Η Βρετανία ετοιμάζεται για μια εκλογική αναμέτρηση που η πρωθυπουργός Τερέσα Μέι χαρακτήρισε ως την «πιο σημαντική που έχει βιώσει στην ιστορία της η χώρα».
Τι είναι όμως αυτό που κάνει την 8η Ιουνίου τόσο κρίσιμη ημερομηνία -όχι μόνο για τη Βρετανία αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο;
Η Μέι προκήρυξε πρόωρες εκλογές επιδιώκοντας ανανέωση της λαϊκής εντολής ενόψει των διαπραγματεύσεων της εξόδου με την ΕΕ. Το Brexit είναι το πιο σοβαρό θέμα που θα κληθεί να διαχειριστεί η επόμενη κυβέρνηση και απειλεί να επισκιάσει όλη την ατζέντα. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν πολύ περισσότερα μέτωπα από τις διαπραγματεύσεις με την ατζέντα.
Η Βρετανία θα πρέπει επίσης:
- Να προετοιμάσει το έδαφος των διαπραγματεύσεων για το εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο, μετά από τέσσερις δεκαετίες που αποτελούσε ευρωπαϊκό ζήτημα
- Να περάσει τροπολογίες σε έναν μεγάλο όγκο νόμων λόγω της αποχώρησης από την ΕΕ -μια πρόκληση που η οργάνωση Hansard Society έχει χαρακτηρίσει ως τη «μεγαλύτερη νομοθετική πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει ποτέ κοινοβούλιο
- Να προετοιμάσει τις διοικητικές δομές της χώρας -όπως συνοριακή φύλαξη και τελωνεία– για την τεράστια αύξηση του φόρτου εργασιών που επίκειται
Μπορεί οι Εργατικοί και οι Συντηρητικοί να δηλώνουν ότι θα υπηρετήσουν πιστά το Brexit, ο Τζέρεμι Κόρμπιν των Εργατικών «δείχνει» μια πολύ πιο ήπια προσέγγιση. Οι Τόρις διακηρύσσουν ότι «δεν μπορεί να υπάρξει καλή συμφωνία εάν είναι κακή για το ΗΒ» και συμπληρώνουν ότι «μπορεί να μην αποτελούμε πλέον μέρος της ενιαίας αγοράς ή της τελωνειακής ένωσης, αλλά θα επιδιώξουμε μια ειδική και εις βάθος συνεργασία, συμπεριλαμβανομένης μιας περιεκτικής συμφωνίας για ελεύθερο εμπόριο χωρίς δασμούς».
Οι Εργατικοί αντιθέτως απορρίπτουν το ενδεχόμενο αδιαλλαξίας και ζητούν «αλλαγή των διαπραγματευτικών προτεραιοτήτων, οι οποίες σήμερα επικεντρώνονται στη διατήρηση των πλεονεκτημάτων της ενιαίας αγοράς και της τελωνειακής ένωσης». Δεσμεύονται, επίσης, ότι εφόσον εκλεγούν να περάσουν νόμους που θα διασφαλίζουν ότι το κοινοβούλιο θα έχει ουσιαστικό λόγο (ψήφο) στη συμφωνία για το Brexit.
Κατά βάση, τόσο η Βρετανία όσο και η ΕΕ δεν έχουν αποφασίσει ακόμη τι σημαίνει Brexit -εάν η έξοδος από την Ένωση θα σημαίνει, για παράδειγμα, στροφή της Βρετανία στον προστατευτισμό και κατά πόσο ο ρόλος του κράτους θα συρρικνωθεί ή θα επεκταθεί.
Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Institute for Fiscal Studies (Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Σπουδών – IFS), εάν εκλεγούν οι Εργατικοί και υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους για αύξηση της εταιρικής φορολογίας και του φόρου εισοδήματος άνω των 80.000 λιρών ετησίως, τα φορολογικά βάρη στη Βρετανία θα σημειώσουν τη μεγαλύτερη αύξηση εν καιρώ ειρήνης στην ιστορία της. Η νίκη των Συντηρητικών, στον αντίποδα, θα σημαίνει παράταση της περιόδου λιτότητας κατά πέντε ακόμη έτη.
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση των Financial Times, προηγούνται οι Συντηρητικοί με 44% και ακολουθούν οι Εργατικοί με 37%. Εάν συγκεντρώσουν πράγματι αυτά τα υψηλά ποσοστά, το ημερολόγιο επιστρέφει στην αρχή της χιλιετίας και συγκεκριμένα στο 2001. Έκτοτε, τα δύο μεγάλα κόμματα δεν έχουν συγκεντρώσει ποτέ πάνω από 70% αθροιστικά.
Η ενίσχυση αυτού του διπόλου είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή εάν αναλογιστεί κανείς την εικόνα στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου κυριαρχεί η δυσαρέσκεια ενάντια στην παλιά πολιτική τάξη. Ίσως, όμως, το φαινόμενο αυτό να οφείλεται στις ιδεολογικές αλλαγές που έχουν εξαγγείλει και οι δύο παρατάξεις.
Η Μέι όχι μόνο είναι πρωτεργάτρια του Brexit, ερχόμενη σε ρήξη με την εξωτερική και οικονομική πολιτική της Βρετανίας επί πέντε δεκαετίες, αλλά φαίνεται πως επιδιώξει ρήξη και με το δόγμα του Θατσερισμού που παραμένει ζωντανό στην παράταξή της τα τελευταία 40 χρόνια.
Η Βρετανία μπορεί να έχει τα προβλήματά της, αλλά παραμένει μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με δικαίωμα βέτο, μια πυρηνική δύναμη και μια από τις ισχυρότερες χώρες του ΝΑΤΟ σε όρους στρατιωτικής ισχύος. Περιλαμβάνεται στις ισχυρότερες χώρες του G7 και παρακολουθείται στενά από επενδυτές, εμπορικούς εταίρους και συμμάχους.
Η νίκη της Μάργκαρετ Θάτσερ το 1979 και ο θρίαμβος Τόνι Μπλερ το 1997 έδωσαν το στίγμα της εποχής πολύ πέραν των βρετανικών συνόρων. Κάτι ανάλογο θα φέρουν και οι εκλογές της 8ης Ιουνίου.