευρωπαϊκή κίνηση. Δεν αποβλέπει στην αναδιανομή πολιτικής ισχύος. Αποβλέπει σε ένα καλύτερο, πιο παραγωγικό, πιο ειρηνικό και πιο ανθρώπινο μέλλον. Και αυτό θεωρώ ότι ενδιαφέρει την Ευρώπη στο σύνολό της.
Στην Μπρατισλάβα, το μεγαλύτερο μέρος των συνομιλιών αναμένεται να επικεντρωθεί στην ασφάλεια. Μια ιδέα που κερδίζει έδαφος είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού. Υποστηρίζεται ένα τέτοιο έργο;
Ξέρουμε την φύση του προβλήματος. Πρέπει να συμφωνήσουμε και στα αίτια. Αν θέλουμε να επιλύσουμε το ζήτημα της ασφάλειας, θα πρέπει να δώσουμε άμεσες και ριζικές απαντήσεις τόσο στο ένα όσο και στο άλλο. Σύνθετα και περίπλοκα προβλήματα, όπως αυτό, δεν αντιμετωπίζονται με μονοδιάστατες λύσεις. Όπως, με την ίδια φροντίδα, πρέπει να δούμε και τους άλλους κινδύνους που αντιμετωπίζει η Ευρώπη μετά το Brexit, κινδύνους οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής φύσης