Το υπουργείο Οικονομικών απαντά, με ανακοίνωσή του, σε ερωτήματα που δημιουργήθηκαν κατά τη διαβούλευση σχετικά με τον νόμο για τον αιγιαλό
Συγκεκριμένα, υπογραμμίζει ότι «θα πρέπει να επισημανθεί ότι επιμέρους ενστάσεις και αιτιάσεις, οι οποίες αποδίδουν στο Υπουργείο Οικονομικών πρόθεση καταστρατήγησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας για τον αιγιαλό, ουδεμία σχέση έχουν με το πνεύμα αλλά και το γράμμα του νομοσχεδίου. Το νομοσχέδιο δεν θίγει υφιστάμενες ρυθμίσεις για την περιβαλλοντική προστασία του αιγιαλού και της παραλίας, οι οποίες είναι αρμοδιότητας του ΥΠΕΚΑ».
Αναλυτικά, οι απαντήσεις του υπουργείου:
1. ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΙΣ ΙΣΧΥΟΥΣΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ, ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ;
Το νομοσχέδιο δεν θίγει υφιστάμενες ρυθμίσεις για την περιβαλλοντική προστασία του αιγιαλού και της παραλίας, οι οποίες είναι αρμοδιότητας του ΥΠΕΚΑ.
Αυτό σημαίνει ότι οι αρμόδιοι φορείς του ΥΠΕΚΑ ελέγχουν την τήρηση των όρων περιβαλλοντικής προστασίας και εγκρίνουν ή όχι την κατασκευή του έργου. Χωρίς την έγκρισή τους, το έργο δεν πραγματοποιείται.
Αντιθέτως, με το νομοσχέδιο διατηρείται ο πρωταρχικός ρόλος της προστασίας του περιβάλλοντος καθώς η ύπαρξη περιβαλλοντολογικής μελέτης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε εκτέλεση έργου εντός του αιγιαλού και της παραλίας με το νομοσχέδιο αυτό.
Το μόνο που αλλάζει είναι ότι με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, η περιβαλλοντική αδειοδότηση θα πρέπει να προηγείται της παραχώρησης του αιγιαλού/παραλίας και όχι να έπεται, όπως συνέβαινε με τον ν.2971/2001, με αποτέλεσμα να επισπεύδεται σημαντικά η διαδικασία (π.χ. με τον ισχύοντα νόμο, αίτημα παραχώρησης θαλάσσιου χώρου, πυθμένα και αιγιαλού για διέλευση υποδομών δικτύων ολοκληρωνόταν μετά από 4 χρόνια).
2. ΚΑΤΑΡΓΟΥΝΤΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΙΓΙΑΛΟΙ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ;
Μέχρι σήμερα έχει χαραχθεί αιγιαλός μόνο στο 10% της ακτογραμμής της χώρας. Αυτή η πραγματικότητα δεν τιμά κανέναν μας και δεν είναι πλέον αποδεκτή.
Το νομοσχέδιο καινοτομεί καθώς προβλέπει νέο τρόπο χάραξης για τον αιγιαλό στο υπόλοιπο της επικράτειας με χρήση των ορθοφωτοχαρτών που έχει εκπονήσει η ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε.. Επομένως, η χάραξη θα γίνει με χρήση των κτηματολογικών δεδομένων που αποτελούν το υπόβαθρο επί του οποίου πρόκειται να αποτυπωθεί το σύνολο των γεωπληροφορικών στοιχείων όλης της χώρας (αιγιαλοί, αρχαιολογικοί χώροι, δασικοί χάρτες, όρια οικισμών, χρήσεις γης κλπ.) και με διαδικασίες που διασφαλίζουν την τεχνική αρτιότητα, την απάλειψη της γραφειοκρατίας, την άμεση χάραξη του συνόλου του αιγιαλού στη χώρα μας. Επομένως, όχι μόνο δεν καταργείται ο αιγιαλός εκεί που έχει ήδη χαραχθεί αλλά, επιτέλους, θα χαραχθεί αιγιαλός και στην υπόλοιπη ακτογραμμή, εντός έξι μηνών και με αντικειμενικά κριτήρια που προκύπτουν από τεχνολογία που χρησιμοποιεί η ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε..
3. ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΙΓΙΑΛΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΙΑΣ- ΑΙΡΕΤΑΙ Η ΚΟΙΝΗ ΧΡΗΣΗ;
Προς άρση κάθε παρανόησης επί του θέματος, η κοινή χρήση του αιγιαλού και της παραλίας δεν αίρεται με τις επίμαχες ρυθμίσεις.
Σε κανένα σημείο του νομοσχεδίου δεν ορίζεται ότι είναι επιτρεπτή η αποκλειστική χρήση του αιγιαλού και της παραλίας. Σε κανένα σημείο του νομοσχεδίου δεν περιορίζεται με κανένα τρόπο η ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών. Αντιθέτως, η διασφάλιση της πρόσβασης του κοινού καθιερώνεται ρητά από τις γενικής εφαρμογής διατάξεις των παρ. 1 και 3 του άρθρου 2 καθώς και με την παράγραφο 3 του άρθρου 10 του νομοσχεδίου, ενώ και στην παράγραφο 2 του άρθρου 11 προβλέπεται ότι με την πράξη παραχώρησης τίθενται οι αναγκαίοι όροι για τη διασφάλιση της απόλαυσης των κοινόχρηστων πραγμάτων εκ μέρους του κοινού (άρθρο 23 παρ. 2 στ).
Το νομοσχέδιο διατηρεί την ισχύουσα εξαίρεση του νόμου 2971/2001.από την κοινοχρησία σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις που συντρέχουν λόγοι δημόσιας ασφάλειας, δημόσιας υγείας ή αν αυτό επιβάλλεται για την προστασία πρωτίστως των ίδιων των πολιτών (π.χ μη διέλευση από αιγιαλό όπου εκτελείται βιομηχανική δραστηριότητα {φορτοεκφορτώσεις κλπ}).
Επί των ειδικότερων θεμάτων που έχουν τεθεί, διευκρινίζονται τα ακόλουθα:
Δεν επιχειρείται άρση των περιορισμών στα όρια έκτασης για τις παραχωρήσεις αιγιαλού. Αυτό προκύπτει ρητά από τη διάταξη του άρθρου 23 παρ.2 περ. στ, η οποία εξουσιοδοτεί τον Υπουργό Οικονομικών να θεσπίζει τα σχετικά όρια. Η αναφορά σε υπουργική απόφαση γίνεται λόγω της ιδιαιτερότητας και της ποικιλίας της μορφολογίας και των διαστάσεων των ελληνικών ακτών και προκύπτει από την ανάγκη προσαρμογής των ορίων στην εκάστοτε μορφολογία. Δέσμευση του Υπουργείου Οικονομικών είναι η διατήρηση του ανώτατου εμβαδού ανά παραχώρηση των 500 τ.μ., η μείωση της ελεύθερης ζώνης των 100 μέτρων σε 70 και η πρόβλεψη συντελεστή για το ανώτατο συνολικό εμβαδό κάθε παραλίας που θα επιτρέπεται να παραχωρηθεί, ο οποίος θα ανέρχεται σε 50% της συνολικής της έκτασης.
Όχι μόνο δεν διευκολύνεται η δημιουργία μόνιμων κατασκευών στον αιγιαλό, αλλά αυστηροποιείται το σχετικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα, ο ισχύον ν. 2971/2001 επιτρέπει την παραχώρηση αιγιαλού για την εκτέλεση έργων που εξυπηρετούν εμπορικούς, βιομηχανικούς, συγκοινωνιακούς, λιμενικούς ή άλλου είδους σκοπούς, για σκοπούς κοινωφελείς ή αναβάθμισης του περιβάλλοντος εφόσον τα έργα εκτελούνται από το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ. ή επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, για ναυταθλητικά έργα βάσει μελετών, που έχουν εγκριθεί από τη Γ.Γ.Α., για έργα εξυπηρετήσεως υδατοκαλλιεργειών, για ερευνητικούς σκοπούς, για προσαμμωτικά έργα ή έργα ανάπλασης από το Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ. ή από ξενοδοχειακές τουριστικές μονάδες στο χώρο που βρίσκεται μπροστά από αυτές και για τοποθέτηση υποθαλάσσιων αγωγών και καλωδίων εν γένει, ναυδέτων, πλωτών προβλητών και εξεδρών και η πόντιση τεχνητών υφάλων. Αυτή η διάταξη είχε ως αποτέλεσμα να μπορούν να αδειοδοτηθούν ποικίλης μορφής έργα, ανάλογα με την κρίση της Διοίκησης, χωρίς να εξετάζεται η αναγκαιότητά τους για την εξυπηρέτηση της σχετικής δραστηριότητας. Η νέα ρύθμιση απαλείφει την ενδεικτική απαρίθμηση του παλιού νόμου. Με την αναφορά του νόμου σε παραχώρηση της χρήσης όταν είναι απολύτως απαραίτητη και μετά από περιβαλλοντική μελέτη διασφαλίζεται η αυστηρή και αιτιολογημένη παραχώρηση και προστασία της κοινοχρησίας του αιγιαλού, όταν μπορεί ο σκοπός που επιδιώκεται με την παραχώρηση να επιτευχθεί με άλλα ηπιότερα μέσα (π.χ. έργο κατασκευής εστιατορίου ξενοδοχείου εντός του αιγιαλού δεν θα επιτρέπεται αφού η ανάγκη αυτή για το ξενοδοχείο μπορεί να καλυφθεί με τη δημιουργία εστιατορίου εντός των εγκαταστάσεών του).
Συνεπώς, η προτεινόμενη ρύθμιση εισάγει πιο σαφείς και περιοριστικές προϋποθέσεις για την κατασκευή έργων στον αιγιαλό.
Η διαδικασία παραχώρησης σε όμορες προς τον αιγιαλό επιχειρήσεις δεν τροποποιείται. Η ρύθμιση σχετικά με την ομορότητα επιλύει το πρόβλημα ότι δεν λαμβανόταν υπόψη η ύπαρξη μέχρι σήμερα δημοσίων κτημάτων μεταξύ ιδιοκτησιών και αιγιαλού με αποτέλεσμα να θεωρούνται οι ιδιοκτήτες όμοροι. Αυτό είχε ως συνέπεια να υπάρχει απώλεια δημοσίων εσόδων καθώς δεν καταβαλλόταν αντάλλαγμα για το ενδιάμεσο δημόσιο κτήμα.
4. ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΧΩΜΑΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ;
Καμία επέκταση εγκατάστασης δεν θα γίνει μέσω των επιχωματώσεων, ούτε θα δημιουργηθούν μόνιμες κατασκευές. Επιχωματώσεις επιτρέπονται μόνο σε τουριστικές μονάδες που έχουν ενταχθεί στις Στρατηγικές επενδύσεις ή σε ΕΣΧΑΣΕ – ΕΣΧΑΔΑ, δηλαδή αφορούν σε μεγάλη επενδυτική δραστηριότητα, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως τέτοια από την Ελληνική Πολιτεία με βάση προβλεπόμενες σε νόμο διαδικασίες και προϋποθέσεις. Η δημιουργία ξηράς θα αποτελεί υποχρεωτικά αιγιαλό, δηλαδή κοινόχρηστη περιουσία του Δημοσίου θα μισθώνεται σύμφωνα με το άρθρο 16 του σχεδίου νόμου
Σημειώνεται ότι προσχώσεις επιτρέπονται και σήμερα για συγκεκριμένες κατηγορίες έργων πχ λιμενικά, βιομηχανικά, φαληρικό μέτωπο, Ρεβυθούσα, ανάπλαση Ελληνικού κλπ.
5. ΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ Η ΧΑΡΑΞΗ ΠΑΡΑΛΙΑΣ;
Υπενθυμίζεται ότι ο προαιρετικός χαρακτήρας της παραλίας ισχύει από το έτος 1940 (πρώτος νόμος για αιγιαλό 2344/1940), διότι η παραλία είναι ζώνη ξηράς που προστίθεται στον αιγιαλό, όταν κρίνεται απαραίτητο για την επικοινωνία της ξηράς με τη θάλασσα.
Η χάραξη ζώνης παραλίας πάντα όφειλε να είναι αιτιολογημένη, δηλαδή η παραλία δεν δημιουργούνταν αυτόματα και σε κάθε ακτή.
6. ΔΙΚΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟΥΝΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ;
Σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνονται αναδρομικά οι παρανομούντες και οι αυθαιρετούντες. Παρέχεται προθεσμία ενός έτους για τη νομιμοποίηση έργων που κατασκευάστηκαν πριν την ισχύ του υπό ψήφιση νόμου και εντάσσονται αποκλειστικά στα επιτρεπόμενα για κατασκευή στον αιγιαλό έργα, υπό τις ίδιες προϋποθέσεις που απαιτούνται για την κατασκευή τους ως νέων (συμπεριλαμβανομένης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης).
Καμία αυθαίρετη κατασκευή που δεν θα επιτρεπόταν να κατασκευαστεί βάση της ισχύουσας νομοθεσίας δε νομιμοποιείται. Αυτό σημαίνει ότι δεν νομιμοποιούνται σε καμία περίπτωση κατοικίες ή άλλα κτίσματα για τα οποία δεν θα μπορούσε να έχει δοθεί άδεια υπό το ισχύον καθεστώς του ν.2971/2001 ή του νέου νόμου.
Σε κάθε περίπτωση, για τη νομιμοποίηση απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων του έργου (όπου απαιτούνται περιβαλλοντικοί όροι από τη νομοθεσία του ΥΠΕΚΑ) ή γνωμοδότηση της αρμόδιας για την περιβαλλοντική προστασία υπηρεσίας της Περιφέρειας.
Με την πρόβλεψη του νομοσχεδίου ρυθμίζονται διαδικαστικά προβλήματα που περιλαμβάνονται στα άρθρα 2 και 16 του πρόσφατου νόμου για τα αυθαίρετα του ΥΠΕΚΑ.
Τέλος, υπενθυμίζεται ότι αντίστοιχη διάταξη ίσχυε και με τον ν.2971/2001 με χρόνο εφαρμογής ο οποίος παρετείνετο συνεχώς μέχρι πρότινος, δηλαδή στις 31/12/2013.
7. ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΕΧΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ;
Το νομοσχέδιο δεν κινείται σε εισπρακτική λογική. Αντιθέτως, θεσπίζει, με το άρθρο 16, αντικειμενικό και δίκαιο σύστημα καθορισμού του ανταλλάγματος που οφείλεται στην Πολιτεία, τόσο για την απλή χρήση του αιγιαλού για την εξυπηρέτηση λουομένων, όσο και για την παραχώρηση του αιγιαλού για κατασκευή έργων.
Σημειώνεται ότι με τον υφιστάμενο ν.2971/2001 τα κριτήρια καθορισμού ανταλλάγματος για την παραχώρηση αιγιαλού-παραλίας ήταν ασαφή, δεν λάμβαναν υπόψη τη δραστηριότητα για την εξυπηρέτηση της οποίας παραχωρούνταν η χρήση αιγιαλού και κατέληγαν εις βάρος των συμφερόντων του Δημοσίου.
8. ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ ΟΠΩΣ Η ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ;
Αυτό που χαρακτηρίζει τις ακτογραμμές της Ισπανίας είναι κυρίως η άναρχη δόμηση, με υψηλότατους συντελεστές και σε μικρή απόσταση από τον αιγιαλό.
Όλα όμως τα παραπάνω θέματα είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας του ΥΠΕΚΑ, σε σχέση και με την επιθυμητή ζώνη προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, και κανένα από αυτά δεν θίγεται με το παρόν νομοσχέδιο. Το Υπουργείο Οικονομικών έχει απλώς την ευθύνη χάραξης της γραμμής αιγιαλού και παραλίας.
